Naar cookieinstellingen
Iemand maakt een sinterklaas surprise met papier-maché.

Surprises maken met Sinterklaas, sinds wanneer doen we dat eigenlijk?

In veel gezinnen is het elk jaar vaste prik: met Sinterklaas worden er surprises gemaakt, eventueel met bijbehorende gedichten. Rondom de Goedheiligman bestaan veel tradities. Waar komt die van de surprise vandaan?

Eerst tekenen op een schilderij van Jan Steen

Daar is weinig grondig onderzoek naar gedaan. Veel blijft een beetje gokken en gissen. Wat wel vast staat, is dat Jan Steen een schilderij heeft gemaakt: Het Sint-Nicolaasfeest (1665-1668), waarop te zien is hoe het feest gevierd wordt in die tijd. Deze hangt in de eregalerij in het Rijksmuseum. Bijzonder eraan is, dat we nog veel herkennen van hoe het nu gaat.

“Je ziet bijvoorbeeld de jongen die bij de schoorsteen staat te wachten, er wordt gezongen. Iemand is duidelijk verdrietig, omdat hij niks heeft gekregen”, vertelt conservator Eveline Sint Nicolaas aan het NOS Jeugdjournaal. Zij is één van de weinigen die iets weet over de geschiedenis van de surprise.

Accepteer de cookies om dit element te weergeven.

Een appel met munt als surprise

In het schilderij is ook een eerste versie van een surprise zichtbaar. Rechts onderin heeft Jan Steen een appel met een munt erin geschilderd. “Je zou kunnen zeggen dat dit de voorloper is van de surprise.” Destijds is dat hoe mensen elkaar iets kostbaars geven. In een knol of citroen werd dan een ring of oorbel gelegd. Om er zeker van te zijn dat degene het cadeau ook echt vindt, wordt het in iemands schoen gestopt. Bekijk ook de video waarin Janny van der Heijden vertelt over de geschiedenis van snoepgoed en dit schilderij.

Het schilderij Het Sint-Nicolaasfeest van Jan Steen.

Papier-maché doet intrede

Door de jaren en eeuwen heen veranderen de surprises steeds iets meer. Ze gaan met de tijd mee. Aan het eind van de 19e eeuw worden kunstwerkjes van papier-maché gemaakt. En dat zet langzaam de toon voor de plagerige surprises die er nu gemaakt worden.

Vanaf de jaren 50 worden surprises populair

Maar vanaf de jaren 50 van de 20e eeuw groeit de populariteit van surprises pas écht. Het gezinsleven staat dan meer centraal en er worden lootjes getrokken. Een surprise wordt dan ook gebruikt om de ander te plagen, een spiegel voor te houden of op een andere manier aandacht te vragen. Als een vrouw het niet eens is met hoe haar man haar behandelt, wordt bijvoorbeeld een paaltje gegeven. Dat stelt dan een pispaaltje voor, legt Ineke Strouken, oud-directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur uit aan Quest.

paard van sinterklaas
Lees ook: De geschiedenis van het paard van Sinterklaas

Mooie surprises maken

Tegenwoordig worden juist ook veel mooie surprises gemaakt, waar veel tijd en energie in gestopt is. Hierbij is het soms bijna zonde om het open te moeten breken voor het cadeau. Maar ja, daar gaat het wel om…

(Bron: NOS Jeugdjournaal, Quest, Apeldoorn Direct. Foto’s: Shutterstock)

Geef een reactie

Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.