Prinses Beatrix bij 75-jarige herdenking razzia Putten

Het is op 1 oktober 2019 precies 75 jaar geleden dat in het Gelderse Putten de grootste Nederlandse razzia uit de Tweede Wereldoorlog plaatsvindt. Meer dan 600 mannen worden opgepakt en uiteindelijk afgevoerd naar kampen in Duitsland. Op 2 oktober wordt dit groots herdacht in het dorp. Onder meer prinses Beatrix en staatssecretaris Paul Blokhuis zijn hierbij aanwezig. 

Grote herdenking

De razzia in Putten van 1 oktober 1944 wordt jaarlijks herdacht, maar omdat het in 2019 75 jaar geleden is, wordt er groots uitgepakt. De herdenking van dit verschrikkelijke feit begint rond de klok van 16.00 uur met een besloten bijeenkomst in het gemeentehuis van Putten. Hier spreekt de prinses met enkele nabestaanden. Om 17.30 uur volgt een openbare herdenking in de Oude Kerk. Hierbij zal de prinses ook aanwezig zijn. Aansluitend is er een stille tocht van de Oude Kerk naar het herdenkingshof. Hier vinden vervolgens kransleggingen plaats. Deze herdenking trekt elk jaar weer enorm veel publiek; soms zelfs meer dan de Nationale Dodenherdenking op 4 mei.

Dit gebeurt er tijdens de razzia in 1944

Tijdens de herdenking wordt teruggedacht aan een van de zwartste bladzijdes uit de Nederlandse oorloggeschiedenis. De razzia die hier op 1 oktober 1944 plaatsvindt is een vergeldingsactie voor een aanslag die het Puttens verzet op 30 september 1944 pleegt. Zij schieten nabij de Oldenallerbrug op een voertuig van de Duitse Wehrmacht en doden hierbij een Duitse officier. De Duitsers hoeven niet lang na te denken over een geschikte wraakactie. De ochtend erna worden alle inwoners van Putten gesommeerd uit hun huizen te komen en worden de vrouwen en kinderen van de mannelijke bewoners gescheiden. De vrouwen en kinderen worden ondergebracht in de hervormde kerk en de mannen moeten naar het terrein achter de openbare school, die niet ver van de kerk vandaan ligt. Uiteindelijk besluiten de Duitsers een groot deel van de mannen te verplaatsen naar de Oude Kerk.

Aan het einde van de dag laat de bezetter de vrouwen en kinderen vrij, maar de mannen moeten blijven. Zij moeten op 2 oktober allemaal naar het station van Putten marcheren, waarvandaan zij naar kamp Amersfoort vertrekken. Op 11 oktober van dat jaar wordt het grootste deel van deze mannen afgevoerd naar het Duitse concentratiekamp Neuengamme. Deze deportatie uit Amersfoort gaat de geschiedenisboeken in als de grootse uit de Nederlandse geschiedenis. Uiteindelijk weten slechts 48 van de de ruim 600 mannen uit Putten de oorlog te overleven.

Gevolgen nog steeds merkbaar

Hoewel de razzia in Putten en de daaropvolgende deportatie naar Duitsland 75 jaar geleden plaatsvinden, zijn de gevolgen nog steeds merkbaar in Putten. Heel veel van de oudere inwoners zijn opgegroeid zonder vader of hebben een ander familielid verloren. Ook in de levens van hun kinderen zijn de gevolgen nog altijd zichtbaar; zij hebben bijvoorbeeld lang niet altijd een grootvader.

Praten over de razzia blijft voor sommige dorpsbewoners ook nog steeds erg lastig.

(Bron: De Stentor, ANP, AD, archief)