Van Koninginnedag naar Koningsdag
Na bijna 125 jaar koninginnen hebben we sinds 2013 een Koning als staatshoofd. Daarmee maakt Koninginnedag plaats voor Koningsdag. We kijken terug naar de Koninklijke feesten van weleer tot nu.
Eerste Koninginnedag
Vanaf de 5e verjaardag van Prinses Wilhelmina op 31 augustus 1885 wordt de voorloper van Koninginnedag gevierd: Prinsessedag. Na het overlijden van Koning Willem III op 23 november 1890 wordt Wilhelmina koningin onder regentschap van haar moeder, Koningin Emma. Op 31 augustus 1891 wordt in Nederland daarna de eerste echte Koninginnedag gevierd. In die tijd maakt de Koninklijke familie geen onderdeel uit van de feestelijkheden.
Defilé op bordes Paleis Soestdijk
Koningin Juliana volgt haar moeder Wilhelmina in september 1948 op. Net als haar moeder viert zij Koninginnedag op haar eigen verjaardag. Op 30 april 1949 voor het eerst. Vanaf nu is de Koninklijke familie aanwezig tijdens de feestelijke dag. De Koningin en haar familie nemen op het bordes van Paleis Soestdijk een defilé af. De bevolking loopt hierbij in een kilometerslange rij langs het bordes en trakteert de Koninklijke familie op bloemen en geschenken. Dit bloemendefilé is vanaf midden jaren ’50 op de televisie te zien. Onder Koningin Juliana wordt Koninginnedag een officiële vrije dag en de viering groeit uit tot een nationale feestdag.
Koningin Beatrix
In tegenstelling tot haar moeder en grootmoeder kiest Koningin Beatrix er bij haar aantreden in 1980 niet voor om de feestdag te verplaatsen naar haar verjaardag. Uit respect voor haar moeder, maar ook uit praktische overwegingen. Haar geboortedag op 31 januari leent zich niet voor activiteiten in de buitenlucht, in tegenstelling tot eind april. Zij kiest er ook voor de mensen niet langer naar haar te laten komen, maar juist zelf naar de mensen toe te gaan. Samen met de andere leden van de Koninklijke familie bezoekt zij elk jaar één of twee gemeenten. Op 28 januari 2013 kondigt zij aan op Koninginnedag troonsafstand te doen. Vanwege de abdicatie en de inhuldiging van Willem-Alexander heeft de laatste Koninginnedag een afwijkend karakter.
Koning Willem-Alexander
Met het aantreden van Koning Willem Alexander verandert de feestdag van het Koninklijk huis opnieuw van karakter. De koning kiest ervoor de dag naar zijn verjaardag op 27 april te verhuizen en geeft aan een nieuwe stijl te willen. Deze vorm zien we in 2015 voor het eerst. In plaats van 2 gemeenten wordt vanaf dit moment 1 gemeente aangedaan. De avond voor Koninginnedag, Koninginnenacht, is vanaf dat moment Koningsnacht. Sinds 2013 vinden op de laatste vrijdag voor Koningsdag de Koningsspelen plaats. Op ongeveer 5400 basisscholen wordt op deze dag een Koningsontbijt gegeten en Koning Willem-Alexander geeft op één van de scholen het startsein voor de sportdag voor meer dan een miljoen kinderen.
MAX Koningsdag
MAX viert Koningsdag dit jaar geheel in stijl op Paleis Soestdijk. Op woensdag 27 april 2016 zenden verschillende MAX-programma’s rechtstreeks uit vanaf het paleis. MAX Koningsdag start om 12.00 uur met een bijzondere uitzending van TinekeShow. De koningin van de radio, Tineke de Nooij, viert op het paleis haar 75e verjaardag. Hallo Nederland en Tijd voor MAX zijn vervolgens rechtstreeks te zien vanaf Paleis Soestdijk.
Unieke beelden
In de archieven van Beeld en Geluid vonden wij unieke beelden van Koninginnedag door de jaren heen. We beginnen met een terugblik naar Koninginnedag in Urk, op 30 augustus 1930. Vervolgens gaan we naar 1966. In dit filmpje komen Prinses Beatrix en Prins Claus terug van huwelijksreis en de dag erna is het Koninginnedag, met een defilé bij Paleis Soestdijk. Erna gaan we door naar april 1969. Koningin Juliana wordt 60, maar de net drie jaar oude Willem-Alexander steelt de show. En tenslotte ziet u een impressie van Koninginnedag 1977 in Den Haag, Leusden, Amsterdam en Soestdijk.
Meer beelden van vroeger zien? Neem eens een kijkje in het online archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
Wat is uw mooiste herinnering aan Koninginnedag/Koningsdag?
(Bron: koninklijkhuis.nl)