Het chaotische concert van The Rolling Stones in het Haagse Kurhaus in 1964

Op 8 augustus 1964, in 2024 60 jaar geleden, verandert het 1e concert van de Britse band The Rolling Stones binnen 12 minuten in een chaos. Tijdens het legendarische optreden in het deftige Haagse Kurhaus breken vechtpartijen uit, beginnen uitzinnige jongeren te gooien met alles wat los zit en gaan zelfs het podium op. De politie maakt uiteindelijk op verzoek van The Stones zelf een einde aan het tumultueuze concert.

Rellen bij The Rolling Stones

The Stones zijn in 1962 opgericht en hun concerten in eigen land zijn vaker uitgelopen op rellen. Keith Richards hierover in zijn biografie Life uit 2010: “In Engeland hebben we 18 maanden lang nooit een show afgemaakt. De enige vraag was hoe het zou eindigen, met een rel, met de politie die het opbrak, met te veel medische gevallen, en hoe daar in godsnaam weg te komen… Het was gewoon chaos.” Maar dit is Engeland niet en The Stones zijn in Nederland voor hun 1e concert op het Europese vaste continent. Toch loopt het concert danig uit de hand. Het is ook voor de politie een unicum, want nooit eerder verloopt een popconcert zo, dat er moet worden ingegrepen. Het optreden markeert het begin van de opstandige jeugd in Nederland in de jaren 60, die plotseling weinig respect meer heeft voor autoriteiten en de oudere generatie.

Aankomst in Nederland

Mick Jagger, Keith Richards, Brian Jones, Bill Wyman en Charlie Watts komen aan op Schiphol, maar de band wordt niet getrakteerd op een ontvangst van duizenden jongeren, zoals bij het bezoek van The Beatles een paar maanden eerder. Er zijn wel wat fans om hun helden uit Engeland te verwelkomen. Op de trap van het vliegtuig krijgen de heren een kruik Bols jenever aangeboden. Ze hebben echter geen idee wat ze in hun handen krijgen gedrukt. Daarna geven The Stones een persconferentie. Ze zijn keurig gekleed en geven serieus antwoord op de gestelde vragen. De bravoure waar The Stones later bekend om zijn geworden, is er dan nog niet. Ze komen zelfs een beetje verlegen over.

Op de hotelkamer in hotel Terminus vlakbij het station signeren The Stones gewillig singeltjes. Ze gaan daarna naar het Kurhaus en lopen een beetje rond. Aan de overkant van de straat staan meisjes die de heren herkennen. Ze zijn verbaasd dat ze worden herkend in Nederland. De oprichter en slaggitarist van de band, Brian Jones, praat met hen.

Interview

The Stones staan op doorbreken in Nederland en hebben net hun 1e nummer 1-hit in Groot-Brittannië gescoord met It’s all over now. Het optreden in het Kurhaus wordt gepromoot door de illegale zender Radio Veronica. ’s Middags zijn de repetities voor de show. Vervolgens worden opnamen gemaakt voor het tienerprogramma Brigitte. Actrice Karla Wildschut houdt een interview met The Rolling Stones. Wildschut in het programma Andere Tijden: “Ik vind ze nu een stuk aantrekkelijker dan ik ze toen vond. Ik wist helemaal niet wie The Rolling Stones waren en ik had ook geen idee hoe ze eruit zagen. In het Kurhaus zag ik ze voor het eerst. Ik vond het dus geen aantrekkelijke jongens en ik was eigenlijk fan van The Beatles. Ik vond ze raar, een beetje eigenaardig. Ik schaam me nog over de 1e vraag: ‘Do you like Holland?’”

Ze schrikt zich kapot als ze denkt dat Jagger aan haar vraagt om seks met haar te hebben. Maar hij stelt beleefd de vraag: “Do you want a fag?”Fag is straattaal voor een sigaret in het Engels. De heren gaan vervolgens naar een café/restaurant en drinken wat biertjes. Ook eten ze een paar bitterballen, plakjes kaas en stukjes worst.

Het Kurhaus heeft wel ingecalculeerd dat er wat mis kan gaan tijdens het concert met jongeren die uit hun dak gaan. Er is daarom meer politie aanwezig dan normaal en de organisatie heeft beveiligers ingeschakeld. Er zijn berichten in de Nederlandse media verschenen over optredens van The Stones die op rellen zijn uitgelopen. De gang onder het toneel langs de keuken is helemaal vrijgemaakt als vluchtuitgang.

Begin optreden The Rolling Stones

Een jonge Jos Brink praat het voorprogramma aan elkaar,  totdat The Stones beginnen met hun optreden. De 1e in het voorprogramma is André van Duin met zijn bandparodie, gevolgd door De Fouryo’s en Trix and the Paramounts. Ook anderen zijn van de partij. Maar iedereen is gekomen voor The Rolling Stones. Er wordt boe geroepen, gefluit, gejoeld en om The Stones geëist tijdens het als zeer lang durend ervaren voorprogramma.

Dan is het tijd voor The Stones. Achter het gordijn hoort het publiek waarschijnlijk bassist Bil Wyman een noot aanslaan, waarna iedereen in de zaal naar voren gaat. Het gordijn gaat open en de band die later tot grootste rock and rollband aller tijden uitgroeit, begint met zijn 1e optreden in Nederland. De jongeren gaan helemaal uit hun dak en proberen het podium op te klimmen. Bij het 2e nummer lukt dat 1 Stonesfan, de Hagenaar Fred Harinck, die door de politie stagedivend het publiek in wordt gegooid. De mensen in het publiek gooien hem weer terug op het podium, waar hij wederom wordt geconfronteerd met de politie en beveiligers. Dit gebeurt herhaaldelijk. Op een gegeven moment wordt hij beetgepakt en afgevoerd.

Chaos en afbreken concert

De 1e stoelleuningen gaan door de lucht. Er willen meer jongeren het podium op, die op hun beurt weer worden tegengehouden. Vervolgens hangt een jongen in de kroonluchter. The Stones blijven doorspelen. Jongeren worden gearresteerd en afgevoerd, tot de politie het niet meer aankan en ze teruggooien de zaal in. Een aantal begint aan de snoeren van de instrumenten van The Stones te trekken. Na een paar trappende bewegingen, laten ze die snoeren los. Stoelen gaan door de lucht en een complete chaos breekt uit. De politie gebruikt af en toe grof geweld in een hopeloze poging te orde te handhaven. Jagger is zijn microfoon kwijt en staat met een paar maracas oftewel sambaballen te zwaaien. Karla Wildschut en Jos Brink worden voor de veiligheid in een kleedkamer gestopt.

Dan schreeuwt Jagger: “Doe de gordijnen maar dicht want ik heb geen microfoon.” Er wordt hem gevraagd of hij ooit zoiets heeft meegemaakt. “Nee, niet zoals dit, maar je kunt beter de gordijnen sluiten, ik heb geen microfoon en we kunnen zo niet doorgaan.” Dezelfde persoon vraagt de frontman van The Stones of ze ermee stoppen. Hierop antwoordt een geërgerde Jagger: “I hope so, ik hoop het.” De gordijnen worden dichtgetrokken en zo komt een einde na 12 minuten van het 1e concert van The Rolling Stones in Nederland.

Roadmanager vergeten

Via een wenteltrap worden de heren naar de vluchtgang geleid. Buiten staat een auto met chauffeur gereed en The Stones springen erin. Op weg naar hotel Terminus zegt Jagger plotseling: “We zijn iemand vergeten.” Ze hebben de roadmanager en voormalig bandlid Ian Stewart achtergelaten. Stewart is tijdens het optreden gewond geraakt. De auto keert terug om hem op te halen. Stewart wordt begeleid naar de auto en naar het ziekenhuis vervoerd. De dienstdoende arts constateert een zware hersenschudding en wil hem opnemen. “Geen sprake van, hij gaat mee naar huis”, luidt het antwoord. The Stones willen kennelijk zo snel als mogelijk het land uit.

Charges

In het Kurhaus is het nog onrustig en er wordt nog steeds gegooid met alles wat los en vast zit. Het wordt op een gegeven moment zo erg, dat de politie het podium verlaat. Maar hoe krijgt de organisatie de jongeren naar buiten? Er is slechts één grote uitgang. Maar door de lobby waar de hotelgasten verblijven, is geen optie. Via de zijkant gaan de eersten vrijwillig weg. Een harde kern blijft echter achter en breekt de zaal verder af. Die jongeren zijn eruit gejaagd door honden.

Buiten blijft het lang onrustig en de bereden brigade voert charges uit. Harinck loopt mank, want hij heeft schoppen gehad en houdt een enorme bult op zijn hoofd over als gevolg van een klap met een gummiknuppel. De zaal in het Kurhaus is veranderd in een complete ravage. Hele rijen met stoelen zijn vernield en er hangen stoelen in de kroonluchters! De schade bedraagt tussen de 15.000 en 20.000 gulden, 4 maal de kosten van het concert.

Harinck is tevens zijn schoen kwijt en gaat op zoek naar het schoeisel in de zaal. Daar komt hij een beveiliger tegen van wie hij klappen heeft gekregen. Die vraagt hem wat Harinck komt doen. “Mijn schoen zoeken”, antwoordt hij, waarop hij weer een paar klappen krijgt. Hij keert op 1 schoen huiswaarts. Hij vertelt niet de waarheid aan zijn ouders. Maar die zien de volgende dag het werkelijke verhaal in de krant met hun zoon daarbij op de voorpagina. Harinck krijgt er thuis daarom nog een keer van langs.

Kritiek op de politie

Later is er kritiek op het optreden van de politie. Zo zegt organisator van het concert Paul Acket: “Er zijn mensen achter het toneel mishandeld en meisjes door 5, 6 politiemannen tegelijk gegrepen. In de zaal werd echter niets gedaan. Alles werd afgebroken, zonder dat men er iets tegen deed.” Hoofdinspecteur Buyse geeft aan dat er te weinig politie is tijdens het concert: “Ik was met 6 rechercheurs, 25 man geüniformeerde politie en 3 honden. Maar ik durfde mijn mannen niet de zaal in te sturen. Ik geloof dat zij er niet levend uit gekomen zouden zijn.”

In een interview met Henk van der Meijden in de Telegraaf zeggen The Stones over het optreden: “We zijn gewend dat de jeugd hysterisch wordt, maar echt, zoiets als dit hebben wij nog nooit meegemaakt. In het buitenland worden er ook véél meer veiligheidsmaatregelen genomen. ”Mick Jagger uit eveneens kritiek op de politie: “Ook de politie treedt daar veel tactischer op dan hier het geval was, want werkelijk, onze muziek heeft de jeugd niet gek gemaakt. Ze waren alleen maar woedend, omdat een knokploeg op het toneel hen trapte en sloeg. Men raakte daarover in razernij, zodat men tot een algehele aanval overging.”

Brian Jones beaamt dit: “’We hebben nog nooit een politiemacht gezien, die zo hardhandig en ontactisch optrad als hier in Den Haag. We willen dan ook nooit meer in Den Haag spelen. Dit is te gek.” Gelukkig bedaren de emoties later wat, want The Rolling Stones treden op 15 april 1967 weer op in Den Haag, ditmaal in de Houtrusthallen. Dat concert verloopt een stuk rustiger.

Bert Haandrikman heeft in zijn radioprogramma Goeiedag Haandrikman ook aandacht besteed aan dit onderwerp. Luister het fragment hier terug.

(Bron: Andertijden.nl, Geschiedenisvanzuidholland.nl, Omroepwest.nl, Rollingstonesdata.com, Faroutmagazine.co.uk, Wikipedia. Foto’s: ANP)