Voormalige oorlogsgevangenis Oranjehotel officieel nationaal monument

De voormalige oorlogsgevangenis van Scheveningen, ook wel het Oranjehotel genoemd, opent op 7 september 2019 de deuren voor het publiek. Koning Willem-Alexander opent het volledig gerenoveerde complex, waar tussen 1940 en 1945 ruim 25.000 Nederlanders worden vastgehouden. 

Nieuwe bezoekregeling

Wie een bezoek brengt aan het vernieuwde Oranjehotel wordt meegenomen op een reis door het verleden. Er is een vaste presentatie over de gevangenis en de mensen die hier gevangen hebben gezeten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook kan dodencel 601 bezocht worden. Dit is de enige dodencel die nog in originele staat verkeert. Vanaf 2012 is de dodencel eens per maand op afspraak te bezoeken, maar aan deze bezoekregeling komt met de opening van het herinneringscentrum dus een einde.

Op de muur van dodencel 601 zijn allerlei berichten achtergelaten door de mensen die hier hebben gezeten.

Functie in periode 1940-1945

Het Oranjehotel wordt in 1919 geopend. In eerste instantie is het bedoeld als huis van bewaring voor kleine criminelen, maar als de Tweede Wereldoorlog in 1940 uitbreekt, krijgt het een nieuwe functie. In plaats van kleine criminelen, huisvest de Duitse bezetter hier voortaan vooral tegenstanders van het nieuwe regime. In totaal worden tussen 1940 en 1945 25.000 mensen gevangengezet in het Oranjehotel. Onder hen veel prominenten, zoals schrijver Simon Vestdijk, tekstschrijver en zanger Drs. P en Erik Hazelhof Roelfzema. Die laatste is beter bekend als Soldaat van Oranje. Een deel van de gevangenen wordt vrijgelaten door de Duitsers, maar er zijn ook  gevangenen geëxecuteerd op de nabijgelegen Waalsdorpervlakte. In totaal worden op die plek zo’n 250 mensen van het leven beroofd tijdens de oorlog. Na de bevrijding is dit ook de plek waar belangrijke collaborateurs aan hun einde komen. Onder meer NSB-leider Anton Mussert wordt hier gefusilleerd.

Op de Waalsdorpervlakte vindt jaarlijks één van de grootste dodenherdenkingen van Nederland plaats. In het Oranjehotel zelf is sinds 1946 ook jaarlijks een herdenkingsdienst voor degenen die hier omkwamen.

Dodenherdenking op Waalsdorpervlakte.

Na de oorlog

Van 1945 tot 2012 is het Oranjehotel onderdeel van de Penitentiaire Inrichting Haaglanden. In die jaren zijn de celbarakken en dodencel 601 niet toegankelijk. Na 2012 verandert dit. Dodencel 601 is – zoals al gezegd- op afspraak te bezoeken en er wordt nagedacht over een volgende bestemming voor het Oranjehotel. Al snel komen de ideeën voor een herinneringscentrum op tafel. Er wordt in samenspraak met de Rijksoverheid een ontwerp gemaakt en in 2018 wordt begonnen aan de renovatie.

Publiek is vanaf 7 september 2019 welkom in het Oranjehotel. Koning Willem-Alexander opent het complex een dag eerder. Deze opening op 6 september wordt vanaf 14.30 live uitgezonden door de NOS op NPO 1.

(Bron: ANP, Historiek.nl, website Oranjehotel, Trouw)