Pride Amsterdam, de viering van seksuele diversiteit

Elk jaar wordt in Amsterdam Pride Amsterdam georganiseerd om de seksuele diversiteit in de wereld te vieren. Van 27 juli tot en met 4 augustus 2019 bezoeken duizenden lhbti’ers de stad en is Amsterdam bont gekleurd met regenboogvlaggen. Hoogtepunt van Pride Amsterdam is de traditionele botenparade door de grachten. Ook roze ouderen zijn vertegenwoordigd op het 9 dagen durende feest.

“Pride Amsterdam is niet zomaar een evenement. Het staat symbool voor de open en tolerante stad die we willen zijn. We vieren de vrijheid jezelf te kunnen zijn. Al 20 jaar is de botenparade onlosmakelijk verbonden met Amsterdam en niet meer weg te denken uit onze binnenstad.” Deze woorden staan op naam van de inmiddels overleden burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan. Het geeft aan dat Amsterdam trots is dat het voor lhbti’ers een vrijplaats is en als voorbeeldfunctie voor tolerantie fungeert voor andere plekken waar jezelf mogen zijn betekent dat je je moet conformeren aan de aldaar heersende (lees: heteroseksuele) moraal. Jezelf zijn is één van de belangrijkste kenmerken van een tevreden en gelukkig mens.

Niet overal op de wereld mag je dus zijn wie je bent zonder daarvoor in de problemen te komen. Daarom wordt dit jaar voor de 23e keer Pride Amsterdam gehouden, een 9 dagen durend festijn waar lesbiénnes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (lhbti’ers) de verscheidenheid van mensen vieren.

Vanaf 1996 heeft Pride Amsterdam zich ontwikkeld tot het 9 daagse festival dat we nu kennen. Er zijn meer Pride-vieringen, maar die in Amsterdam is het grootste en volgens kenners ‘de beste in zijn soort’. De stad verandert in een feestvierende mengeling van lhbti’ers en mensen die lhbti’ers een warm hart toedragen. Er wordt gedanst, gedebatteerd, gesport, gewandeld en muziek gemaakt. Het hoogtepunt is de Canal Parade: een bonte botentocht met feestvierende lhbti’ers, die van de wal worden toegejuicht door honderdduizenden kleurrijk uitgedoste bezoekers en sympathisanten.

Geschiedenis

In 1969, nu 50 jaar geleden, vinden de zogenaamde Stonewall-rellen plaats. De Stonewall Inn is een homobar in New York, waar op 28 juni van dat jaar de politie een inval doet. Na jarenlang te zijn vernederd, in elkaar geslagen en te zijn ontmenselijkt omdat ze niet voldoen aan de heersende (seksuele) moraal, komen vooral transvrouwen van Afro- en Latijns-Amerikaanse oorsprong in opstand tegen de politie. Ze worden gesteund door homo’s en lesbiennes. Ze drijven de politie in het nauw en delen rake klappen uit. Nooit eerder zijn mensen uit de lhbti-gemeenschap zo in opstand gekomen tegen de vernederingen van voornamelijk de politie. Tijdens zijn inauguratie als president van de Verenigde Staten noemt Barack Obama de Stonewall-rellen één van de belangrijkste momenten in de strijd om gelijke rechten. De Stonewall-rellen vormen het startschot voor demonstraties voor gelijke rechten, genaamd Gay Pride Parades, die eind jaren 70 in Nederland worden overgenomen onder de naam Roze Zaterdag. De Roze Zaterdag moet niet worden verward met Pride Amsterdam: de Roze Zaterdag is oorspronkelijk bedoeld als demonstratie voor gelijke rechten, terwijl Pride Amsterdam een feest is van lhbti’ers om te vieren wie je bent. Tegenwoordig heeft Roze Zaterdag naast een demonstratief karakter eveneens een feestelijk karakter. Dit jaar is het thema van Pride Amsterdam ‘Remember the past, create the future’, omdat de Stonewall-rellen 50 jaar geleden hebben plaatsgevonden.

De Stonewall Inn in New York.

Amsterdam Pride, zoals het festival van 1996 tot en met 2006 heet, is een feest georganiseerd door homohorecaondernemers, om Amsterdam als homo-uitgaansstad te promoten, de diversiteit te vieren en het homotoerisme in Amsterdam te stimuleren. Amsterdam onderscheidt zich van andere steden met een parade van boten door de grachten. Het idee voor zo’n parade komt voor in het bidbook uit 1992, waarmee de stad de Gay Games van 1998 naar Amsterdam wil halen. Bij de eerste botenparade in 1996 zijn er 45 deelnemers en trekt de tocht ongeveer 20.000 bezoekers. De boot met zilver beschilderde heren van homocafé April trekt de meeste aandacht. Deze Canal Parade zou oorspronkelijk maar 3 jaar plaatsvinden, tot en met de Gay Games van 1998, maar vanwege het succes is het een jaarlijks terugkerend hoogtepunt geworden. In 1998 vinden die Gay Games plaats in Amsterdam. Het is met 14.000 atleten en 250.000 internationale toeschouwers het grootste homofestijn dat tot dan toe in Nederland heeft plaatsgevonden. Er heerst een gevoel van vrijheid en solidariteit in Amsterdam, waarbij lhbti’ers zich in de meerderheid voelen. De botenparade tijdens de Pride van 1998 kent een maximum van 80 boten. In dat jaar varen voor het eerst buitenlandse deelnemers mee. Het bezoekersaantal groeit naar zo’n 250.000 mensen aan het begin van het millennium, waardoor het één van de grootste festijnen in Amsterdam wordt. In 2001 varen boten mee van het Arabische homocafé Habibi Ana en van de Joodse gemeente, om speciale aandacht te vestigen op deze groepen lhbti’ers. Het voortbestaan van Amsterdam Pride is in 2004 in het gevaar als de gemeentelijke kosten voor vergunningen en reiniging steeds hoger worden. Vanwege de betuttelende regelgeving en preutsheid van het stadsbestuur roept de organisatie op tot meer bloot op de boten. Deze oproep blijkt niet erg succesvol, want de hoeveelheid naakt op de schuiten blijkt niet af te wijken van de voorgaande jaren.

Burgemeester Patijn van Amsterdam draagt een ketting in de kleuren van de Gay Games.

In 2005 en 2006 komt de organisatie opnieuw in de problemen. Vanwege dreigingen van extremisten moeten 600 extra beveiligers alsmede 500 EHBO’ers extra worden ingehuurd. In de loop der jaren varen ook steeds meer boten van bekende bedrijven mee, als Shell, ING en ABN AMRO. Ook boten van politieke partijen zijn aanwezig. Het bezoekersaantal groeit uit tot 400.000. De naam verandert in 2007 in Amsterdam Gay Pride en het festijn wordt commerciëler. Pride krijgt een meer politiek karakter doordat er boten meevaren van mensen die een taboe in eigen kring willen doorbreken, zoals een Turkse boot in 2012 en een zelfmoordpreventieboot in 2017. Tijdens de botenparade van 2015 staan er een half miljoen toeschouwers aan de kant. In 2017 krijgt het evenement de naam die het nu draagt: Pride Amsterdam.

Pride Amsterdam 2019

Pride Amsterdam 2019 vindt plaats van 27 juli tot en met 4 augustus. Het feest begint traditiegetrouw met Pride Park in het Vondelpark. Op diezelfde dag vindt de Pride Walk plaats, een manifestatie bij het homomonument, waarna er door de stad wordt gewandeld naar het Vondelpark. Op 2, 3 en 4 augustus vinden overal in de stad straat- en pleinfeesten plaats. Tevens vindt op 3 augustus de botenparade plaats. De route loopt van het Oosterdok, via de Nieuwe Herengracht, over de Amstel naar de Prinsengracht en eindigt bij het Westerdok. De tocht is 6 kilometer lang en duurt ongeveer 2 uur. Het thema is zoals gezegd ‘Remember the Past, Create the Future’, ter herinnering aan de Stonewall-rellen van 1969.

Volgens Danny de Vries van Communicatie & Pers van Pride Amsterdam, is Pride Amsterdam in de loop der jaren niet van karakter veranderd. Wel zijn er meer groepen lhbti’ers die meedoen aan Pride. De Vries : “Het evenement is veel inhoudelijker en inclusiever geworden. Ofwel: het feest is nu voor de hele lhbti-gemeenschap. Er zijn ook steeds meer commissies die zich op allerlei doelgroepen richten zoals de Senior Pride Commissie.”

De Vries vindt het moeilijk aan te geven of de reacties op Pride Amsterdam positiever of negatiever zijn geworden. De Vries: “Of reacties positiever of negatiever zijn is lastig te beantwoorden. Het is wel zo dat er inmiddels heel veel partijen meedoen en achter onze boodschap staan. Ik noem alleen maar meer dan 70 organisaties die meedoen met het Kunst & Cultuurprogramma, de 17 jongerenorganisaties die zijn aangesloten bij Youth Pride, De 16 NOC*NSF sportbonden die dit jaar mee varen met de Sports & Prideboot, de tientallen grote bedrijven en organisaties die zijn aangesloten bij de Pride Business Club.”

In de afgelopen jaren zijn er verhalen in de media opgedoken over de toegenomen weerstand tegen lhbti’ers, bijvoorbeeld over homoseksuele mannen die in elkaar worden geslagen en worden vernederd. Het belang voor lhbti’ers om zichtbaar te zijn en blijven, bijvoorbeeld via Pride Amsterdam, is dus groot. De Vries: “Die verhalen hoor ik ook. Daarom blijven we Pride organiseren. Om zichtbaar te zijn en om onze boodschap te vertellen.”

Senior Pride

Onderzoek wijst uit dat oudere lhbti’ers een kwetsbare groep mensen zijn die vaak in eenzaamheid leven. Velen zijn met moeite uit de kast gekomen of zijn er het grootste deel van hun leven ingebleven. Voor oudere lhbti’ers is het vaak een probleem als ze naar een zorgcentrum of seniorencomplex gaan. Senior Pride zet zich in om oudere lhbti’ers zich overal thuis te laten voelen. In zorgcentrum De Rietvinck staan de deuren open voor roze ouderen en iedereen die houdt van roze gezelligheid. De organisatoren zetten zich vanuit de Rietvinck en andere zorgcentra in voor Senior Pride. De Rietvinck heeft als eerste zorgcentrum in Nederland het predicaat ‘De Roze Loper’. De Roze Loper is het certificaat voor woonzorg-, thuiszorg- en welzijnsinstellingen die aandacht besteden aan seksuele diversiteit bij cliënten en professionals. “Doel van de commissie Senior Pride is ervoor zorgen dat zowel kwieke als kwetsbare roze senioren zich gezien, erkend en gewaardeerd voelen. En daar grijpen ze de Pride voor aan. Want ook al zie je weinig roze ouderen, ze zijn er beslist wel. Geaardheid kent geen leeftijd”, valt te lezen op de site van Senior Pride. De organisatie onderneemt onder andere activiteiten in diverse zorgcentra.

Jaarlijks wordt tijdens Pride Amsterdam het SeniorPride Concert georganiseerd. Het is een muzikale revue als eerbetoon aan lhbti-senioren. Het concert wordt georganiseerd door vrijwilligers en gesponsord door bedrijven. SeniorPride is een vast en belangrijk onderdeel van Pride Amsterdam geworden. In 2018 zijn er meer dan 35 activiteiten georganiseerd voor roze senioren in zorgcentra en op andere plekken tijdens Pride Amsterdam.

Ook dit jaar staat, naast andere activiteiten voor oudere lhbti’ers, het SeniorPride Concert op het programma. Op 1 augustus treden onder anderen Mieke Stemerdink, Jan Rot, Lenny Kuhr en Ria Valk op. Het concert vindt plaats in Restaurant-Café In de Waag op de Nieuwmarkt van 18:00 tot 23:00 uur. Het concert is om lhbti-pioniers en –senioren te bedanken en te eren die voor rechten en vrijheden van lhbti’ers hebben gestreden.

(Bron: Pride.amsterdam, COC.nl, Reguliers.net, Rozezorg.nl, Wikipedia. Foto’s: ANP)