Marilyn Monroe, filmicoon van de 20e eeuw

Marilyn Monroe wordt op 5 augustus 1962, in 2022 60 jaar geleden, dood gevonden in haar huis in Los Angeles. Tijdens haar korte bestaan groeit Monroe uit tot een sekssymbool en een icoon van het witte doek. Ze heeft veel relaties gehad met bekende en soms invloedrijke mannen. Haar dood op 36-jarige leeftijd is nog steeds voer voor speculatie.

Norma Jeane

Norma Jeane Mortensen wordt geboren op 1 juni 1926 in Los Angeles, in de Amerikaanse staat Californië. Ze neemt later de naam van haar moeder, Galdys Baker, aan. In 1924 trouwt Gladys met Martin Edward Mortensen, maar de 2 gaan na een paar maanden uit elkaar. Ze scheiden in 1928. Haar biologische vader is echter Charles Stanley Gifford, zo blijkt uit DNA-onderzoek uit 2022. Gladys en Charles leren elkaar kennen in een filmstudio waar ze allebei werken.

Galdys heeft psychische problemen en wordt regelmatig opgenomen in een psychiatrische inrichting. Hierdoor verblijft Norma Jeane bij verschillende pleegouders en in het weeshuis. In die periode is ze waarschijnlijk seksueel misbruikt. Ze gaat vaak naar de film en wil actrice worden. Ze verblijft in 1942 bij de familie Goddard, haar pleegouders op dat moment. Erwin Goddard moet voor zijn werk naar West Virginia verhuizen. De wet bepaalt echter dat het gezin Norma Jeane niet mee mag nemen. Ze moet óf terug naar een weeshuis óf ze moet trouwen. Daarom treedt ze op 19 juni 1942 in het huwelijk met James Dougherty, vlak na haar 16e verjaardag. De 2 passen niet bij elkaar en ze zal later zeggen dat ze tijdens haar huwelijk “stierf van verveling”. Na de Tweede Wereldoorlog scheiden ze.

Marilyn Monroe

In 1944 werkt Norma Jeane in een munitiefabriek in Van Nuys. Daar ontmoet ze David Conover, een fotograaf die voor het Amerikaanse leger foto’s neemt van werkende vrouwen. Ze wordt model en tekent een contract in 1945. Ze wordt pin-up en verschijnt in advertenties in magazines voor mannen. Om meer werk te krijgen, blondeert ze haar haar. Het jaar daarop krijgt ze een filmcontract bij Twentieth Century Fox. Norma Jeane neemt dan de naam Marilyn Monroe aan: Marilyn van de actrice Marilyn Miller en Monroe is de geboortenaam van haar moeder.

Ze neemt acteerlessen en leert zingen en dansen. Marilyn speelt in Dangerous Years in 1947 en in Scoodda Hoo! Scoodda Hay! In 1949. Haar contract wordt echter niet vernieuwd. Ze neemt weer modellenwerk aan. Ze krijgt haar 2e contract als actrice bij Columbia, waar ze een grote rol krijgt in Ladies of the Chorus. De film flopt en ze is weer zonder werk. Marilyn wordt naakt gefotografeerd voor kalenders. Ze heeft geen problemen om naakt voor de camera te verschijnen. Ze wordt maîtresse van Johnny Hyde, de vicepresident van William Morris Agency. Hij verzorgt rollen voor haar in de films All About Eve van Joseph Mankiewicz uit 1950 en John Hustons The Alsphalt Jungle, eveneens uit 1950. Ze krijgt wederom een filmcontract bij Twentieth Century Fox.

Seksymbool

Marilyn speelt in verschillende films en wordt populair bij het publiek. Ze heeft ondertussen relaties met verschillende en soms machtige mannen in de filmwereld. Zoals regisseur Elia Kazan en de acteurs Yul Brynner en Peter Lawford. In 1952 krijgt ze een affaire met voormalig honkbalster Joe DiMaggio. Dan wordt bekend dat ze naakt heeft geposeerd, hetgeen een groot schandaal oplevert. Marilyn en de studio besluiten open te zijn over het voorval en vooral te benadrukken dat ze dat deed vanwege geldgebrek. De strategie werkt en ze kweekt veel sympathie bij het publiek.

Marilyn Monroe met Joe DiMaggio.

In 1952 speelt ze in 3 films en groeit ze uit tot een sekssymbool. Marilyn krijgt in die tijd de reputatie dat ze moeilijk is om mee te werken. Ze is vaak te laat of komt helemaal niet opdagen en vergeet haar tekst. Ze gebruikt barbituraten, amfetamine en alcohol. In 1953 speelt ze in 3 films en ze brengt veel geld in het laatje. Ze is te zien in Gentlemen Prefer Blondes, hetgeen een groot succes wordt, mede door haar optreden in de film waarin ze Diamonds Are a Girls Best Friend zingt. Ze is in 1953 en in 1954 te vinden in de top-10 lijst van meest verdienende actrices. In december van 1953 verschijnen naaktfoto’s van Marilyn in de 1e Playboy.

Huwelijken met Joe DiMaggio en Arthur Miller

Marilyn wil meer serieuze rollen en ze weigert om weer in een muzikale komedie te spelen. Hierdoor wordt ze geschorst door haar filmmaatschappij. Ze trouwt met Joe DiMaggio op 14 januari 1954. Marilyn speelt in The Seven Year Itch. Daarin zit een zeer beroemd geworden scene van Marilyn in een opwaaiende witte jurk boven een rooster.

De film wordt een groot succes in 1955. Joe DiMaggio is woedend als hij verneemt van de scene. Hij zou zeer jaloers zijn en haar slaan. Na slechts 9 maanden huwelijk scheiden de 2. Toch blijven ze contact houden met elkaar. Marilyn woont in New York en gaat in therapie.

Samen met fotograaf Milton Greene begint ze haar eigen productiemaatschappij, Marilyn Monroe Productions (MMP). Ze is het naar eigen zeggen zat om de oude seksrollen te spelen. In de pers wordt ze belachelijk gemaakt: ze zou het domme blondje zijn dat een productiemaatschappij opricht. Marilyn begint een relatie met acteur Marlon Brando en later met schrijver Arthur Miller. Hij wordt beschuldigd van communistische sympathieën. Ze weigert haar relatie met Miller te beëindigen, waardoor ze een dossier krijgt bij de FBI. Op 29 juli 1956 trouwt “de intellectueel met de zandloper” zoals het huwelijk in de pers wordt genoemd. In datzelfde jaar verschijnt Bus Stop, een film die goed wordt ontvangen bij pers en publiek. Volgens de pers laat ze eindelijk zien dat ze kan acteren. Ze krijgt een Golden Globe-nominatie in de categorie Beste Actrice.

Some Like It Hot

De 1e onafhankelijke productie van MMP is The Prince and the Showgirl uit 1957, waarin Marilyn samen speelt met Laurence Olivier in Groot-Brittannië. De 2 hebben regelmatig conflicten. Haar verslaving aan pillen loopt uit de hand. De film flopt in Amerika, maar loopt goed in Europa. Ze wordt onder andere genomineerd voor een BAFTA. Na haar terugkeer in Amerika besluit ze zich toe te leggen op haar familie. Ze krijgt echter een miskraam en wordt opgenomen na een overdosis barbituraten. In 1958 keert Marilyn terug naar Hollywood, waar ze speelt in Billy Wilders Some Like It Hot. Haar tegenspelers zijn Jack Lemon en Tony Curtis. Ze ontvangt een Golden Globe voor Beste Actrice en de film wordt beschouwd als één van de beste producties van de 20e eeuw.

Tijdens de opnames van Let’s Make Love krijgt ze een buitenechtelijke affaire met tegenspeler Yves Montand. The Misfits van John Huston is de laatste volledige film waarin Marilyn te zien is. De film is geschreven door Miller. Ze heeft last van galstenen en haar verslaving speelt op. Ze verblijft 1 week in het ziekenhuis tijdens de opnames. De film wordt ontvangen met gemengde reacties. Marilyn en Miller scheiden in januari 1961. Ze wordt in die tijd regelmatig opgenomen in het ziekenhuis en raakt depressief. Haar voormalige echtgenoot Joe DiMaggio schiet haar te hulp. Marilyn leert een vriend van DiMaggio kennen, Frank Sinatra, met wie ze een relatie zou hebben gehad. Ze verhuist terug naar Californië.

Overlijden Marilyn Monroe

MMP is inmiddels weer een werkrelatie aangegaan met Twentieth Century Fox. Begin 1962 zouden de opnames beginnen van Something’s Gotta Give. Marilyn is te ziek om te werken, maar volgens de filmmaatschappij doet ze alsof. Want ze is niet te ziek om op 19 mei 1962 in New York op een zwoele manier Happy Birthday Mr. President te zingen voor de jarige president Kennedy.

De 2 zouden een affaire hebben en later zou ze ook een relatie hebben gehad met zijn broer, de Amerikaanse openbaar aanklager Robert Kennedy. Something’s Gotta Give wordt echter niet afgemaakt. Want op 5 augustus 1962 in de vroege ochtend ziet huishoudster Eunice Murray licht branden in Marilyns slaapkamer. Murray probeert contact te krijgen, hetgeen niet lukt en de deur zit op slot.

Ze belt vervolgens Marilyns psychiater Ralph Greenson. Ze breken de deur open en treffen Marilyn dood aan. Naast haar bed staan lege medicijnpotjes. Ze is slechts 36 jaar geworden. Ze zou al op 4 augustus zijn overleden. De oorzaak is een overdosis aan barbituraten en het zou om zelfmoord gaan.

Het lichaam van Marilyn Monroe wordt weggehaald bij haar huis in Brentwood, Los Angeles.AFP

De mogelijkheid dat ze per ongeluk een overdosis heeft genomen, wordt uitgesloten: de hoeveelheid barbituraten in haar lichaam zijn meerdere malen hoger dan een dodelijke dosis. Volgens haar artsen heeft ze geleden aan extreme angsten en depressies en aan onvoorspelbare stemmingswisselingen.

Zelfmoord of moord?

Marilyns dood is voorpagina-nieuws in heel de wereld. Vlak na haar dood en in de decennia daarna komen allerlei theorieën in de media dat ze zou zijn vermoord. President Kennedy en zijn broer zouden betrokken zijn bij de moord, maar ook vakbondsleider Jimmy Hoffa en maffiabaas Sam Giancana zouden de hand hebben gehad in Marilyns overlijden. Vanwege deze hardnekkige geruchten opent openbaar aanklager van Los Angeles, John Van de kamp, in 1982 een onderzoek naar de zaak. Hij concludeert dat er geen bewijs is dat Marilyn is vermoord.

Maar ook daarna blijven de geruchten rondom haar dood aanhouden. Er zijn veel boeken geschreven en documentaires gemaakt over de theorieën, waarin wordt verondersteld dat de waarheid over haar dood nooit is opgehelderd. Zo verschijnt in 2022 de Netflix-documentaire The Mystery of Marilyn Monroe: The Unheard Tapes. Maar er wordt in september 2022 ook een speelfilm uitgebracht over het leven van Marilyn, getiteld Blonde, met Ana de Armas in de rol van Marilyn.

Marilyn, haar voornaam is voldoende om te weten over wie we het hebben. De filmster is uitgegroeid tot een icoon van de 20e eeuw. Tot op de dag van vandaag blijft Marilyns leven en tragische dood de gemoederen bezighouden.

(Bron: Marca.com, VPROgids.nl, History.com, NYpost.com, Latimes.com, Nytimes.com, Britannica.com, Wikipedia. Foto’s: ANP, Shutterstock)