Plaatwaarde: Heroes van David Bowie

De lp is helemaal terug van weggeweest! En dat is goed nieuws voor iedereen die ze nog op zolder heeft liggen, want sommige oude platen zijn inmiddels veel geld waard. In Plaatwaarde bespreekt lp-kenner Marjolein van Dam elke editie een bijzondere lp. Deze week: Heroes van David Bowie.

Ontsnappen

Diamons Dogs, Aladdin Sane en The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars: zomaar een greep uit de albums die David Bowie maakt voordat hij eind 1976 vertrekt naar West-Berlijn. Op dit moment is West-Berlijn nu niet bepaald een glamoureuze plek waar sterren uit de muziekscene zich ophouden, maar voor David Bowie komt Berlijn als geroepen. Het gaat op het moment dat hij naar de stad vertrekt niet goed met hem. Het eerste gedeelte van de jaren 70 zijn doorspekt van excessief drugsgebruik, waardoor de zanger zich in 1975 ‘op een heel donkere plek’ bevindt, zoals hij dit zelf later zegt. Berlijn, waar hij nog enigszins anoniem kon zijn, is de ideale bestemming om aan zijn problemen te ontsnappen.

Berlijnse trilogie

In deze stad zal hij 3 albums opnemen, die ook bekend staan als de Berlijn trilogie, platen die volgens critici en fans tot zijn beste behoren. Het gaat om Low (1977), Heroes (1977) en Lodger (1979). Van de 3 platen is Heroes het bekendst bij het grote publiek en de enige die volledig in de wereldberoemde Berlijnse Hansa Studio 2 wordt opgenomen.

Experimenteel

Heroes bevat net als voorganger Low een aantal onheilspellende, experimentele nummers die de hele Berlijns trilogie zo herkenbaar maken. Goede voorbeelden hiervan zijn Neukölln, vernoemd naar de gelijknamige Berlijnse wijk, en Sense Of A Doubt.

Op de weg terug

Naast de instrumentale experimenten die Bowie en Eno samen ondernemen, is Heroes een stuk opgewekter dan voorganger Low. David Bowie zelf wijdt dit aan het feit dat hij tijdens het maken van Low voor het eerst de pijn voelde die zijn jarenlange drugsgebruik heeft veroorzaakt. Ten tijde van Heroes is hij al wat verder in het proces en dat is ook te horen.

Muur als inspiratiebron

Zoals al gezegd wordt Heroes in zijn geheel opgenomen in de Hansa Studios nabij de Berlijnse muur. In feite gaat de titelsong van het album ook over deze muur. In Heroes – dat uit zal groeien tot een van Bowie’s allergrootste hits- bezingt hij het verhaal van 2 geliefde die gescheiden zijn door de Berlijnse muur. Naast de tekst, kenmerkt het nummer zich vooral door de bijzondere muzikale elementen en effecten die worden gebruikt. Met name het gitaarspel- verzorgt door King Crimson-gitarist Robert Fripp- is zeer herkenbaar.

Singels

Heroes is de eerste single van het album. De b-kant is V-2-Scheinder, een hommage aan Kraftwerk-lid Florian Schneider. Bowie laat zich in die tijd sterk beïnvloeden door het werk van de Duitse band Kraftwerk, vandaar ook dit eerbetoon.

Het nummer Beauty And The Beast is de 2e single van Heroes, met het al eerder genoemde Sense Of A Doubt als b-kant. Dit laatste nummer wordt in 1982 gebruikt in een van de meest gedenkwaardige scènes van de film Christiane F, Wir Kinder vom Bahnhof Zoo. Deze boekverfilming gaat over het tienermeisje Christiane, die op haar 14e verslaafd raakt aan heroïne. Christine is idolaat van David Bowie, dus zijn muziek heeft een belangrijke rol in de film. En niet alleen zijn muziek. De zanger is zelf ook te zien in de film. Hij zingt hierin alleen geen nummers van Heroes, maar van zijn album Station to Station uit 1975.

In Nederland wordt vooral het titelnummer van de plaat een succes. het behaalt de 8e positie in de Top 40. De gelijknamige album weet het te schoppen tot de 3e plek.

Marjolein taxeert Heroes

“De waarde van de plaat Heroes varieert van tot circa 10 tot 250 euro. Er zijn wel nog waardevollere versies, maar dat zijn testpersingen. Daar zijn bedragen variërend van 1.000 tot zo’n 2.800 euro voor betaald.

De waarde van een vroege Amerikaanse persing ligt zo tussen de 30 en 50 euro. In de originele fabrieksseal is de waarde een stuk hoger: deze kan oplopen tot wel 250 euro. De waarde varieert wel per persing. Er zijn in Amerika meerdere fabrieken gebruikt voor de fabricage en elke perserij geeft z’n eigen kenmerken mee aan de persing. Het gaat te ver om daar hier dieper op in te gaan.

Een vroege Engelse persing in een perfecte staat ligt al gauw rond de 100 euro. Er is echter ook een Engelse persing uit 1991 die zeker hetzelfde geld waard is, want hier staan 2 bonustracks op. Een vroege Nederlandse persing ‘doet’ gemiddeld zo rond de 25 euro. Een vroege Japanse persing is ook het vermelden waard, deze kan in waarde oplopen tot zo’n 150 euro.

Hieronder een beknopte omschrijving van de versies die ik genoemd heb. Dit is een richtlijn: er zijn zeker 95 verschillende versies die onderling soms minieme verschillen hebben. Zelfs als de omschrijving klopt, kan het toch zijn dat het een andere versie betreft, omdat er meerdere kenmerken een rol spelen bij het bepalen van de versie. Daarnaast is de staat belangrijk. Bij alle waardes die ik noem is het uitgangspunt een plaat perfecte staat van en hoes.

Vroege Amerikaanse persing

Catalogusnummer: AFL1-2522.
Label: RCA Victor.
Belangrijkste kenmerken hoes: zwart-witfoto van David Bowie op de voorkant. De titel en naam in kleine letters rechts van het midden.Het catalogusnummer in de rechter bovenhoek. Op de achterzijde de opdruk in wit: In het midden de titel en naam. Links daaronder de tracks, rechts de info over de meewerkende muzikanten. Onderaan in het midden het logo van RCA in wit.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat:  Zwart, met in witte letters het logo van RCA aan de bovenkant, links van het midden ‘Victor’. Rechtsonder het RCA-logo staat een afbeelding van de hond Nipper bij een grammofoon met hoornluidspreker, boegbeeld van het platenlabel His Master’s voice. De titel en tracks zijn in zilvergrijs gedrukt.
Waarde: tussen de 30 en 60 euro. De waarde varieert wel per persing en kan geseald oplopen tot zo’n 250 euro.

Vroege Nederlandse persing

Catalogusnummer: PL-12522.
Label: RCA Victor.
Belangrijkste kenmerken hoes: zwart-witfoto van David Bowie op de voorkant. De titel en naam in kleine letters rechts van het midden. Het catalogusnummer in de rechter bovenhoek. Op de achterzijde de opdruk in wit. In het midden de titel en naam. Links daaronder de tracks, rechts de info over de meewerkende muzikanten. Rechtsonder de tekst: ‘Distribution Inelco’. De binnenhoes is wit met de songteksten in zwarte letters.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat:  Oranjerood met het logo van RCA in witte letters links en Victor rechts. De titel en tracks zijn in zwarte letters. Onder het Victor-logo de vermelding ‘STEMRA’, de Nederlandse muziekrechtenorganisatie.
Waarde: tussen de 20 en 40 euro.

Vroege Engelse persing

Catalogusnummer: PL 12522.
Label: RCA Victor.
Belangrijkste kenmerken hoes: zwart-witfoto van David Bowie op de voorkant. De titel en naam in kleine letters rechts van het midden. Op de achterzijde de opdruk in wit. In het midden de titel en naam. Links daaronder de tracks, rechts de info over de meewerkende muzikanten. In de rechter bovenhoek een wit blokje met daarin de letters ZZ. Onderaan in het midden het logo van RCA in wit. Grijszwarte binnenhoes met songteksten in witte opdruk.
Belangrijkste kenmerken op label van de plaat: Oranje met zwarte opdruk van de titel en het catalogusnummer. De logo’s van RCA en Victor in wit. Onderaan in wit de tekst ‘Manufactured by RCA Limited, England from Master Recordings of RCA Records’.
Waarde: tussen de 75 en 130 euro.

Bijzondere uitgaves

Engelse persing uit 1991

Catalogusnummer: EMD 1025.
Label: EMI (Sound + Vision).
Belangrijkste kenmerken hoes: Gebruikelijke zwart-wit-hoes, met hierop een sticker met de tekst ‘Contains rare and previously unreleased material’. De bedrukte binnenhoes heeft meerdere kleurenfoto’s en songteksten.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat:  Foto van David Bowie in paars-zwart, witte letters. Het belangrijkste kenmerk van de plaat is, dat deze 12 tracks heeft. Abdulmajid en Joe The Lion (Remixed Version 1991)’ zijn toegevoegd. Waarde: 80 en 100 euro.

Japanse persing

Catalogusnummer: RVP-6243.
Label: RCA.
Belangrijkste kenmerken hoes: De zwart-wit hoes met rechts bovenaan het catalogusnummer. Aan de linkerkant een paars met oranje Obi. Een Obi is een strip met informatie over de plaat in het Japans.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat: Oranje, met links in witte letters RCA. Aan de bovenkant van het label ‘Side 1 Stereo’, met daaronder het catalogusnummer(s). Hieronder de titel, met daaronder Japanse tekst.
Waarde:  tussen de 100 en 150 euro.

Plaatwaarde in Wekker-Wakker-Weekend!

Jan Rietman vertelt in het MAX-radioprogramma Wekker-Wakker-Weekend! het verhaal achter de platen die Marjolein in Plaatwaarde taxeert. Op 4 juli 2020 behandelt hij Heroes. Wekker-Wakker-Weekend! is elke zaterdag van 06.00 tot 10.00 uur te beluisteren op NPO Radio 5.