Historie van 26 januari
In Vandaag de Dag kunt u belangrijke, fijne, droevige, bijzondere of andersoortige gebeurtenissen vinden die op 26 januari hebben plaatsgevonden.
1788: Australia Day
Vandaag is het in Australië Australia Day. De nationale feestdag die in Nederland te vergelijken is met Koningsdag. Australië viert op deze dag dat in 1788 de eerste vloot (dat waren 11 schepen) Sydney bereikt. Bij de Aboriginals staat deze dag bekend als Invasion Day.
1926: John Logie Baird demonstreert zijn televisie
De Schot John Logie Baird is een uitvinder en zakenman. In 1920 raakt hij geïnteresseerd in het zenden van beeld en geluid. In 1924 weet hij voor het eerst een beeld enige meters verder te zenden. Het is het beeld van een buikspreekpop. Op 26 januari 1926 geeft hij de 1e demonstratie ter wereld van televisie aan 50 wetenschappers in Londen. In 1927 zendt hij beeld en geluid over een lengte van 705 kilometer per telefoonlijn van Londen naar Glasgow. In 1928 zendt hij de 1e televisiebeelden over de Atlantische Oceaan van Londen naar New York. Van 1929 tot en met 1937 gebruikt de BBC de technologie van Baird. De beelden op de televisie van Baird zijn vaag en flikkeren. Als snel is zijn “televisor”, zoals hij zijn televisie noemt, achterhaald. John Logie Baird is de uitvinder die één van de 1e werkende televisies weet te maken.
1950: executie van Anton van der Waals
In de duinen van Scheveningen wordt de grootste Nederlandse landverrader Anton van der Waals geëxecuteerd. Hij is als infiltrant in Nederlandse verzetsgroepen verantwoordelijk voor de arrestatie van 83 verzetsmensen door de SD. Het werkelijke aantal wordt veel hoger geschat.
1970: Bridge Over Troubled Water verschijnt
Bridge Over Troubled Water van Simon and Garfunkel komt uit. Er worden meer dan 25 miljoen exeplaren van verkocht. Voor de plaat ontvangt het duo een Grammy Award.
1979: opening van het Muziekcentrum Vredenburg
Vandaag in 1979 is de officiële opening van het Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. De architect Herman Hertzberger creëerde een huis waar musici en muziekliefhebbers bij elkaar kunnen komen en zich thuis voelen. Op de locatie van Vredenburg is inmiddels een nieuw muziekpaleis gebouwd genaamd TivoliVredenburg.
1998: president Clinton ontkent Lewinsky-affaire
Op een persconferentie ontkent Bill Clinton een seksuele relatie te hebben gehad met zijn stagiaire Monica Lewinsky. Zijn uitspraak “I did not have sexual relations with that woman, Miss Lewinsky” zal hem nog lang worden nagedragen.
Geboren op 26 januari:
1922: de geboortedag van Ellen Vogel
Ellen Vogel (Den Haag, 1922) was de ongekroonde koningin van het toneel. Ze heefteen indrukwekkende carrière waarin ze met vrijwel iedere grote Nederlandse regisseur en acteur heeft gewerkt. Vanwege haar lange, rijzige verschijning speelt ze veelal serieuze rollen. Toch begint ze haar loopbaan bij de Nationale Comedie. Het jaar is 1950 en de Nederlandse theaterwereld is net bekomen van de rücksichtsloze censuur van de Kultuurkamer. Vogel zet haar eerste schreden op de bühne en maakt daar meteen indruk. In de jaren daarna verlegt ze haar koers naar het serieuzere werk, succes oogstend met rollen in Midzomernachts Droom, Oom Wanja en De Drie Zusters.
Haar speelfilmdebuut maakt ze onder leiding van echgenoot en regisseur Fons Rademakers, die haar cast in zijn succesfilms Makkers Staakt Uw Wild Geraas en Het Mes. Ook op TV weet ze zich in de kijker te spelen met rollen in de zeer geliefde TV-series De Boeken der Kleine Zielen en Van Oude Mensen, De Dingen Die Voorbij Gaan, naar de romans van Louis Couperus. De successen rijgen zich aaneen. Eind jaren ’60 krijgt Vogel het echter zwaar te verduren, wanneer de Aktie Tomaat losbarst. De actrice is als Nederlands Leading Lady ineens het mikpunt van de storm aan kritiek op het gevestigde toneel. Vogel verdwijnt een tijd uit de schijnwerpers, maar keert enkele jaren later sterk terug.
In 2002 speelt Vogel de sterren van de hemel in de voor een Oscar genomineerde film De Tweeling. Getroffen door een oogziekte beperkt ze zich tegenwoordig verder tot kleine gastrollen in film- en televisieproducties. Zo speelt ze in de in 2009 opgenomen serie Bernhard, Schavuit van Oranje. Tevens krijgt ze in dat jaar De Blijvend Applaus Prijs. In 2012 is ze te zien als de oude prinses Juliana in Beatrix, Oranje Onder Vuur en in 2013 in de tv-serie Doris. Tevens wordt de actrice geschilderd in het MAX-programma Sterren Op Het Doek. Ellen Vogel overlijdt op 5 augustus 2015 in Amsterdam.
1925: de geboortedag van Paul Newman
Paul Newman (Cleveland, Ohio, VS, 1925) was één van de weinige acteurs die zowel gedurende de jaren ’60, ’70, ’80 en ’90 hoofdrollen heeft gespeeld in grote Hollywood-films. Om enkele klassiekers te noemen: The Hustler, Cool Hand Luke, Slap Shot, The Verdict, Butch Cassidy and the Sundance Kid, The Color of Money en tegenover Tom Hanks in Road to Perdition. Voor zijn complete oeuvre wint Newman in 1985 een ere-Oscar, om vervolgens een jaar later met de Oscar voor Beste Acteur aan de haal te gaan. Newman was naast acteur ook regisseur en filantroop. Via zijn bedrijf ‘Newman’s Own’ heeft hij meer dan 200 miljoen opgehaald ten bate van arme en zieke kinderen in de Verenigde Staten. Paul Newman was tevens een verdienstelijk coureur. Hij was mede-eigenaar van een Indycar raceteam. Paul Newman overlijdt op 26 september 2008.
1955: de geboortedag van Eddie van Halen
Edward ‘Eddie’ Lodewijk van Halen (Amsterdam, 1955) was de stergitarist van de Amerikaanse rockformatie Van Halen. Eddie wordt geboren in Amsterdam. Als hij 2 jaar is, verhuist de familie Van Halen naar Nijmegen. Zijn beroemde gitaartechniek ontwikkelt hij echter nadat zijn ouders met het gezin zijn geëmigreerd naar de Verenigde Staten. Daar koopt Eddie een drumstel en zijn broer een gitaar. De 2 besluiten tot een ruil naar eigen zeggen omdat zijn broer beter kan drummen dan hijzelf. Van Halen breekt in 1978 door en brengt, in de 20 jaar die daarop volgen, vele albums uit die stuk voor stuk de top van de hitlijsten bereiken. Het gitaarspel van Eddie wordt als baanbrekend gezien. Hij introduceert het zogenaamde tappen: het bespelen van de hals met beide handen. Hij is daardoor één van de meest invloedrijke gitaristen op het gebied van de rockgitaar. Sterker nog: in 2012 roepen lezers van het toonaangevende tijdschrift Guitar Player hem uit tot de beste gitarist aller tijden. Hij verslaat hiermee Brian May van Queen, Alex Lifeson van Rush, Jimi Hendrix en space gitarist Joe Satriani. Eddie van Halen overlijdt op 6 oktober 2020. Hij is 65 jaar geworden.
1963: de geboortedag van José Mourinho 
José Mourinho (Setubal, Portugal, 1963) is een Portugees trainer. Even beroemd om zijn trainersinzicht als om zijn licht ontvlambare temperament is Mourinho uitgegroeid tot één van de meest bepalende en controversiële coaches van het Europese topvoetbal. In 2004 en 2005 wordt hij door de internationale bond voor voetbalhistorie en -statistieken IFFHS uitgeroepen tot trainer van het jaar. Als tolk en coach van Louis van Gaal bij het Spaanse Barcelona weet Mourinho zich voor het eerst op de kaart te zetten. Daarna volgen trainersfuncties bij Benfica, Porto, Chelsea en Internatzionale waarmee hij in 2010 de Champions League wint. In 2010 tekent hij een contract bij Real Madrid. Dit verloopt voor Madrid en voor de Portugees niet succesvol. Mourinho wil koste wat het kost van het contract af en doet er eind 2012/begin 2013 alles aan om het contract vervroegd te beëindigen. Zo zet hij topkeeper Iker Casillas op de bank. Hij vertrekt dan ook bij de Madrilenen om aan het begin van het seizoen 2013 wederom het Engelse Chelsea te coachen. Vanwege tegenvallende prestaties moet hij in december 2015 het veld ruimen. Guus Hiddink neemt zijn plaats in.
José Mourinho tekent in 2016 een contract bij Manchester United. In zijn eerste jaar als coach weet hij in 2017 de UEFA Europa League te winnen door Ajax in de finale met 2-0 te verslaan. In december 2018 wordt hij ontslagen als trainer van Manchester United wegens tegenvallende prestaties. In 2019 traint ‘The Special One’ de Londense club Tottenham Hotspur. Hij wordt op 19 april 2021 ontslagen. Lang zit hij niet zonder club, want in mei 2021 tekent hij een 3-jarig contract bij de Italiaanse club AS Roma. In 2024 tekent hij een contract bij het Turkse Fenerbahçe S.K. (Foto: ANP)