John en Yoko een week in bed in Amsterdam voor de wereldvrede
Op 23 maart 1969 ’s avonds arriveert een Rolls-Royce voor het Amsterdamse Hilton Hotel met daarin het kersverse bruidspaar John Lennon en Yoko Ono. Ze zijn op huwelijksreis en willen aandacht vragen voor de wereldvrede door een week in bed te blijven in suite 902. De actie van de 2 is op z’n zachts gezegd opmerkelijk te noemen en gaat de hele wereld over. Hetgeen de bedoeling is van hun Bed-In for Peace. Na 50 jaar blijft het de vraag of de mediahype de wereldvrede iets dichterbij heeft gebracht.
De gedenkwaardige daad van John en Yoko heeft er wel voor gezorgd dat we het 50 jaar na dato er nog steeds over hebben. In tegenstelling tot de bedoeling van het stel hebben we het dan niet over de wereldvrede, maar over de week dat ze in bed zijn gebleven. Voor de één is de Bed-In een geniale, ludieke demonstratie voor vrede en dan met name tegen de gruwelijke oorlog in Vietnam die in die tijd woedt. Voor de ander is het een belachelijke actie van 2 mensen die het te hoog in hun bol hebben en buiten de realiteit staan.
De oud profvoetballer en acteur Hans Boskamp begeleidt John en Yoko tijdens hun wittebroodsweekje in Amsterdam. Hij is in 1969 werkzaam voor EMI, de platenmaatschappij van The Beatles en een goede bekende van John Lennon. John en Yoko willen met hun huwelijksreis een statement voor vrede maken. Boskamp stelt voor dat ze naar Amsterdam gaan, in die tijd het ‘Magies centrum van Europa’ en het ‘Mekka van de flowerpower’. Dat vinden ze een goed idee. Vanuit Parijs, waar John en Yoko op dat moment verblijven voor hun tocht naar Amsterdam, belt Boskamp met het Amstel Hotel. Het Amstel heeft echter geen zin om 2 hippies te huisvesten, waardoor wordt uitgeweken naar het Hilton.
Huwelijken in de tijd van het uiteenvallen van The Beatles
Het botert in 1969 niet meer tussen The Beatles. Er zijn ruzies en uiteindelijk zullen ze ongeveer een jaar later in 1970 officieel uit elkaar gaan. Tekenend voor de sfeer in de groep is dat geen van de andere Beatles aanwezig zijn bij het huwelijk tussen Paul McCartney en Linda Eastman op 12 maart 1969, 8 dagen voor het huwelijk van John en Yoko, waarbij tevens geen van de andere Beatles aanwezig zijn. Het lijkt erop dat John en Paul niet voor elkaar willen onderdoen, waardoor John en de avant-garde kunstenares Yoko Ono op 20 maart 1969 in het huwelijk treden.
Het markeert de verziekte sfeer binnen de groep van dat moment, de sfeer die duidelijk is waar te nemen in de film Let It Be. Veel fans geven Yoko Ono de schuld van het veranderen van John en het uiteenvallen van de grootste en belangrijkste popgroep aller tijden.
John en Yoko trouwen uiteindelijk op Gibraltar nadat veel beoogde trouwplekken onhaalbaar blijken vanwege de regelgeving. Ze proberen eerst te trouwen op de veerboot van Engeland naar het vaste land. Trouwen op een cruiseschip blijkt ook geen oplossing voor de 2 geliefden die zo snel als mogelijk in huwelijk willen treden. In Frankrijk kun je in die tijd pas trouwen als je er 2 weken hebt verbleven en in Duitsland is dat zelfs 3 weken. Het is Peter Brown van platenmaatschappij Apple (onderdeel van EMI) die ze naar het Britse stuk land in Spanje verwijst. Deze affaire is deels onderwerp van het nummer The Ballad of John and Yoko van The Beatles, evenals het verblijf in Amsterdam.
Vrede is de boodschap
De bedoeling van de Bed-In is zoveel mogelijk aandacht te krijgen voor de wereldvrede. Daarvoor is aandacht nodig van de pers. Zodoende zijn journalisten van 9 uur ’s ochtends tot en met 9 uur ’s avonds in suite 902 (9 is het geluksgetal van John) welkom om op ‘audiëntie’ te komen om te praten over de wereldvrede. Hierdoor nemen mensen van over de hele wereld kennis van de actie van de 2, waardoor vrede een belangrijk thema zou moeten worden. Mensen zullen zich op die manier meer en meer gaan inzetten voor die wereldvrede. Het gevolg is een karavaan van journalisten, fotografen, cameramensen en bewonderaars in het Amsterdamse Hilton, die de boodschap van het koppel, beiden gehuld in pyjama, tot zich nemen.
De pers heeft in eerste instantie een ander idee van wat zich gaat afspelen in het Hilton. John en Yoko hebben in november 1968 de eerste van in totaal 3 experimentele platen uitgebracht, met als titel Two Virgins. Het stel staat bloot op de hoes van de plaat. Sommige journalisten denken dan ook dat ze de liefde gaan bedrijven voor de wereldvrede. Dat gebeurt echter niet.
“Het stonk zelfs een beetje”
Henk van der Meijden is in die tijd journalist voor De Telegraaf en schrijft de populaire pagina Privé. Hoewel De Telegraaf een rechtse krant is en John en Yoko hippies zijn, is de bedoeling van de actie zoveel mogelijk publiciteit te vergaren, waardoor dat verschil terzijde wordt geschoven. Van der Meijden weet met Boskamp afspraken te maken: hij mag exclusief elke dag John en Yoko interviewen en fotograaf Nico Koster mag de vredeprekers exclusief elke dag fotograferen. Als John en Yoko dan ook over de Utrechtsebrug Amsterdam binnenrijden, worden ze opgewacht door Van der Meijden en Koster, die mogen instappen en meerijden naar het Hilton. De muziek in de Rolls-Royce van John en Yoko wordt verzorgd door The Beatles: vanaf Parijs laat John zijn vrouw platen van The Fab 4 beluisteren, omdat zij niet bekend is met de muziek van haar man. Zoals gezegd betrekken John en Yoko suite 902 voor de wereldvrede en de Rolls-Royce staat al die tijd geparkeerd voor het Hilton.
Het is een week lang wereldnieuws. Van der Meijden in Andere Tijden: “John zei: ‘Het kan me niet schelen of ze me belachelijk maken of zeggen dat we idioten zijn, maar de foto’s plaatsen ze…. en er staat vrede op de voorpagina’s’. Nou, dat hadden ze goed begrepen. De directeur van het Hilton hield geiten en hij kwam elke dag een emmertje geitenmelk brengen. (…) Ze aten ongepelde rijst met veel groenten. (…) Het rook er niet fris, het tegenovergestelde. Het stonk zelfs een beetje. Het kamermeisje vertelde dat ze bijna nooit een douche namen. Ze waren zo aan elkaar gehecht, de badkamer is niet echt gebruikt om je op te frissen. Dat zag je ook aan Johns haar, dat had hij wel eens mogen wassen. Hij had alleen maar oog voor haar. John zei: ‘Yoko is mijn meerdere’. Het was een huwelijksreis maar ook een scheiding. Zij had een bom onder The Beatles gelegd. John liet doorschemeren het zat te zijn met The Beatles.”
John hangt plakkaten op aan het raam in de suite met de teksten ‘Hair Peace’ en ‘Bed Peace’. Afdrukken van de plakkaten tooien nog steeds de ruiten van de bewuste suite van het Hilton. Hij speelt soms gitaar, maakt kunstwerken, ontvangt fans en discussieert vooral veel met journalisten van wie de meesten niets begrijpen van de actie van de pasgetrouwden. Yoko is meestal stil en zingt af en toe met haar man mee op haar eigen manier. De 2 maken opnamen die op de derde experimentele plaat The Wedding Album uitkomt.
John Lennon: oprechte vredesduif?
Maar in hoeverre is de transformatie van de soms wrede Beatle John in de pacifistische vredesduif John oprecht? Zijn opvoeding is verre van perfect, vanwege zijn afwezige vader en moeder. Hij groeit op in de achterbuurten van Liverpool en moet regelmatig vechten. Hij ontwikkelt een wispelturig karakter: John kan zeer charmant en grappig zijn, maar even later veranderen in een nietsontziende hufter. In het nummer Getting Better van Sgt. Pepper bekent hij vrouwen te slaan, onder wie zijn ex-vrouw Cynthia. John Lennon: “Ik was iemand die sloeg. Ik kon mijzelf niet uitdrukken en sloeg. Ik vocht met mannen en sloeg vrouwen. (…) Maar ik geloof oprecht in liefde en vrede. Ik ben een gewelddadige man die heeft geleerd niet gewelddadig te zijn en spijt heeft van zijn geweld.”
Zoon Julian Lennon heeft echter een anderen mening over zijn vader: “Ik moet zeggen dat hij een hypocriet was. Pa kon praten over liefde en vrede met de hele wereld, maar kon dat niet uiten naar de mensen die zogenaamd het meest voor hem betekenden: zijn vrouw en zijn zoon. Hoe kun je praten over liefde en vrede als tegelijkertijd je familie aan flarden is: geen communicatie, overspel, scheiding? Dat kun je niet, niet als je oprecht en eerlijk bent tegenover jezelf.”
“Avant-Garde is Frans voor nonsens”
Ray Connolly, journalist en schrijver, heeft zijn twijfels bij de verandering van John in een vredesapostel. Hij kent Lennon vanaf begin jaren 60. Lennon zegt ooit tegen hem: “Avant-Garde is Frans voor nonsens”. Die uitspraak dateert uit de tijd dat hij de avant-garde kunstenares Yoko Ono nog niet kent. Connolly: “Ik vond die Bed-In maar stom, het was ijdelheid en heeft niets aan de wereld veranderd. John en Yoko waren verliefd op zichzelf. Hij onderwierp zijn persoonlijkheid aan Yoko. John en Yoko werden een begrip. (…) Je doet niets aan vrede door er in bed over te praten. Je krijgt publiciteit, ‘vrede is goed’. Dat hoef je ons niet te vertellen. Ze hielden zichzelf voor de gek. Ze hebben niets voor de vrede gedaan. (…) Het maakte van John en Yoko een groot liefdespaar, althans dat dachten zij. Ze bouwden de legende ‘John en Yoko’ op. John was een andere persoon als zij er niet was. Hij vertelde van alles maar zei dan ‘zeg het niet tegen Yoko’. (…) In die tijd verloor John zijn geloofwaardigheid: is hij gek geworden? Sommige kranten waren heel hard tegen hem. (…) Je had niet 1 John Lennon, soms was hij grappig en soms vreselijk. Dan was hij onaardig en wreed. (…) Hij heeft een moeilijke jeugd gehad. Zijn moeder stond hem af en zijn vader was niet aanwezig. Dat heeft invloed. Hij was waarschijnlijk boos op zichzelf. Hij wilde altijd iemand anders zijn en was erg rusteloos. Hij was een rockster, maar wilde iets anders zijn, een kunstenaar. Toen Yoko zei: ‘Je bent een kunstenaar’, dacht hij : ‘ik ben een kunstenaar’. (…) Hij heeft de vredesbeweging een paar goede nummers nagelaten, Give peace a chance en Imagine. Ik denk dat dat één van zijn grootste prestaties was. Maar om hem nou een apostel of martelaar te noemen, nee.”
De legende John en Yoko
Na een week verlaten John en Yoko het Hilton zonder hun rekening te betalen. Ze houden vervolgens Bed-Ins op de Bahama’s en in Canada. In Montreal nemen ze het wereldberoemde vredeslied Give Peace a Chance op. In december begint tevens de postercampagne “War is over! If you want it. Happy Christmas from John & Yoko”. In 12 steden, waaronder Amsterdam, worden grote reclameposters opgehangen met deze tekst. De kerstplaat is een wereldhit die elk jaar met grote regelmaat ten tijde van kerst is te beluisteren.
De wereldvrede is geen stap dichterbij gekomen door de actie van John en Yoko. John heeft een paar prachtige nummers geschreven over vrede, misschien is dat de grootste verdienste van de vredesactie. Het blijft opmerkelijk dat de man die geweld niet schuwt vervolgens de wereldvrede verkondigt.
Wat in de herinnering blijft is 2 mensen die zich hebben geafficheerd en gedefinieerd met hun wittebroodsweek in het Hilton. Ze hebben zich qua imago op de kaart gezet. Maar of dat imago overeenstemt met de realiteit, valt te betwijfelen.
Het Hilton Hotel in Amsterdam viert het 50-jarig jubileum van de Bed-In met een 10 dagen durende tentoonstelling. Op 31 maart 2019 heeft journalist Gijs Groenteman er een interview met Beatlesbiograaf Mark Lewisohn. Een nachtje John en Yoko-suite in het Hilton kost u overigens ongeveer 1.400 euro. Na de verbouwing van het Hilton heeft de suite het nummer 702 gekregen.
Tevens wordt tijdens het Tulp Festival Amsterdam op 28 maart de Peace tulp gedoopt. De tulp is de gehele maand april te bewonderen in het Hilton.
De viering wordt op 3 april afgesloten in het Concertgebouw. In Remember Love wordt teruggekeken op de Bed-In, met onder andere Mark Lewisohn en de journalisten Jan Donkers en Gijs Groenteman. Het geheel wordt omlijst met nummers van The Beatles en John en Yoko.
Meer beelden van vroeger zien? Neem eens een kijkje in het online archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
(Bron: Beatlesbible.com, Amsterdam Hilton Hotel, Tijd voor Max, Anderetijden.nl, 50plusinnoordholland.nl, Missethoreca.nl, Telegraph.co.uk, Dailycal.org, Tripsvvy.com, Concertgebouw.nl, Wikipedia.)