Woodstock 1969, het boegbeeld van een generatie

Van 15 tot en met 18 augustus 1969 wordt het tot mythische status uitgegroeide muziekfestival Woodstock gehouden. Het is het hoogtepunt van de hippiecultuur. In de geest van Love, Peace, Happiness en Rock & Roll, en onder invloed van drugs, wanen de aanwezigen zich tijdens het festival in een aparte wereld met zijn eigen normen en waarden.

Woodstock is in de afgelopen 50 jaar tot veel meer uitgegroeid dan dat ene 3-daagse festival in 1969. Het staat symbool voor het hoogtepunt van de tegencultuur van de jaren 60, die tegenwoordig ook wel de ‘Woodstockgeneratie’ wordt genoemd. De tegencultuur uit de jaren 60 bestaat voornamelijk uit babyboomers die zijn opgegroeid in het naoorlogse Westen. Zij willen hun leven drastisch anders invullen dan hun ouders. Zij zijn voor het ter discussie stellen van autoriteit, voor gelijke rechten tussen man en vrouw, antimilitaristisch, voor mensenrechten, seksuele vrijheid en experimenteren met drugs. Voor een deel kunnen we de individuele vrijheden die we nu voor lief nemen, toeschrijven aan de hippies uit de jaren 60.

Het Woodstockfestival is eigenlijk helemaal niet begonnen vanuit een idealistisch oogmerk, maar vanuit een commercieel. Vanwege de grote toeloop, er zullen uiteindelijk meer dan 400.000 hippies aanwezig zijn, en het feit dat de organisatie niet op tijd hekken weet te installeren om kaarten te verkopen, wordt het festival gratis. En omdat er tijdens het festival te weinig voedsel aanwezig is om de jongeren te voeden, besluiten de verkopers hun etenswaren gratis ter beschikking te stellen. Tevens geven bewoners van omliggende plaatsen hun voedsel aan de hippies. Dit, het idee dat alles gratis was tijdens Woodstock, heeft mede bijgedragen aan de legendarische status van het festival. Aan Woodstock zelf hebben de organisatoren alleen schulden overgehouden. Maar omdat ze de rechten bezitten van de Oscar-winnende documentairefilm Woodstock, evenals van de platen die later zijn uitgebracht, houden ze er toch een leuk zakcentje aan over.

Woodstock wordt gehouden in de plaats Bethel

Eind jaren 60 worden veel muziekfestivals georganiseerd die uitgroeien tot hele happenings, zoals het succesvolle Monterey Pop Festival, dat wordt gehouden tijdens de Summer of Love van 1967. Woodstock wordt georganiseerd door Michael Lang, Artie Kornfeld, Joel Rosenman en John P. Roberts. De laatste 2 financieren het project en zijn bezig in New York een muziekstudio te bouwen. Lang en Kornfeld willen een studio bouwen in de kunstenaarsstad Woodstock, in de staat New York. Ze vragen aan Roberts en Rosenman financiële hulp om hun droom te verwezenlijken. Tijdens dat gesprek ontstaat het idee om een festival te houden met voornamelijk artiesten die vaak in dat gebied optreden. Daarom richten ze in januari 1969 Woodstock Ventures op.

Oorspronkelijk zal het festival in Woodstock plaatsvinden, maar de organisatoren kunnen daar geen geschikte plek vinden. Vervolgens zal het festijn plaatsvinden in Wallkill in de staat New York. Vanwege de tegenstand van de bewoners moeten de organisatoren op zoek naar weer een nieuwe locatie. Door die protesten krijgt het festival aandacht in de pers, hetgeen, achteraf gezien, een geweldige promotie blijkt voor Woodstock. Ze wijken uit naar het land van Max Yasgur, een zuivelboer uit de kleine plaats Bethel in de staat New York, op minder dan 70 kilometer van Woodstock. Daar zal het festival worden gehouden voor, naar verwacht, niet meer dan 50.000 mensen. Creedence Clearwater Revival is de eerste band die de organisatie weet te strikken. Door de grote naam van de band kan de organisatie makkelijk andere grote acts contracteren. In totaal zullen 32 artiesten en bands tijdens Woodstock optreden.

In de dagen voorafgaand naar het festival trekken duizenden kleurrijk uitgedoste hippies naar Bethel. Vanwege de grote hoeveelheid regen is de grond drassig. Er ontstaan kilometers lange files, waarin vriendschappen worden gesloten en mensen met elkaar discussiëren. Er begint zich een sfeer te ontwikkelen van elkaar helpen en voor elkaar zorgen. Als de hippies op het festivalterrein aankomen, staan ze bovenop een heuvel van waar ze het podium kunnen zien in een dal. Voor dat podium zijn al duizenden hippies aanwezig, wat bij de pas aangekomen bezoekers een onuitwisbare indruk maakt. Er heerst, volgens aanwezigen, “een machtig gevoel van warmte en energie, het is als het ontmoeten van broeders en zusters, het is prachtig”.

Te weinig voedsel, te weinig voorzieningen, te veel regen

Het festival gaat van start. De bands zijn ondergebracht in 6 verschillende hotels. De acts hebben ongeveer 6 uur nodig om over de wegen van die hotels naar het door hippies en regen overstroomde gebied te komen. De eerste acts weten niet op tijd voor hun optredens het podium te bereiken. Daarom besluit de organisatie helikopters in te zetten voor het vervoer naar het podium. Op de eerste dag zullen vooral folkbands optreden. Ondertussen staan er letterlijk honderdduizenden hippies voor het podium die vermaakt moeten worden. Daarom vraagt de organisatie aan de daar al aanwezige zanger en gitarist Richie Havens op te treden. Havens staat echter later op het programma en is zonder band. Hij vreest het ontvangst van het publiek. De reacties zijn geweldig en als Havens na 3 uur door zijn nummers heen is, begint hij te improviseren op het nummer Motherless Child. Hij zingt herhaaldelijk “Freedom” hetgeen hartelijk door het publiek wordt overgenomen. Het zal later een grote hit voor Havens worden en tegelijkertijd één van de gezichtsbepalende optredens zijn van Woodstock.

Ondertussen blijft de stroom hippies groeien. Er zijn te weinig sanitaire voorzieningen en eerste hulpposten. Er ontstaan enorme wachtrijen bij de eetkraampjes, waardoor de eigenaren uiteindelijk besluiten het eten gratis weg te geven. Er is veel te weinig voedsel. Bewoners uit de omliggende plaatsen besluiten hun voedsel te geven aan de festivalbezoekers, van broodjes pindakaas tot hele maaltijden. Die worden per helikopter naar het terrein vervoerd. “Het is makkelijker om met iemand de slaapzak in te duiken dan een ontbijt te regelen”, klaagt een hippie.

Na middernacht, als de zwangere Joan Baez op het podium staat, regent het pijpenstelen. De hippies ontsteken fakkels, maken kampvuren en maken zich op voor de nacht. Vanaf de heuvel en vanaf het podium krijgt het geheel een sprookjesachtig tafereel.

Seks, Vietnam en bad trips

De tweede dag staat in het teken van rock & roll met The Who, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Sly and the Family Stone en The Greatful Dead als belangrijkste optredens. Het heeft tot gevolg dat er nog meer hippies naar Woodstock komen. Uiteindelijk zullen meer dan 400.000 mensen van over de hele wereld het festival bezoeken. Het festivalterrein is groot en er zijn veel activiteiten te beleven. De vijver is één van de meest bezochte plekken op het terrein. Daar wassen de hippies zich en zwemmen ze naakt in het water. Er vindt vrij en openlijk seks plaats, wat zeer ongebruikelijk is in het puriteinse Amerika. In het daar aanwezige bos staan kramen die producten zoals hasjpijpen verkopen. Ook voor een LSD-trip, hasjiesj en marihuana kun je er terecht. De beveiliging is in handen van een stelletje hippies uit een commune die het Please Force wordt genoemd: ze vragen aan de aanwezigen beleefd bepaald ongewenst gedrag alsjeblieft niet te tonen.

’s Middags staat onder andere Country Joe and the Fish op het podium. Hun lied I-Feel-Like-I’m-Fixin’-to-Die Rag met het aanstekelijke refrein 1,2,3 What are we Fighting For, een protestlied tegen de oorlog in Vietnam, zingen de hippies met passie mee. Er zijn jonge mannen aanwezig die zijn of worden opgeroepen om te gaan vechten in Vietnam.

Tijdens het optreden van Santana gaat iedereen uit zijn dak door de opzwepende Zuid-Amerikaanse klanken en ritmes van de band. Over het hele terrein hangt een geur van hasjiesj en marihuana, waardoor mensen die niet hebben geblowd ook stoned raken. Sommige hippies krijgen een zogenaamde ‘bad trip’: ze reageren slecht op LSD en krijgen angstige waanvoorstellingen. Ook daar heeft de organisatie rekening mee gehouden en er is voor zogenaamde ‘flippers’ een speciale post ingericht. Het aantal mensen met een bad trip is zo groot dat de organisatie verzoekt de hippies die zijn bekomen van die slechte LSD-ervaring, anderen met een bad trip te helpen.

Omdat er maar 1 geluidsinstallatie is, gebruikt de organisatie die voor het omroepen van mededelingen tijdens en tussen de optredens door. Zo wordt één van de aanwezige hippies blij verrast als hij te horen krijgt dat hij vader is geworden. Ook verzoeken van ouders aan hun kinderen worden op die manier verspreid.

“De brodenvermenigvuldiging van Jezus” en nog meer regen

Onder de aanwezigen ontstaat het gevoel alsof het festival een eigen wereld op zich is met zijn eigen normen en waarden, als een “alternatieve stad” zoals één van de aanwezige hippies het geheel beschrijft. Er is nog steeds te weinig voedsel, waardoor er weer eten uit omliggende plaatsen wordt aangevoerd. Mensen zorgen voor elkaar en delen wat ze hebben “als de brodenvermenigvuldiging van Jezus” zoals een hippie de zorgzaamheid benoemt. Sly and the Family Stone treden ’s nachts op terwijl honderdduizenden aan het dansen en feesten zijn. The Who staan op het podium en spelen My Generation, één van de ‘volksliederen’ van de hippies. De overgang van nacht in ochtend wordt begeleid door Jefferson Airplane.

De derde dag start met Joe Cocker. Dan breekt een donderwolk los en begint het te regenen en te waaien. De installaties worden afgedekt, iedereen moet bij het podium weg en hippies die in de lichtmasten zijn geklommen, worden eruit gehaald. Het probleem is dat de stroomleidingen niet zijn geaard: er staat 50.000 volt op de bedrading waardoor een levensgevaarlijke situatie ontstaat.

Alles raakt door en door nat en de hippies maken van de gelegenheid gebruik door een modderglijbaan te maken. Die nacht treden voor het eerst Crosby, Stills, Nash en Young gezamenlijk op. Veel hippies trekken daarna weg van het terrein en gaan naar huis.

’s Ochtends vroeg, op maandag 18 augustus, worden de nog aanwezigen wel op een heel bijzondere wijze gewekt. De gitaarvirtuoos Jimi Hendrix speelt het Amerikaanse volkslied op een elektrische gitaar. Tijdens het spelen laat Hendrix uit zijn versterker explosies klinken en huilt zijn gitaar als een naderende raket die zijn doel bijna heeft bereikt. Het is een muzikaal protest tegen de oorlog in Vietnam. Het optreden van Hendrix is om ongeveer 11.00 uur voorbij en daarmee ook Woodstock.

“De tijd stond 3 dagen stil”

Het terrein is omgetoverd tot een waar slagveld: het is er smerig en het stinkt er verschrikkelijk. Sommige hippies blijven achter om de organisatoren te helpen met het opruimen van slaapzakken en plastic. De hippies gaan terug naar huis en ervaren het verlaten Woodstock als een cultuurshock. Of zoals een hippie het verwoordt: “De tijd stond 3 dagen stil. In die 3 dagen hebben wij de wereld veranderd terwijl de wereld er niet bij was.” De 3 dagen Love, Peace en Happiness zijn voorbij. Voor velen die erbij zijn geweest, vormt Woodstock een inspiratiebron voor het leven.

Het is wonderbaarlijk dat er tijdens die 3 dagen Woodstock geen gewelddadigheden hebben plaatsgevonden. Meer dan 400.000 mensen op 1 plek, zonder voldoende voedsel, sanitaire voorzieningen en onophoudelijke regen en er zijn geen schermutselingen te melden: het kenmerkt de eensgezinde en vredelievende instelling van de hippies. Het moet er volgens de aanwezigen ‘hemels’ zijn geweest, een harmonische sfeer die spontaan is ontstaan en die zich als een ‘magische geest’ heeft verspreid onder de aanwezigen. Woodstock is de geschiedenis ingegaan als één van de bepalende momenten uit de jaren 60, het sociale ‘kanteldecennium’ van de eeuw waarin alles anders moest en voor een deel ook werd.

(Bron: Classicrockmag.nl, ARD: Woodstock – Drei Tage die eine Generation prägten, Parool.nl, Woodstockstory.com, Thelegacyofmusic.com, Wikipedia.)

Woodstock bij MAX

In Het moment: Woodstock heeft Dieuwertje Blok het legendarische popfestival Woodstock opnieuw tot leven gebracht. Aan de hand van uniek beeldmateriaal, ooggetuigenverslagen en gesprekken met mensen voor wie dat ene moment allesbepalend is geweest. In een persoonlijke zoektocht reist Dieuwertje af naar de plek waar het evenement destijds plaatsvond en spreekt ze met hoofdrolspelers van toen. Wat is de impact van het feest van ‘3 dagen vrede en muziek’ geweest?

Van Het Moment: Woodstock is een extra aflevering gemaakt, die aansluitend te zien is op NPO 2 Extra. Vanaf 15 augustus 2019 is dit extra materiaal ook te bekijken op MAX Vandaag.

Wilt u meer zien, horen en weten over Woodstock? NPO Radio 5 besteedt veel aandacht aan het festival op 15 augustus. Alle programma’s op de zender (waaronder de MAX-programma’s Je dag is goed! en Haandrikman!) draaien de gehele dag muziek van artiesten die op Woodstock optraden en De MAX! staat volledig in het teken van Woodstock. In dit programma komen onder meer Ricky Koole (ook te zien in Het Moment: Woodstock) en Paul de Munnik vertellen over wat Woodstock voor hen betekent. U hoort De MAX! elke werkdag tussen 18.00 en 20.00 uur op NPO Radio 5. Je dag is goed! met Jeroen van Inkel is van maandag tot en met vrijdag te horen van 07.00 tot 10.00 uur. Haandrikman! van maandag tot en met donderdag van 12.00 tot 14.00 uur.