Opening stadion Feyenoord, ‘De Kuip’, op 27 maart 1937

Stadion Feyenoord, in de volksmond beter bekend als De Kuip, is volgens veel voetballiefhebbers het mooiste voetbalstadion van Nederland. Het wordt op 27 maart 1937 geopend. De Kuip is de thuishaven van de Rotterdamse voetbalclub Feyenoord. Maar ook voor wedstrijden van het Nederlands Elftal en voor Europese finales vormt de voetbaltempel geregeld het decor. In april 2022 besluit Feyenoord of De Kuip zal worden verbouwd of dat er een nieuw stadion komt.

In 1908 voetballen een aantal jongens op het plein voor de Wilhelminakerk in de Oranjeboomstraat in de Rotterdamse wijk Feijenoord. Ze richten een voetbalclub op en noemen die naar de kerk Wilhelmina. Ze kiezen een opgespoten terrein tussen het Afrikaanderplein en de Hilledijk als speelterrein. De Punt genaamd. Eind juli van dat jaar speelt Wilhelmina haar 1e echte wedstrijd tegen Be Quick. Wilhelmina wint met 2-1.

Wilhelmina heeft moeite om een elftal samen te stellen en fuseert daarom begin 1909 met Volharding. De naam verandert in Hillesluis-Feijenoord-Combinatie (HFC). Deze naam is dezelfde als de langer bestaande voetbalclub HFC uit Haarlem. Daarom wordt de naam opnieuw veranderd, ditmaal in Celeritas. Het veld op De Punt is slecht. De club weet de gemeente Rotterdam in 1909 over te halen om een echt voetbalveld aan het Afrikaanderplein te verhuren. Voor de schappelijke prijs van 1 rijksdaalder per jaar!

Maar ook de naam Celeritas mag niet, omdat er al een club in Den Haag is met dezelfde naam. Op 7 juli 1912 wordt de naam voor de voetbalclub uit Rotterdam-Zuid de Rotterdamsche Voetbal Vereeniging Feijenoord. Ze kiezen om vanaf dat moment te voetballen in het inmiddels beroemde rood-witte shirt, zwarte boek en zwarte kousen met rood-witte band.

Kromme Zandweg

In 1916 fuseert de club wederom, ditmaal met DCS, dat ook op het Afrikaanderplein speelt. Het publiek bezoekt de wedstrijden in groten getale, maar de club mag geen entreegeld vragen, omdat het veld in handen is van de gemeente. Er is dus weinig geld en het komt voor dat de spelers zelf moeten betalen voor de wedstrijdbal. In de zomer van 1917 verhuist de club naar de Kromme Zandweg. Daar is ruimte voor tribunes, kleedkamers en een clubgebouw.

In 1924 wint Feyenoord voor het eerst de landstitel. In 1928 mogen de Rotterdammers zich wederom de beste club van ons land noemen. En in 1930 behaalt Feyenoord zijn 1e KNVB-beker. Vanwege de successen komen steeds meer mensen naar de Kromme Zandweg. Het kleine stadion barst uit zijn voegen en het komt geregeld tot opstootjes. Er kunnen maar 12.000 bezoekers in het stadion. De club wijkt voor belangrijke wedstrijden uit naar het Kasteel, het stadion van Sparta. Maar ook dat stadion blijkt niet groot genoeg voor het inmiddels zeer populaire Feyenoord. Voorzitter Leen van Zandvliet droomt daarom van een nieuw, groot en revolutionair stadion.

“Ik heb het, ik heb het!”

Volgens de overlevering wordt Van Zandvliet op een wintermorgen in 1931 wakker en schreeuwt hij: “Ik heb het, ik heb het!” In zijn droom heeft hij het ideale stadion gezien en zet het op papier. Hij wil een stadion dat plaats biedt aan ongeveer 65.000 toeschouwers. Van Zandvliet wil niet alleen dat Feyenoord in het nieuwe stadion gaat spelen, maar het moet ook onderdak bieden aan het Nederlands Elftal. Er wordt getwijfeld aan de financiële haalbaarheid van het plan, maar daar trekt Van Zandvliet zich niets van aan. Het plan krijgt goedkeuring tijdens de ledenvergadering van 21 maart 1931.

Van Zandvliet nodigt in maart 1934 het architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt uit om een ontwerp te maken. Leendert van der Vlugt is de ontwerper van het stadion. Hij is tevens de ontwerper van de Van Nellefabriek in Rotterdam. Het stadion krijgt 2 ringen. Eenvoud en zakelijkheid vormen de kern van het ontwerp. Het publiek moet dicht op het veld zitten. Om ideeën op te doen, maken ze reizen naar stadions in het buitenland. Het Arsenal stadion in Londen maakt veel indruk. Sinds 1932 staat daar een nieuwe tribune in met 2 etages, zoals Van Zandvliet dat wil in Rotterdam. Van der Vlugt werkt in de erop volgende maanden het plan uit. Eind 1934 spreken ze met Braat constructiewerkplaatsen en machinefabriek over de staalconstructie. Het stadion krijgt een stalen draagconstructie en bestaat verder uit beton en glas.

Mariniers en werkelozen

De bezoekers willen wat eten en drinken. Daarom bevinden zich zowel onder de lage als de hoge tribunes buffetten en toiletten tussen de stalen spanten. Er moeten ruimtes zijn voor kleed- en vergaderlokalen, een administratiekantoor, ruimte voor de scheidsrechter, de dokter, politie en een aantal woningen. Van Zandvliet zet er flink vaart achter. Elke keer als een tekening klaar is, geeft hij opdracht voor de bouw. Hierdoor is de Kuip in recordtempo gebouwd. De aanvoerder van Feyenoord en van het Nederlands Elftal, Puck van Heel, slaat de 1e paal op 16 september 1935 en 10 maanden later wordt De Kuip, zoals het stadion in de volksmond gaat heten, op 23 juli 1936 opgeleverd.

De Kuip mag dan wel klaar zijn, maar kan nog niet worden geopend. Er zijn problemen met de toevoerwegen. Ondertussen nodigt Van Zandvliet in het najaar van 1936 1.500 mariniers en werklozen uit in het stadion voor een try-out. Ze nemen plaats op de dubbeldeks zittribunes en moeten zich gedragen als echte supporters. Ze springen en juichen, maar de tribunes weten het te houden. Een borrel en een sigaar vormen de beloning.

Drukte op het plein voor het nieuwe stadion van Feyenoord, de Kuip, voorafgaand aan de opening.

Openingswedstrijd in de Kuip

Op 27 maart 1937 opent Jonkheer Jan Daniël Hendrik de Beaufort De Kuip. De 1e wedstrijd is een vriendschappelijke wedstrijd tussen Feyenoord en het Belgische Beerschot. Burgemeester Droogleever Fortuijn van Rotterdam verricht de aftrap op die koude lentedag. 40.000 mensen zien de Rotterdammers met 5 – 2 winnen.

Jonkheer De Beaufort, knipt het lint door en zegt: “In naam van H.M. de koningin verklaar ik het stadion voor geopend.”

Er is bewust gekozen voor een vriendschappelijke wedstrijd en niet voor een wedstrijd van het Nederlands Elftal. Zo zijn er minder toeschouwers dan dat het stadion kan hebben en kunnen parkeerruimtes, de toegang en de buffetten worden uitgeprobeerd. Op 2 mei 1937 volgt de 1e interland in De Kuip, Nederland-België, die door Oranje met 1 – 0 wordt gewonnen.

De Kuip is een aantal malen met sloop bedreigd. Tijdens de oorlog in 1941 is er behoefte aan hoogwaardig staal, waarmee De Kuip is gebouwd. Het stadion wordt in die tijd met liquidatie bedreigd, waardoor het staal naar de industrie zal gaan. Het is echter niet zover gekomen. In 1984 wil Rotterdam de Olympische Spelen organiseren. Het Olympisch Stadion zal op de plaats moeten komen van De Kuip. Rotterdam mag echter de Spelen niet organiseren, waardoor De Kuip nog steeds op zijn vertrouwde plaats staat. In de jaren 90 is er betonrot in het stadion en dreigt De Kuip niet meer aan de kwaliteitseisen te voldoen. De sloop gaat niet door en het stadion wordt gerenoveerd. Prins Willem-Alexander opent de vernieuwde Kuip op 16 november 1994.

Interlands en Europese finales

De Kuip is het strijdtoneel van meer dan 100 interlands van Oranje. De spelers houden van de perfecte grasmat en de sfeer in het stadion. Tijdens het Europees Kampioenschap in 2000 is het stadion het decor van de finale tussen Frankrijk en Italië, die door de Fransen wordt gewonnen. De Kuip is tevens 10 maal de gastheer van een Europese finale voor clubteams. De 1e is op 15 mei 1963 als Tottenham Hotspur aantreedt tegen Atletico Madrid in de finale voor bekerwinnaars. De Engelsen winnen met 5 – 1. In 1972 wint aartsrivaal Ajax voor de 2e maal de Europa Cup I door in de Kuip Inter Milaan met 2-0 te verslaan. In 1974 is het stadion gastheer van 2 Europese finales: FC Magdeburg wint de Europa Cup II en Feyenoord de UEFA Cup over 2 wedstrijden. De laatste finale in De Kuip is van 8 mei 2002 als Feyenoord Borussia Dortmund verslaat in de finale om de UEFA Cup. Elk jaar wordt overigens de finale om de KNVB beker in De Kuip gespeeld.

Nieuw stadion of modernisering Kuip

De Kuip is ook het podium voor grootheden uit de muziekwereld. Het 1e concert in de voetbaltempel is op 23 juni 1978 als Bob Dylan in een uitverkochte Kuip zijn liedjes ten gehore brengt. In het voorprogramma staat Eric Clapton. Andere bekende muzikanten die hebben opgetreden in De Kuip zijn U2, Madonna, Prince, Michael Jackson, Pink Floyd, David Bowie en The Rolling Stones.

Veel voetballiefhebbers vinden De Kuip het mooiste stadion van ons land. Toch wordt er al jarenlang gesteggeld over de vraag of De Kuip moet worden gemoderniseerd of dat er een nieuw stadion moet komen. Een deel van de Feyenoordsupporters is faliekant tegen de bouw van een nieuw stadion aan de Maas. Er liggen nu 3 opties op tafel: 1 optie gaat over de bouw van een nieuw stadion, de andere 2 over de verbouwing van De Kuip. In april 2022 zal Feyenoord een keuze maken uit deze 3 opties.

(Bron: NOS.nl, Stadionfeyenoord.nl, Historiek.net, Nu.nl, Dekuip.nl, AD.nl, Feyenoord.nl, Wikipedia. Foto’s: ANP)