Vuurwerkramp verandert Enschede 20 jaar geleden voorgoed
Publicatiedatum: 13 mei 2020
Er zijn een aantal rampen die in het collectieve geheugen gegrift staan. De vuurwerkramp in Enschede is er daar één van. Vandaag, op 13 mei 2020, is het precies 20 jaar geleden dat vuurwerkdepot S.E. Fireworks ontploft en zo de geschiedenis van de stad van een zwarte bladzijde voorziet.
Eerste brandjes
13 mei 2000 is een stralende dag, maar aan het einde van de middag komt hier verandering in. Rond 3 uur komen de eerste 112-meldingen binnen vanuit de Enschedese wijk Roombeek. Uit de vuurwerkopslagplaats S.E. Fireworks komen vuurpijlen die woningbranden veroorzaken. Erg vervelend, natuurlijk, maar een ramp? Zo zal niemand het op dat moment betitelen.
Kracht van een aardbeving
Nog geen half uur later blijkt dat de woningbranden op 13 mei 2000 de minste zorg zijn van de hulpdiensten in Enschede. Rond 15.34 uur ontploft een container van S.E. Fireworks, waardoor veel woning in de buurt beschadigd raken. Nog geen minuut later volgt er een 2e, verwoestende explosie die tot in Limburg te voelen is. De klap is zelfs zó hard dat het KNMI even denkt dat er een aardbeving plaatsvindt rond Enschede.
Na de klap
De chaos na de 2e explosie is compleet. Huizen storten in en bedrijven -waaronder de fabriek van biermerk Grolsch- raken beschadigd. Plotsklaps zijn 1.200 mensen dakloos, want de huizen hebben de grootste ontploffing niet overleefd. Helaas geldt dit ook voor 23 mensen. Nog eens 950 Enschedeërs raken gewond. Tot op de dag van vandaag is het nog niet helemaal duidelijk hoe de ramp heeft kunnen gebeuren.
Verwoeste woningen in Roombeek. Op de achtergrond ziet u de voormalige Grolsch-fabriek.
Vuurwerkramp in de media
Hoewel de mensen in Enschede meteen weten dat deze vuurwerkramp een verwoestend effect heeft gehad, is dit in het rest van het land nog niet duidelijk. In 2000 bestaat er natuurlijk nog niet zoiets als een telefoon met internet, waardoor nieuws langzamer doorsijpelt dan vandaag de dag.
Het eerste landelijke programma dat live verslag doet van de gebeurtenissen in Enschede is 5 in het Land, destijds het actualiteitenprogramma van RTL 5. Jeroen Latijnhouwers is op dat moeten als verslaggever verbonden aan het programma en wordt op 13 mei 2000 door de eindredacteur van het programma naar Enschede gestuurd. “Ik had die dag een item gemaakt over een marktkoopman in Apeldoorn en was net terug op de redactie in Hilversum toen de eindredacteur vroeg of ik naar Enschede wilde. Daar was iets gebeurd met een vuurwerkopslag. Hj wist niet zeker of er een verhaal inzat, maar of ik toch wilde gaan”, vertelt Latijnhouwers als wij hem bellen.
Rookwolk boven Enschede
“Dus ik daarheen. Het was toen al kwart over 4 en ik wist dat ik rond 6 uur moest inbellen met nieuws. Ik moest dus een beetje opschieten. 30 kilometer voor Enschede zag ik opeens een rookwolk. Ik heb de auto toen even aan de kant van de weg gezet om beter te kijken, want het was ongelofelijk groot. Daarna ben ik snel doorgereden, want ik wist dat er iets aan de hand moest zijn. Rond kwart over 5 was ik in Enschede, waar veel paniek heerste. De wegen naar Roombeek toe waren niet meer toegankelijk, dus besloot ik mijn auto op de eerste de beste parkeerplek te zetten en naar het stadhuis te gaan. In de binnenstad was niet veel te zien van de ramp, dus alles wat ik wist, wist ik via de mensen die ik sprak op straat. Eenmaal in het stadhuis werd er al snel een persconferentie gehouden door burgemeester Jan Mans. Ik was daar de enige journalist, samen met een radioverslaggever van RTV Oost.”
Eerste beelden op nationale tv
Rond 6 uur belt Jeroen Latijnhouwers met de redactie in Hilversum. Of hij denkt dat hij nieuws te melden heeft vanuit Enschede. Ja, dat heeft hij wel. Om 19.00 uur praat hij de kijkers bij. 5 in het land is niet alleen het eerste programma met een live verslag, maar ook het eerste programma waar beelden van de ramp in getoond worden. Deze beelden zijn gemaakt door RTV Oost-verslaggever Danny de Vries. De Vries is op het moment van de ramp vlakbij S.E. Fireworks en legt alles vast tot op het moment van de 2e explosie.
Na de uitzending van 5 in het land komt de nieuwsstroom op gang. Jeroen Latijnhouwers blijft de hele avond namens RTL in Enschede, waar zich steeds meer collega journalisten uit binnen- en buitenland verzamelen. Binnen de kortste keren gaat het op tv nergens anders mee over. Een dag later, op 14 mei 2000, bezoeken koningin Beatrix en premier Kok de rampplek.
De koningin en premier Kok bezoeken Enschede op 14 mei 2000.
Herdenking
Nu, precies 20 jaar later, zou de ramp groots herdacht worden. Door de coronacrisis kan die niet doorgaan, maar mensen hebben wel de mogelijkheid om bloemen te leggen bij het monument in het inmiddels herbouwde Roombeek. Ook mag in Enschede de vlag gedurende de hele dag half stok hangen en luiden de klokken van de kerken in de stad tussen 15.25 en 15.30 uur.
(Bron: Tubantia, Jeroen Latijnhouwers, Beeld & Geluid Wiki, ANP, YouTube, NRC)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Door deze vuurwerkramp (het was niet de eerste in Nederland, in Weesp-Muiden, was de eerste ramp met ook heel veel doden) werd duidelijk hoe ondeskundig, onverantwoordelijk en corrupt de plaatselijke politiek was. Het gevaar van een vuurwerkfabriek in een woonwijk, werd ontkend en oogluikend toegelaten. En toen de ramp plaatsvond werd snel een zondebok gezocht in een minderbegaafde buurtbewoner, die geheel onschuldig werd opgesloten in het gevang. De enige politie rechercheur die zijn onschuld betwistte, werd ontslagen. Die brave man wordt tot op de dag van vandaag gestraft, omdat hij niet week voor corruptie. Het onschuldige slachtoffer, die vrijgelaten moest worden, overleed korte tijd later, aan verdriet en verbittering. Vervolgens werd de directeur beschuldigd van fouten. De enige die fout/schuldig was/waren, is de burgemeester en de gemeenteraad, en die bleven buitenschot.