Plaatwaarde: Bridge Over Troubled Water van Simon & Garfunkel

De lp is helemaal terug van weggeweest! En dat is goed nieuws voor iedereen die ze nog op zolder heeft liggen, want sommige oude platen zijn inmiddels veel geld waard. In Plaatwaarde bespreekt lp-kenner Marjolein van Dam elke 2 weken een bijzondere lp. Deze week: Bridge Over Troubled Water van Simon & Garfunkel.

Laatste kunstje

Simon & Garfunkel groeien in de jaren 60 uit tot een van de meest succesvolle muzikale duo’s uit de Verenigde Staten. Hun absolute hoogtepunt beleven zij in 1970 met het album Bridge Over Troubled Water.

Ironisch genoeg is deze plaat niet alleen een hoogtepunt, maar ook een soort dieptepunt. Althans, voor de groep zelf. De spanningen tussen de heren Simon & Garfunkel lopen op naarmate zij muzikaal en persoonlijk steeds verder uit elkaar drijven. Daardoor besluiten zij ongeveer 6 maanden na het uitkomen van Bridge Over Troubled Water om de gezamenlijke carrière vaarwel te zeggen. Het is dus echt hun laatste kunstje.

Boodschap van troost

Hoewel Simon & Garfunkel vrij kort na het uitkomen van de plaat ophoudt te bestaan, doet hun laatste plaat het commercieel gezien wel enorm goed. De lp belandt bovenaan de Amerikaanse hitlijsten, net als het titelnummer. Het nummer Bridge over Troubled Water is hun meest iconische nummer en wordt geschreven door Paul Simon. Simon luistert destijds veel gospelmuziek en wil een nummer maken in deze stijl. dat dat goed is gelukt, is duidelijk terug te horen. Zijn eerste vrouw, Peggy Harper, is zijn inspiratie, maar het nummer wordt al vrij snel een universele boodschap van hoop en troost.

Trojaans paard

Ook worden dit lied, en de andere nummers van de plaat, vaak gelinkt aan maatschappelijke misstanden van eind jaren 60 – begin jaren 70. Dat heeft vermoedelijk alles te maken met een beruchte tv-special uit 1969. Simon & Garfunkel krijgen een uur zendtijd van omroep CBS en willen dit graag inzetten als een soort Trojaans paard. Het is immers niet alleen een optreden, maar er is ook beeldprojectie terwijl zij zingen. Dat geeft de groep de kans om beelden te laten zien van nieuwsfeiten waar de gemiddelde Amerikaan destijds maar wat graag de ogen voor sluit. Denk bijvoorbeeld aan gruwelbeelden van de Vietnam oorlog.

Deze keuze wordt hen niet in dank afgenomen, want er wordt tijdens de special opvallend veel geschakeld naar het kunstrijden dat collega-omroep NBC uitzendt. Beelden van deze tv-special zijn sindsdien niet meer te zien.

Later zal vooral het lied Bridge over Troubled Water nog vaak opduiken in documentaires over de oorlog in Vietnam.

Marjolein taxeert Bridge over Troubled Water

“Vraag een willekeurige platenzaakeigenaar die deze winkel in de jaren ’70-80 runde wat het catalogusnummer van Bridge Over Troubled Water van Simon & Garfunkel is en de kans is groot dat diegene dat nog zo kan noemen: 63699. Het is een van de meest verkochte platen ooit. In de tijd dat deze lp populair was, moest men het catalogusnummer bij het bestellen telefonisch of via een vertegenwoordiger doorgegeven. Week in, week uit kwam dan dit nummer voorbij. Dat van de Greatest hits van Simon en Garfunkel en Deja Vu van Crosby, Stills Nash & Young passeerde overigens ook vaan de revue. Het was het eerste dat me te binnen schoot bij het horen van de titel en het leek me leuk dit te delen.

Gevolgen voor waarde

Dat de plaat zoveel verkocht is, heeft natuurlijk wel gevolgen voor de waarde van ‘gewone’ persingen. Maar, het is ook een gegeven dat de plaat nog steeds op belangstelling kan rekenen. De waarde van een vroege Nederlandse persing ligt tussen 10 – 12 euro. Een vroege Engelse persing heeft een waarde van 15-25 euro, hetzelfde geldt voor een vroege Amerikaanse persing.
Er wordt echter een heel ander bedrag neergeteld voor een genummerde Amerikaanse persing uit 2018 op het audiofiele label Mobile Fidelity Sound Lab, die in seal al voor meer dan 800 euro verkocht is. Ook de Japanse herpersing hiervan uit 2019 is al voor 400 euro verkocht.

Hieronder een beknopte omschrijving van de versies die ik genoemd heb. Dit is een richtlijn: er zijn zeker 222 verschillende versies die onderling soms minieme verschillen hebben. Zelfs als de omschrijving klopt, kan het toch zijn dat het een andere versie betreft, omdat er meerdere kenmerken een rol spelen bij het bepalen van de versie. Daarnaast is de staat belangrijk. Bij alle waardes die ik noem is het uitgangspunt een perfecte staat van plaat en hoes.

Vroege Amerikaanse persing

Catalogusnummer: KCS 9914
Label: Columbia
Belangrijkste kenmerken hoes: herkenbare groene hoes met de foto van Simon & Garfunkel. Links daarvan de naam en de titel. Op de lichtgroene achterkant linksboven de naam in lichtblauwe letters en de titel in donkere letters daaronder. De tracks staan daaronder, en de songteksten verder verdeeld over de hoes. Rechtsboven het logo van Columbia. Daaronder het catalogusnummer. Rechtsonder een foto van Simon & Garfunkel.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat: rood label, met bovenaan in witte letters Columbia. De naam en titel daaronder in vette letters. Links van het gat het catalogusnummer, rechts ervan ‘Side 1 (2)’ en het nummer XSM 150685. Links en rechts in wit het logo in een kader. Onder het gat in zwarte letters de tracks. Hieronder ‘STEREO 360 sound’ met pijlen die links en rechts naar het logo wijzen. Helemaal onderaan ‘Printed in U.S.A.’
Waarde: 15-25 euro

Vroege Nederlandse/Duitse persing

Catalogusnummer: S63699
Belangrijkste kenmerken hoes: herkenbare groene hoes met de foto van Simon & Garfunkel. Links daarvan de naam en de titel. Helemaal links bovenaan in zwarte letters ‘STEREO’ en het logo van CBS. Hieronder het catalogusnummer. Op de lichtgroene achterkant linksboven de naam in lichtblauwe letters en de titel in donkere letters daaronder. De tracks staan daaronder, en de songteksten verder verdeeld over de hoes. Rechtsboven in zwarte letters STEREO en het logo van CBS. Hieronder het catalogusnummer. Rechtsonder een foto van Simon & Garfunkel.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat: oranje label, met bovenaan de titel en de naam. Het logo van CBS in het middengat. Links daarvan het catalogusnummer met daarachter ‘-1 (of 2)’ en daaronder ‘STEREO’ en ‘P1970′ . Rechts van het logo van GEMA (De Duitse muziekrechtenorganisatie) met daaronder de notatie ’33 1/3 RPM, B.I.E.M’ en het catalogusnummer. De tracks staan op het onderste deel. Helemaal onderaan ‘Made in Holland’.
Waarde: 10-12 euro

Vroege Engelse persing

Catalogusnummer: S 63699
Label: CBS
Belangrijkste kenmerken hoes: herkenbare groene hoes met de foto van Simon & Garfunkel. Links daarvan de naam en de titel. Helemaal links bovenaan in witte letters het catalogusnummer en het logo van CBS. Daaronder STEREO (en aanvullende tekst). Op de lichtgroene achterkant linksboven de naam in witte letters en de titel in donkergroene letters daaronder. De tracks staan daaronder, en de songteksten verder verdeeld over de hoes. Rechtsboven in zwarte letters het catalogusnummer en het logo van CBS. Daaronder STEREO (en aanvullende tekst). Rechtsonder een foto van Simon & Garfunkel.
Belangrijkste kenmerken label op de plaat: oranje label, met bovenaan de titel en de naam. Het logo van CBS in het middengat. Links daarvan ‘Side 1 (of 2)’ en daaronder ‘STEREO’. Rechts van het logo het catalogusnummer en daaronder ‘Pattern Music ltd’, het catalogusnummer en ‘P1970’. De tracks staan op het onderste deel. Helemaal onderaan ‘Made in England.’
Waarde: 15 -25 euro

Bijzondere uitgaves

Mobile Fidelity Sound Lab
Catalogusnummer: UD1S-004
Label: Mobile Fidelity Sound Lab
Belangrijkste kenmerken hoes: box met op de voorkant onderaan de tekst ‘Ultradisc One-step Pressing By Mobile Fidelity Sound Lab’. De box is aan de achterkant genummerd (oplage van 7500 exemplaren).
Waarde: circa 400 euro, geseald zo’n 600-700 euro.