Plaatwaarde: Pet Sounds van The Beach Boys

De lp is helemaal terug van weggeweest! En dat is goed nieuws voor iedereen die ze nog op zolder heeft liggen, want sommige oude platen zijn inmiddels veel geld waard. In Plaatwaarde bespreekt lp-kenner Marjolein van Dam elke 2 weken een bijzondere lp. Deze week: Pet Sounds van The Beach Boys.

Strand, meisjes en surfen

The Beach Boys uit Californië zijn al meer dan 55 jaar een vaste waarde in de muziekindustrie. De band uit Californië opereert in het begin vooral binnen het surfpop-genre en maakt zodoende veel liedjes over het strand, meisjes, auto’s en surfen. Hoewel het vrij duidelijk is waar de liedjes over gaan, weet de band zich te onderscheiden door de bijzondere samenzang die bijna op elk nummer terugkeert.

Nieuwe weg

Hoewel het The Beach Boys in de jaren 60 voor de wind gaat, heeft frontman Brian Wilson niet het idee dat de band vooruitgang boekt. “We moesten artistiek groeien. Op een gegeven moment waren we door de ideeën heen; we hadden thema’s als surfen en auto’s al van alle mogelijke kanten belicht”, aldus Wilson in het boek Good Vibrations: Brian Wilson and the Beach Boys in Critical Perspective. Vanuit deze filosofie begint Wilson met het schrijven van een nieuw album: Pet Sounds. De rest van de band is amper betrokken bij het tot stand komen van het album; alle composities en teksten zijn van de hand van Brian Wilson en zijn rechterhand Tony Asher. Dit resulteert in een bijna autobiografisch album over Wilsons innerlijke twijfels, angsten, verdriet en zijn ervaringen met psychedelische drugs. Heel wat anders dan de liedjes die men tot dan toe van de band gewend is.

Rol van Capitol Records

Juist omdat het album zo anders is, staat platenmaatschappij Capitol Records niet te springen om het uit te geven. Sterker nog: de maatschappij was zelfs zo ontevreden dat zij amper inzetten op promotie van de plaat en zelfs 2 maanden na het verschijnen een Greatest Hits-album van The Beach Boys uitbrengen om Pet Sounds te overschaduwen. Deze tactiek draagt bij aan het matige commerciële succes van het album in eigen land. Het komt niet verder dan plaats 10 in de Billboard Top 200, terwijl hun vorige platen meestal in de top 5 belanden. In het Verenigd Koninkrijk doet de plaat het beter en weet het uiteindelijk te klimmen tot de 2e plek. De Nederlandse Album Top 100 weet de plaat nooit te halen.

Singles

De singles van de plaat doen het overigens wereldwijd een stuk beter. Nummers als Sloop John B, Wouldn’t it be Nice en God Only Knows zijn allemaal beach-boys klassiekers. God Only Knows wordt de grootste hit. Paul McCartney van The Beatles noemt dit nummer zelfs het allerbeste liedjes ooit gemaakt.

Inspiratiebron voor The Beatles

Nu we het toch over The Beatles hebben: Brian Wilson laat zich inspireren door The Beatles tijdens het maken van Pet Sounds. The Beatles laten zich op hun beurt inspireren door Pet Sounds tijdens het maken van hun album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Beide albums worden door het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone genoemd als nummer 1 en 2 in hun Top 500 van de beste albums aller tijden. Pet Sounds staat op de 2e plek en Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band op nummer 1.

Marjolein taxeert Pet Sounds

“De waarde van de lp Pet Sounds kan best hoog oplopen. Het is een gewilde plaat die je niet in grote aantallen tweedehands tegenkomt. Het is wel een complexe titel, want naast MONO en STEREO-persingen zijn er ook DUOPHONIC persingen. Dat zijn mono-opnamen die met een elektronisch proces als stereo klinken. Vooral de vroege MONO-persingen zijn behoorlijk waardevol. Zo kan een vroege Nederlandse uitgave in waarde wel oplopen tot 100 euro, maar dat is een fooi vergeleken bij de Amerikaanse, die -weliswaar in seal- al voor meer dan 1.800 is verhandeld. Zonder seal fluctueert de prijs behoorlijk, maar ook die zijn ooit al voor meer dan 700 via Ebay geveild. Een vroege Engelse MONO-persing ‘doet’ in uitstekende staat zeker tussen de 75-150 euro.
Mocht u een Nederlandse DUOPHONIC-persing in de kast hebben staan, dan kan het interessant zijn deze te (laten) veilen. Aangezien hij erg zeldzaam is, zijn er geen verkoopcijfers over bekend.
Die versie zal veel meer waard zijn dan de Nederlandse MONO-persing, maar hoeveel…dat is wat de liefhebber er voor over heeft.

Hieronder een beknopte omschrijving van de versies die ik genoemd heb. Dit zijn richtlijnen: er zijn zeker 124 verschillende versies die onderling soms minieme verschillen hebben. Zelfs als de omschrijving klopt, kan het toch zijn dat het een andere versie betreft, omdat er meerdere kenmerken een rol spelen bij het bepalen van de versie. Daarnaast is de staat belangrijk. Bij alle waardes die ik noem is het uitgangspunt een perfecte staat van plaat en hoes.

Vroege Nederlandse persing

Het catalogusnummer van deze uitgave is T-2458. Deze vroege uitgaven ‘kwamen’ in een Engelse hoes, een zogenaamde flip-back hoes. Bij zo’n hoes is de omgevouwen plakrand aan de achterkant van de hoes zichtbaar. Voor op de hoes staan de letters MONO rechtsboven in zwart. De plaat heeft een zwart label, met links het logo van platenmaatschappij Capitol. Bovenaan het label staat: “N.V. BOVEMA’’. De waarde varieert van 70 tot 100 euro.

Nederlandse Duophonic persing

Het catalogusnummer is DT-2458. Er is geen Nederlandse hoes, de eerste uitgaven zijn uitgebracht met een Engelse hoes, en wel de stereohoes met nummer ST2458. Het label is zwart, de tekst is in wit en met een verticale lijn links van het gat, plus het Capitol-logo in het midden. Het catalogusnummer op de plaat wijkt af van de hoes, dat is namelijk DT2458. Zoals al eerder genoemd is de waarde niet te bepalen, maar tussen 150 en 250 euro zou best mogelijk kunnen zijn, wellicht zelfs nog meer.

Vroege Amerikaanse persing

Het catalogusnummer van de MONO-persing is T2458. Het label is zwart met in de rand de kleuren van de regenboog. Het Capitol-logo staat boven in het midden en het catalogusnummer staat rechts. De hoes heeft rechts onder op de achterkant van de hoes RIAA logo. Sommige exemplaren hebben een Capitol-binnenhoes. De waarde van exemplaren die nog in de fabrieks-seal zitten kan oplopen tot ver boven de 1.000 euro. Exemplaren die geopend zijn hebben een waarde van 100 tot 200 euro, soms zelf meer zoals boven al beschreven.

Vroege Engelse persing

Het catalogusnummer van de MONO-persing is T-2458. De hoes is ook de zogenaamde flip-back. Rechtsboven in zwarte letters staat ‘MONO’gedrukt. Het label is het zwarte Capitol-label met regenboogrand, het logo links van het midden en het catalogusnummer rechts. De waarde loopt uiteen van 65 tot wel 150 euro.

Bijzondere Nederlandse uitgave

In 1970 begon Capitol in Nederland met het uitgeven van vroeg Beach Boys werk onder de titel The Beach Boys Story. Volume 3 in deze serie is de Pet Sounds lp in mono. De hoes is zwart met in grote witte letters de tekst. Deze mono lp is in de loop de jaren in waarde gestegen en kan tussen de 25 en 30 euro opbrengen, wat voor een heruitgave best veel is.

Speciale uitgaven

In 2017 verscheen het album als dubbel-lp, draaiend op 45 toeren bij het kwaliteitslabel Analogue Productions. De hoge draaisnelheid zorgt voor een perfecte geluidskwaliteit. Deze speciale uitgave is te koop voor prijzen tussen de 50 en 80 euro. In 1995 verscheen het vinyl op het DCC classics label. De waarde van deze versie kan wel oplopen tot zo’n 140 euro.

Plaatwaarde in Wekker-Wakker-Weekend!

Jan Rietman vertelt elke 2 weken in het MAX-radioprogramma Wekker-Wakker-Weekend! het verhaal achter de platen die Marjolein in Plaatwaarde taxeert. Op 7 december 2019 behandelt hij Pet Sounds. Wekker-Wakker-Weekend! is elke zaterdag van 06.00 tot 10.00 uur te beluisteren op NPO Radio 5.