Zeilen en feesten tijdens de Sneekweek

De Sneekweek is een zeilfeest dat elk jaar wordt georganiseerd rond en in de Friese stad Sneek. “Overdag voor de eer, ’s avonds voor de sfeer” luidt het motto van de Sneekweek: overdag zeilen honderden boten voor de winst, om dan samen ’s avonds met tienduizenden bezoekers in Sneek te feesten. De oorsprong van de zeilrace gaat terug naar begin van de 19e eeuw als de Sneeker Jacob Sjoukes Visser thuiskomt na zijn dienstplicht in het Franse leger. In 2017 organiseert de Koninklijke Watersportvereniging Sneek het grootste zeilevenement op Europese binnenwateren voor de 82e keer.

Geschiedenis

De Franse bezetters lijven in 1810 Nederland in bij het Franse Keizerrijk. Dat betekent dat Nederlandse mannen in het Franse leger moeten dienen onder keizer Napoleon Bonaparte. Zo ook de in zijn omgeving bekende Sneeker Jacob Sjoukes Visser.

De Sneekers wanen hem dood tot op het moment dat zij in 1814 het bericht krijgen dat Visser nog springlevend is en op weg is naar Friesland. Of de Fries is ontslagen uit Franse krijgsdienst of dat hij is gedeserteerd is niet helemaal duidelijk.

Friesland-Holland

Dolenthousiast over de thuiskomst van hun plaatsgenoot varen de Sneekers uit naar Joure om Visser te verwelkomen. De zeiltocht naar Visser op zich valt zo in de smaak dat ze besluiten om elk jaar een zeilrace te organiseren op een woensdag rond de verjaardag van onze eerste koning, koning Willem I. Dit groeit uit tot de Sneeker Hardzeildag. Deze hardzeilrace staat nog steeds centraal tijdens de Sneekweek. Op de Hardzeildag zeilen onder andere Friesland en Holland om de eer.

Zeilweek

In de jaren 30 van de vorige eeuw is zeilen een populaire sport. Secretaris van de Sneeker Zeilvereniging Oly komt daarom in 1934 met het idee om met de 2 Sneeker zeilverenigingen een zeilweek te organiseren. Dit wordt de Sneekweek, die sindsdien traditioneel wordt gehouden op de vrijdag voor de eerste zaterdag van augustus tot en met de donderdag daarop. Tegenwoordig gaat het Sneeker zeilfestijn tot en met de zondag door. Het is het jaarlijkse hoogtepunt in de stad Sneek.

Vlootschouw

De Sneekweek begint zoals gebruikelijk met de vlootschouw op vrijdag, dit jaar op 4 augustus 2017. Deze vlootschouw wordt georganiseerd sinds 1974. Alle deelnemende klassen aan de zeilwedstrijd presenteren zich onder grote belangstelling van publiek en hoogwaardigheidsbekleders. De vlootschouw wordt gehouden in de Kolk in Sneek voor de Waterpoort en trekt door de grachten van de binnenstad.

Langs de kade begeleiden muziekgroepen de zeilschepen met toepasselijke muziek. Op deze vrijdag begint eveneens de kermis. Aan het eind van de vlootschouw vindt een groot vuurwerk plaats.

Tijdens deze vlootschouw worden de Boot van het Jaar en de Schipper in de Orde van de Sneker Pan gepresenteerd.

De Sneker Pan

De gemeente Sneek stelt in 1954 de Orde van de Sneker Pan in. Dit is vernoemd naar het Skûtsje De Sneker Pan. Alle schippers die zich lid mogen noemen, hebben zich verdienstelijk gemaakt voor de zeilsport in het algemeen en de Sneekweek in het bijzonder. De Koninklijke Watersportvereniging Sneek draagt de schippers voor die worden benoemd in de Orde van de Sneker Pan. De watersportvereniging draagt slechts één schipper per jaar voor die mag toetreden tot de Orde.

Koperen koekenpan

Aan de schipper die mag toetreden tot de Orde wordt sinds 1966 een koekenpan uitgereikt. Op de koperen koekenpan prijkt het wapen van Sneek. Deze schipper mag zich een jaar lang Panschipper noemen. Tijdens de Sneekweek is de Panschipper herkenbaar aan de koekenpan in de mast. Als de nieuwe Panschipper bekend is gemaakt, gaat deze voorop in de vlootschouw.

Zeilwedstrijden

Tijdens de zeilwedstrijden strijden zo’n 1000 zeilschepen om de eer en een hoofdprijs in de vorm van een aardenwerken bord. De zeilboten variëren in klassen van kleine Optimisten tot de grote Regenbogen. De wedstrijdbanen lopen over het Sneeker Meer en de Goingarijpster Poelen. Die banen gaan om meer dan 15 boeien en zijn 18 tot 23 kilometer lang. Deze trajecten staan garant voor zo’n 2,5 uur prachtig wedstrijdzeilen en spanning tot aan de finishlijn.

Hardzeildag

Op de woensdag tijdens de Sneekweek wordt traditioneel de hardzeilwedstrijd gehouden. Het hardzeilen kent een lange traditie en is voortgekomen uit de handel. Boeren en beurtschippers voeren eeuwenlang zo snel als mogelijk om de marktplaatsen aan de Friese wateren te bereiken. De schippers passen hun schepen aan om aan snelheid te winnen. Onderling maken de schepen wel eens een weddenschap en organiseren ze wedstrijden. Ook andere beroepsgroepen zoals notarissen gebruiken schepen om hun klanten op het platteland te bezoeken.

De eerst bekende wedstrijd wordt in 1754 gezeild. In 1777 wordt gemeld dat een wedstrijd wordt gehouden voor ‘jagten die voor liefhebberij worden gehouden’. In totaal doen 37 schepen mee in 5 divisies. Daarnaast wordt ook het Admiraalzeilen georganiseerd.

Admiraalzeilen

Tijdens het Admiraalzeilen varen een aantal schepen langs een jacht waarop een beroemde admiraal zich bevindt. Hij neemt het defilé af. De Fransen bezetten Nederland tot in 1814 en het Admiraalzeilen wordt dan niet georganiseerd. In dat jaar wordt de eigenlijke eerste Hardzeildag gehouden ter ere van de terugkomst van Jacob Sjoukes Visser.

Sneekweek 2017

De Sneekweek 2017 vindt plaats van vrijdag 4 tot en met zondag 13 augustus. De vrijdagavond is ingeruimd voor de Vlootschouw en vanaf zaterdag beginnen de zeilwedstrijden. In meer dan 20 klassen in ongeveer 40 verschillende startgroepen zeilen zo’n 1000 boten hun wedstrijden.

Op de woensdag zal traditioneel de Hardzeildag worden gezeild. Dit jaar, en dat is pas een paar keer eerder voorgekomen, zal een skûtsjesilwedstrijd worden georganiseerd op dezelfde dag als de Hardzeilwedstrijd op het Sneekermeer. Holland en Friesland zullen tegen elkaar zeilen op de Hardzeildag.

Daarnaast is er voor ieder wat wils: er zijn verschillende watersportevenementen, muziekfestivals (ook voor kinderen) en op zondag zelfs een rockkerkdienst. Natuurlijk blijven alle horecagelegenheden in Sneek tot laat open.

Sneek mag weer meer dan 100.000 bezoekers verwachten en meer dan 20.000 boten langs de kant tijdens de jaarlijkse Sneekweek.

(Bron: isgeschiedenis.nl, grootsneek.nl, frieslandtourtrips.nl, sneekweekgids.nl, sneekweek.nl, Wikipedia.)

Meer beelden van vroeger zien? Neem eens een kijkje in het online archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.