Hoera! 365 jaar Delfts blauw in Nederland!

Delfts blauw is iconisch voor Nederland. Niet zo gek ook, want het wordt hier al 365 jaar geproduceerd. In maart 2018 wordt deze mijlpaal groots gevierd, maar wij lopen alvast op de feestvreugde vooruit met een duik in het verleden van dit bijzondere aardewerk.

Dankzij de VOC

Voordat Delfts blauw haar intrede doet op de Europese markt, wordt deze vooral gedomineerd door Italiaans en Spaans aardewerk. Iedereen wil het hebben en wordt op grote schaal nagemaakt, met name in Antwerpen. Dit is goede handel, maar de Spaanse inquisitie maakt een bruut einde aan het werk van de Belgische plateelbakkers. Zij moeten vluchten en belanden zodoende in Delft. Daar in Delft storten zij zich in de 17de eeuw op het namaken van een nieuw soort aardewerk dat populair aan het worden is: de Chinese variant. Dit wordt door de schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) meegenomen naar ons land en is meteen een groot succes. Het is sterk, dun, sierlijk, maar ook ontzettend duur. Imitaties zijn daarom gewild, dus genoeg werk voor de plateelbakkers.

Geboorte van het Delfts blauw

Lange tijd gaan de zaken goed, totdat de VOC geen Chinees aardewerk meer meeneemt. De reden? Een burgeroorlog in China. Slecht nieuws, zou u denken, maar het tegendeel is waar. Doordat de Delftse plateelbakkers en keramiekschilders vrij spel hebben, worden de Chinese taferelen op het blauw-witte aardewerk al snel veranderd in Hollandse en is het Delfts blauw een feit. Een schot in de roos,  zo blijkt later.

Populair

Rond 1700 beleeft dit porselein uit Delft een hoogtepunt. “Het was superchic en superhip. Nu wil iedereen zo’n iPhone hebben. Toen wilde je toch wel zo’n Delfts blauw bord op je lambrisering”, vertelt Delfts aardewerk deskundige Ronald Brouwer aan de Leeuwarder Courant. Net als het originele Chinese aardewerk, is de Delftse variant kostbaar waardoor lang niet iedereen in staat is om een bord, kopje of vaas aan te schaffen. Wie het zich wel kan veroorloven, pakt in sommige gevallen meteen flink uit. Zo is het bekend dat de Britse koningin Mary Stuart II haar melkerij in Londen volledig laat betegelen met Delfts blauwe tegels.

De tulpenvaas in Delfts blauw is een zeer gewild stuk. Dit met dank aan Mary, de vrouw van stadhouder Willem III . Zij is groot fan van deze vaas.

Veranderingen

Tot de helft van de 18de eeuw weet Delfts blauw haar populariteit vast te houden, maar daarna is het gedaan. Mensen krijgen in die eeuw aandacht voor ander Europees keramiek en ook volgen de ontwikkelingen in het productieproces van aardewerk elkaar snel op. Zodoende kan het veel sneller geproduceerd worden.

Delfts blauw uit Delft: het bestaat nog

Ongeveer 100 jaar lang wordt er weinig omgekeken naar het Delfts blauw, maar in de 19de eeuw keert het tij. Verzamelaars zien er opeens brood in en ook de Nederlandse bevolking krijgt steeds meer belangstelling voor dit product uit de Gouden Eeuw. Een belangstelling die er anno 2018 nog steeds is, want Delfts blauw is ongekend populair over de hele wereld. Om aan de vraag te voldoen, wordt het in grote oplage geproduceerd in landen als China, maar ook in Delft zelf staat nog 1 fabriek die het maakt. De fabriek, de Koninklijke Porceleyne Fles, bestaat al 365 jaar en hanteert een beproefde methode die zijn in de 19de eeuw hebben ontwikkeld.

Werknemer van de enige overgebleven Delfts blauw-fabriek in Nederland

Benieuwd naar deze methode? Kijk dan op 8 januari 2018 naar Hallo Nederland. De verslaggever is op die dag te gast in deze fabriek en ontdekt hoe dit iconisch Nederlandse keramiek wordt gemaakt. U ziet Hallo Nederland elke werkdag om 18.30 uur op NPO 2.

Heeft u Delfts blauw in de kast staan?

(Bron: Leeuwarder Courant, redactie Hallo Nederland, Algemeen Dagblad, website Koninklijke Porceleyne Fles, Elsevier)