Historie van 19 januari
In Vandaag de Dag kunt u belangrijke, fijne, droevige, bijzondere of andersoortige gebeurtenissen vinden die op 19 januari hebben plaatsgevonden.
1915: patentaanvraag voor neonverlichting
George Claude vraagt in Amerika patent aan op de neonverlichting. Neon is een gas dat onder een elektische lading oranje-rood oplicht.
1953: Lucy Ball bevalt op tv
Lucy Ball krijgt een kind, een televisie-baby. Ongeveer 72 procent van de Amerikanen met een televisie zien de uitzending.
1983: Ham overlijdt
Ham, een chimpansee, komt te overlijden. Hij is op 31 januari 1961 de eerste mensaap in de ruimte. Na zijn teugkomst leeft hij in The National Zoo in Washington D.C.
Geboren op 19 januari:
1923: de geboortedag van Jean Stapleton
Jean Stapleton (1923, New York, VS) was beter bekend als Trut Hola, maar nog bekender als Edith Bunker. Zij speelt in de comedy serie All in the family de eeuwig dienstbare, nooit van zich af bijtende vrouw van Archie Bunker. De vrouw krijgt iedere dag een grote bek van Archie en toch blijft ze even lief. Jean speelt Edith elf seizoenen lang. Jean vond dat aan het karakter van Edith eerder een einde had moeten komen omdat er het beste was uitgehaald. In 1981 komt er dan echt een einde aan als Edith in de serie overlijdt. Jean speelt verder onder meer Eleanor Roosevelt. Ze weigert de rol van Jessica Fletcher in Murder she wrote. Jean speelt in verschillende theaterproducties, alsmede in tv-producties en in films. Jean Stapleton overlijdt op 31 mei 2013.
1943: de geboortedag van prinses Margriet
Een koninklijk zusje wordt geboren, met de namen Margriet Francisca van Oranje-Nassau, Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau en Prinses van Lippe-Biesterfeld. Ze is getrouwd met prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, met wie ze 4 kinderen heeft: Prins Maurits, Prins Bernhard jr., Prins Pieter-Christiaan en Prins Floris. Margriet is de negende in de lijn voor troonopvolging. Wanneer in 1940 in Nederland de oorlog uitbreekt, wijkt de koninklijke familie uit naar het buitenland. Koningin Wilhelmina vraagt asiel aan in het Verenigd Koninkrijk. Prinses Juliana en haar dochtertjes Beatrix en Irene vluchten naar Canada. In 1943 ziet de kleine Margriet daar het levenslicht. De kamer van het ziekenhuis waar de prinses geboren wordt is tijdelijk tot Nederlands grondgebied verheven, zodat ze alleen de Nederlandse nationaliteit krijgt.
Eenmaal terug in Nederland nemen prinses Juliana en haar dochters weer hun intrek op Paleis Soestdijk te Baarn. Margriet beleeft daar een onbezorgde jeugd en legt van kleins af aan een bijzondere interesse in mensen aan de dag. Zo werkt ze als verpleegster op het Rode Kruis-schip Henri Dunant. Ook in latere jaren blijft de prinses bij deze internationale organisatie betrokken. Als president van het Rode Kruis en de Rode Halve Maan bezoekt ze in de jaren ’90 verschillende crisisgebieden in de wereld.
Haar echtgenoot ontmoet ze tijdens haar studententijd in Leiden. Het paar kondigt op tien maart 1965 hun verloving aan en trouwt twee jaar later in Den Haag. Inmiddels zijn Prinses Margriet en haar echtgenoot grootouders van een flinke schare kleinkinderen. In haar vrije tijd besteedt prinses Margriet graag aandacht aan lezen, toneel, paardrijden, schaatsen, skiën en wandelen.
1943: de geboortedag van Janis Joplin
Janis Joplin (Port Arthur, Texas, VS,1943) beleeft een weliswaar korte, maar zeer invloedrijke muzikale loopbaan. Deze Amerikaanse blueszangeres is bij leven al legendarisch en wordt thans gezien als één van de iconen van de jaren ’60. Geboren in Port Arthur, Texas, leeft ze geïsoleerd van haar leeftijdsgenoten, wanneer ze op jonge leeftijd de zwarte blues ontdekt. Ze luistert naar artiesten als Leadbelly, Bessie Smith, Odetta en ‘Big Mama’ Thornton, van wie ze haar kenmerkende rasperige, diepe stem overneemt. In 1964 verlaat ze voortijdig de universiteit om in de hippie-hoofdstad van de Verenigde Staten te gaan wonen, San Francisco. Janis zingt in diverse bands, waarvan het door haar aangevoerde Big Brother and the Holding Company het meeste succes oogst. Het album Cheap Thrills met daarop de hitsingle Piece of My Heart gaat meer dan een miljoen keer over de toonbank. In de drie jaar die volgen zingt Joplin in diverse groepen, gaat een tijd solo en geeft een legendarisch optreden op het Woodstock-festival. Tegelijkertijd neemt haar drank en drugsgebruik echter schrikbarende proporties aan en vlak na de opnames van het album Pearl sterft Joplin op 4 oktober 1970 aan een overdosis heroïne. Ze is op dat moment 27 jaar oud.
1946: de geboortedag van Dolly Parton
Dolly Parton (Sevierville, Tennessee, VS, 1946), is een Amerikaanse countryzangeres en actrice, meest bekend van haar hits I Will Always Love You, 9 to 5 en Jolene. Dat ze ook in Nederland erg populair is blijkt wel in 2006. Parton kondigt aan in maart 2007 voor het eerst in 30 jaar een concert in Nederland te geven. De kaarten zijn binnen een dag uitverkocht. In 2008 treedt ze wederom op in Nederland, ditmaal in Ahoy. In 1996 komt de countryzangers wel op een hele aparte manier in het nieuws. Schaap Dolly, het eerste gekloonde dier ter wereld, wordt naar haar vernoemd omdat het beest uit borstweefsel is gekweekt. Dolly, zowel bekend door haar muziek als door haar indrukwekkende borstomvang, kan er de humor wel van inzien. Eén van haar meest bekende uitspraken is: ‘Het kost verschrikkelijk veel geld om er zo goedkoop uit te zien’.
1948: de geboortedag van Frits Spits
Frits Spits (Eindhoven, 1948) behoort tot de oude garde van radio- en televisiepresentatoren. Wanneer hij in 1978 het stokje overneemt van diskjockey Joost den Draaijer is hij echter de jonge hond van Hilversum. Geboren Ritmeester neemt hij het pseudoniem Spits aan voor het programma Avondspits, dat hij meer dan 17 jaar lang presenteert. Ritmeester begint zijn loopbaan als onderwijzer in zijn geboortestad Eindhoven. Wanneer hij in 1973 enkele minuten zendtijd wint in de Theo Stokkink Show, slaat zijn show zo aan dat de NOS besluit de jonge radioamateur in dienst de nemen. Zijn debuut als televisiepresentator maakt hij als opvolger van Aad van den Heuvel in het satirische consumentenprogramma Ook dat nog. Spits is presentator van het radioprogramma Tijd voor Twee. Eind 2013 neemt hij afscheid van dit programma. Spits presenteert vanaf 2014 De Taalstaat op Radio 1. In 2019 roept een vakjury van de VARA Frits Spits uit tot belangrijkste radiomaker van de afgelopen eeuw.