In Vandaag de Dag kunt u belangrijke, fijne, droevige, bijzondere of andersoortige gebeurtenissen vinden die op 25 november hebben plaatsgevonden.

1915: publicatie van Einsteins relativiteitstheorie

Vandaag publiceert Albert Einstein zijn algemene relativiteitstheorie. Halverwege de negentiende eeuw ontdekken wetenschappers natuurverschijnselen die in strijd zijn met de zwaartekrachtwet van Isaac Newton die tot dat moment de basis vormt van de natuurkunde. Einstein komt met de oplossingen voor dit probleem. Eerst met de speciale relativiteitstheorie in 1905 en in 1915 met de algemene relativiteitstheorie. De laatste bewijst dat tijd en ruimte beïnvloedbaar zijn door grote objecten zoals sterren en planeten. Het bekendste voorbeeld is het voorbeeld van de tweeling. Als de ene helft van een tweeling met grote snelheid, de snelheid van het licht, de ruimte in wordt geschoten en de ander blijft op aarde, dan zal de tijd voor de achtergeblevene sneller verlopen dan voor die die de ruimte is ingeschoten.

Volgens Einstein kunnen zware objecten de ruimtegeografie beïnvloeden. Zwaartekracht is volgens hem niet massa die massa aantrekt, zoals Newton beweert, maar is de ruimte die kromt rond voorwerpen van verschillend gewicht. Daardoor wordt een kleine planeet opgeslokt door een grotere. Licht en tijd zullen zich rond het voorwerp krommen en na het passeren van het object weer verder gaan de ruimte in. Hoe groter het verschil in zwaartekracht van objecten, bijvoorbeeld planeten onderling, hoe groter de kromming. Hier op aarde bewegen we ons met geringe snelheid van elkaar waardoor de wetten van Newton voor ons hier praktisch zijn. Maar de snelheid waarmee licht reist door een vacuum,  zoals de ruimte, die bedraagt iets minder dan driehonderdduizend kilometer per seconde! Voor grote, zware objecten die door de ruimte met grote snelheid reizen en gigantische afstanden overbruggen is Newtons theorie niet toereikend en sluitend.

De algemene relativiteitstheorie is voor ons van fundamenteel belang voor het begrijpen van alle verschijnselen in het heelal. Zonder Einsteins theorie zou de theorie over de oerknal nooit hebben bestaan. Ook een uitvinding om te bepalen waar je op aarde bent, het gps, zou nooit het levenslicht hebben gezien zonder de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein.

1947: eerste uitreiking van de Reine Prinsen Geerlingsprijs

In Nederland wordt voor het eerst de Reina Prinsen Geerlingsprijs uitgereikt. De winnaar is Gerard Kornelis van het Reve met zijn roman De Avonden.

1963: begrafenis van president Kennedy

De vermoorde president John F. Kennedy van de Verenigde Staten wordt begraven op de nationale begraafplaats Arlington. Kennedy wordt op 22 november 1963 doodgeschoten terwijl hij in de presidentiële limousine over Dealey Plaza in Dallas, Texas rijdt.

1975: onafhankelijkheid van Suriname

Suriname wordt onafhankelijk van Nederland. Gouverneur Ferrier, premier Den Uyl en koningin Juliana ondertekenen het verdrag. Sindsdien is de officiële benaming Republiek Suriname.

Geboren op 25 november:

1940: de geboortedag van Jan Jongbloed

Jan Jongbloed (Amsterdam, 1940) was een Nederlandse doelman. Hij speelt voor DWS, FC Amsterdam, Roda JC en Go Ahead Eagles. Hij maakt deel uit de zogenaamde ‘gouden generatie’ uit de jaren 70. Jongbloed speelt 24 interlands en staat op doel tijdens de verloren WK-finales van 1974 en 1978. Hij is bekend als meevoetballende keeper, een ‘vliegende kiep’. Een groot deel van zijn carrière keept hij zonder handschoenen, zoals tijdens de finale van 1974, “want anders kan je de bal niet voelen”. In totaal keept hij 686 wedstrijden in het betaalde voetbal, 1 minder dan recordhouder Pim Doesburg. In 1985, op 44-jarige leeftijd, moet Jongbloed stoppen nadat hij tijdens een wedstrijd met Go Ahead een hartinfarct had gekregen. Hij is de oudste speler ooit in de Eredivisie. Na zijn actieve carrière wordt hij assistent-trainer van HFC Haarlem, Go Ahead Eagles en Vitesse. Jan Jongbloed overlijdt op 30 augustus 2023. Hij is 82 jaar geworden. (Foto: ANP) 

1941: de geboortedag van Percy Sledge

Percy Sledge (Leighton, Alabama, VS, 1941) was een Amerikaans soulzanger. Hij is het meest bekend geworden met de nummers When a Man Loves a Woman en My Special Prayer. Percy Sledge is voornamelijk bekend van emotionele soulballads. Percy Sledge overlijdt op 14 april 2015 in Baton Rouge, Louisiana in de VS.

1944: de geboortedag van Maarten ’t Hart

Maarten ’t Hart wordt op 25 november 1944 geboren. Hij is een Nederlandse bioloog en schrijver, met als pseudoniemen Martin Hart en Maartje. Hij wordt gelovig opgevoed. ’t Hart bezoekt het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen en studeert biologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Als schrijver debuteert Maarten ’t Hart in 1971. Onder het doorzichtige pseudoniem Martin Hart komt het boek Stenen voor een Ransuil uit. Zijn echte doorbraak komt vervolgens in 1978 met de roman Een Vlucht Regenwulpen. Veel van zijn verhalen gaan over zijn jeugd in christelijk Maassluis, zijn ervaringen als bioloog en zijn voorliefde voor klassieke muziek en literatuur. ’t Hart baart in 1991 opzien op het jaarlijkse Boekenbal. Hij bezoekt het feest als de travestiet Maartje. ’t Hart heeft zich meerdere malen zeer negatief uitgelaten over het feminisme. Ook zijn hekel aan het geloof steekt ’t Hart niet onder stoelen of banken.

Boeken van ’t Hart zijn in verschillende talen vertaald, onder meer in het Duits, het Engels en het Zweeds. In 1981 is Een Vlucht Regenwulpen verfilmd met Jeroen Krabbé in de hoofdrol. In 2006 komt de boekverfilming van Het woeden der Gehele Wereld uit. Het boek De Kroongetuige is een boek dat op menig literatuurlijst van middelbare scholieren prijkt. Verlovingstijd is een boek dat in 2009 uitkomt. Het boek bevat autobiografische elementen. In 2011 verschijnt Dienstreizen van een Thuisblijver. In 2010 wordt bekend dat Maarten ’t Hart een eigen Nationaal Documentatiecentrum krijgt. Het bevindt zich in Maassluis. Er is allerlei documentatie van en over ’t Hart te vinden.

Naast zijn schrijverschap staat Maarten ’t Hart voor de Europese verkiezingen 2004 en de Tweede Kamerverkiezingen 2006 als lijstduwer op de lijst van de Partij voor de Dieren. Hij trekt zich terug als blijkt dat twee leden van de partij, onder wie Marianne Thieme, Zevendedagsadventisten zijn. In 2014 is Maarten ’t Hart te zien op tv met Maartens Moestuin. Hij neemt de kijker mee in zijn moestuin en maakt een gerecht klaar van zijn eigen producten. Maarten ’t Hart brengt in 2015 een boek uit over zijn moeder getiteld Magdalena.

In 2016 verschijnt De Moeder Van Ikabod van zijn hand en in 2017 De Wereld Van Maarten ’t Hart, Essays. De Nachtstemmer, een boek over een Groningse orgelstemmer, komt in 2019 uit. Een briefwisseling met Kees ’t Hart, die geen familie van hem is, over schrijver en inspiratiebron Simon Vestdijk, verschijnt in 2021. Het is getiteld De Toetssteen.

1951: de geboortedag van Johnny Rep

Johnny Rep (Zaandam, 1951) is een oud-voetballer en international. Hij speelt voor het Gouden Ajax twee finales om de Europacup I en een om de Wereldbeker. In 1973 scoort hij de winnende treffer tegen Juventus waardoor de Amsterdammers voor de derde keer op rij de Europa Cup I winnen. Na Ajax speelt hij onder meer voor het Franse Bastia, Valencia en Feyenoord. Voor Nederland speelt hij onder andere in de WK-finales van 1974 en 1978. In totaal scoort hij 12 keer voor Nederland en 50 keer voor Ajax. In 2010 verschijnt een biografie van de hand van Mik Schots over de voetballer, getiteld Rep: Een Roerig (Voetbal) Leven. Johnnie Rep krijgt in 2024 in Spanje een pacemaker. Hij is te zwak om naar Nederland te worden vervoerd waar de operatie goedkoper is. Hij kan de operatie zelf niet bekostigen, waardoor Ajax een groot deel van het geld betaalt. (Foto: ANP) 

1955: de geboortedag van Connie Palmen

Connie Palmen (Sint Odiliënberg, 1955) is een Nederlandse auteur. In 1991 debuteert ze met haar roman De Wetten. Het boek wordt meteen een bestseller en hiermee is haar naam onmiddellijk gevestigd. Zowel in haar academische werkstukken als in haar romans en essays staan thema’s als echt en onecht, fictie en werkelijkheid, identiteit en betekenisverlenging door anderen centraal.