Doe Maar, de succesvolste Nederlandstalige popformatie ooit

Op 14 april 1984, in 2024 40 jaar geleden, geeft de succesvolste Nederlandstalige popformatie ooit, Doe Maar, 2 afscheidsconcerten. De band zal in 2000 een comeback maken. Doe Maar is verantwoordelijk voor een aantal grote hits die nog regelmatig op de radio zijn te beluisteren, zoals De Bom en 32 Jaar. Maar met dat succes, neemt de waanzin rond de leden rond en tijdens de optredens zulke vormen aan, dat ze daar schoon genoeg van krijgen. Vandaar dat Doe Maar, naar later blijkt, tijdelijk ophoudt te bestaan.

Doe Maar maakt Nederlandstalige muziek. Ze spelen pakkende popliedjes, die zijn beïnvloed door reggae en ska. De songs zijn vaak voorzien van slimme teksten, die aanzetten tot nadenken en maatschappijkritisch zijn. Veel grote hits zijn het gevolg. Ze scoren echter bij een jongere doelgroep dan ze willen en worden tieneridolen tegen wil en dank. Overal waar Doe Maar optreedt, vallen jonge meisjes in katzwijm en is er sprake van massahysterie. Doe Maar groeit uit tot de populairste en succesvolste Nederlandstalige popformatie ooit. Die roem eist zijn tol van alle leden.

“Doe Maar! Dat is te gek man!”

De voormalige zanger en toetsenist van CCC Inc., Ernst Jansz, krijgt begin 1978 een telefoontje van Cor Schlösser, de latere baas van de Melkweg in Amsterdam. Hij vraagt aan Jansz of hij wil spelen op het Amsterdamse theaterfestival Festival of Fools en of hij een gelegenheidsband wil samenstellen. Dat wil Jansz wel. Jan Hendriks speelt gitaar. Hij weet een goede drummer voor de band, Carel Copier. Piet Dekker speelt bas. Maar hoe moet de band gaan heten? Jansz: “Bij het zoeken naar een naam gingen we die middag alle titels van de nummers af. Doe Maar was er één van. Het was Carel die riep: Doe Maar! Dat is te gek man!” Het 1e optreden is samen met een zanger, 2 zangeressen en 2 clowns, op het Festival of Fools, met de Foolsband, ook wel als Foelsbent geschreven. Na het festival besluiten ze met z’n vieren door te gaan als Doe Maar.

In die tijd is er weinig aandacht voor nederpop. Toch komt in 1979 de 1e plaat van Doe Maar uit, getiteld Doe Maar. Op het nummer Wees niet bang voor mijn lul zingt Jansz onverbloemd over zijn geslachtsdeel. De teksten zijn vaak recht voor z’n raap en hebben soms een boodschap, hetgeen ook in het latere repertoire van de band tot uiting komt. De single Ik zou het willen doen behaalt slechts de tipparade. De debuutplaat verkoopt slecht en vrijwel niemand komt naar de concerten.

Henny Vrienten

Dekker laat tijdens optredens regelmatig zijn broek zakken. Hij vindt dat het schaamtegevoel eigenlijk belachelijk is, zo laat hij in het boek Doe Maar Voor De Fens optekenen. De andere leden gaan zich steeds meer ergeren aan zijn gedrag. Hij verlaat Doe Maar en de band zal er eigenlijk mee ophouden. De 3 overgebleven leden vinden dit jammer. Daarom wordt bassist, gitarist, zanger en componist Henny Vrienten aangetrokken.

Met hem in de gelederen, besluit Doe Maar zich te gaan richten op ska en reggae. Vrienten levert direct een aantal bijdragen aan de nieuwe plaat, zoals Sinds 1 dag of 2 (32 jaar) en Smoorverliefd. De plaat zal Skunk, de naam van een wietsoort en een samenstelling van ska en punk, gaan heten en heeft een opvallende hoes in de contrasterende kleuren roze en groen.

De platenmaatschappij is niet direct onder de indruk, maar besluit de plaat na lang aandringen toch uit te brengen. De single Sinds 1 dag of 2 (32 jaar) behaalt de top-10 in de hitlijsten. DJ Frits Spits geeft het nummer de naam 32 jaar, omdat de luisteraars moeite hebben met de oorspronkelijke titel. Het nummer Nederwiet, dat wordt gezongen door Joost Belinfante, wordt een soort van volkslied van gebruikers van de Nederlandse cannabisplant.

De Bom

Na dat succes, gaat de band eind 1981 weer de studio in, voor de opnames van Doris Day en andere Stukken. Carel Copier heeft Doe Maar verlaten en is vervangen door René van Collem. De single Doris Day wordt een hit en betekent de doorbraak voor de band. Het nummer gaat over de vervelende programma’s, die volgens Doe Maar op de televisie zijn te bewonderen. Is dit alles is een volwassen nummer, dat gaat over een man die moeite heeft met zijn huwelijk. Sjaaltjes, T-shirtjes en andere merchandise van Doe Maar gaan als warme broodjes over de toonbank.

De single De Bom wordt eind 1982 uitgebracht en verschijnt niet op een lp. Het thema is de angst voor een atoomoorlog. Het nummer staat wekenlang bovenaan de hitlijsten. René van Collem wordt ontslagen en zijn vervanger is Jan Pijnenburg. Na het 2e optreden met Doe Maar krijgt hij een zwaar auto-ongeluk en is lange tijd uit de roulatie. De concerten lopen vaak uit de hand: er ontstaan hysterische toestanden en meisjes vallen massaal flauw. Het zijn Beatles-achtige taferelen. Doe Maar wordt de populairste nederpopband ooit. De bandleden staan op de covers van veel bladen.

Van Collem neemt de plaats in van Pijnenburg, tot dat hij weer is hersteld. Daarom drumt hij op de 4e plaat van Doe Maar, 4us getiteld. De plaat verschijnt in maart 1983 en wordt uitgegeven als lp, muziekcassette en als 1e Nederlandstalige plaat op cd. 4us is in de voorverkoop al platina en bereikt de 1e plaats in de hitparades. De single Pa is een grote hit en behaalt als 1e plaat direct de 1e plaats in de hitparades. Vanwege de gekte rondom de groep, wordt een publiciteitstop aangekondigd.

Vrienten krijgt een appel op zijn kaak tijdens Pinkpop

Op 23 mei 1983 is Doe Maar de hoofdact op Pinkpop, nadat de band een jaar eerder de openingsact voor het festival heeft verzorgd. Veel aanwezigen laten merken dat ze niet van de muziek en van Doe Maar houden. Ze gooien voorwerpen naar de bandleden. Vooral Vrienten is het doelwit en krijgt een appel op zijn kaak. Vrienten in Vrij Nederland: “Na Pinkpop heb ik niet meer onbevangen op het toneel gestaan. Het was een signaal dat het zó niet langer kon doorgaan. We waren aangeslagen. Het ging niet om die ene appel, maar om het feit dat we met onze muziek een averechts effect bereikten.” Het is een optelsom van verschillende negatieve belevenissen rond de band die ervoor zorgen dat de leden steeds meer opzien tegen de concerten en het zijn van een Doe Maar-lid in het algemeen.

Jansz zegt in Vrij Nederland hierover: “Het optreden heb ik altijd het leukste van ons vak gevonden, maar ik beleefde er steeds minder lol aan. Je begon als een berg tegen elk optreden op te kijken. Hoewel we het laatste half jaar al bijna niet meer hebben opgetreden, kreeg ik totaal geen heimwee naar het podium. Ik was net als Henny en Jan Hendriks blij als ik niet hoefde op te treden. We konden op het podium nog zulke mooie dingen doen, maar je zag alleen maar een aantal meisjes dat zich naar voren drong en met handtekeningenboekjes zwaaide. De rustige fans zag je niet, je werd altijd met die opdringerige groep geconfronteerd. Bovendien kregen we een hekel aan het steeds maar weer spelen van dezelfde nummers waar de zaal om riep. Je kreeg een afkeer van je eigen muziek. De optredens werden daardoor minder goed.”

Vrienten in hetzelfde interview: “Ik had er nogal moeite mee dat ik kinderen van 8 jaar Je loopt je lul achterna hoorde zingen, terwijl ze nog niet eens wisten waar het over ging. Ik heb geen bezwaren tegen jong publiek, ik heb het alleen betreurd dat er op den duur hoofdzakelijk jong publiek kwam kijken.”

Afscheidsconcerten en reünie

In juni 1983 neemt de band een aantal concerten op, die verschijnen op de liveplaat Lijf aan Lijf uit 1983. Pijnenburg is inmiddels beter en zit achter de trommels. Macho is een single die in 1984 verschijnt. Er wordt gesproken over het opnemen van een volgende plaat. Maar naast de hysterisch verlopen optredens en de afstand die er bestaat tussen de wat oudere bandleden en hun jeugdige fans, ontstaat er onderlinge wrevel. Op 20 februari 1984 komt naar buiten dat Doe Maar ermee stopt. Het is groot nieuws in Nederland en haalt zelfs het journaal. Op 14 april 1984 geeft Doe Maar 2 afscheidsconcerten in de Maaspoort in Den Bosch.

Toch is dit niet het einde van Doe Maar, want eind 1999 kondigt de band een reünie aan in 2000.

Klaar is het allerlaatste Doe Maar-album, met daarop nummers als Watje, Als Niet Als, Alles Doet Het Nog, en Overspel. Doe Maar speelt in mei en juni van dat jaar in een uitverkocht Ahoy in Rotterdam. De plaat komt in de hitparades binnen op nummer 1 en blijft daar 5 weken staan. Van de optredens verschijnt een cd en een dvd, beiden getiteld Hees van Ahoy.

Doe Maar!-De Popmusical en Symphonica In Rosso

In januari 2007 gaat Doe Maar!- De Popmusical in première. De bandleden werken nauw samen met de producers. De musical wint 5 prijzen bij de John Kraaijkamp Musical Awards 2007, waaronder de publieksprijs. Doe Maar geeft op 12 juli 2008 een concert in De Kuip. Het is al binnen een uur uitverkocht en er wordt een extra concert gegeven op 10 juli. In oktober 2012 staat Doe Maar 4 keer in de GelreDome in Arnhem, voor Symphonica In Rosso. De organisator laat in maart weten dat van alle edities alleen de verkoop van Symphonica, met Marco Borsato, sneller is verlopen.

In september 2012 komt De Doos van Doe Maar uit, een verzamelbox met 14 cd’s en 9 dvd’s. Tegelijk ligt de dubbel-EP Versies / Limmen Tapes in de platenzaken. Doe Maar ontvangt in 2012 de Edison Oeuvreprijs. Het jaar daarop verschijnt de televisiedocumentaire Doe Maar: Dit is Alles. In 2016 staat de band 3 maal in de Ziggo Dome in Amsterdam. Eind 2018 viert Doe Maar haar 40-jarig jubileum met de clubtournee Er verandert NIX.

Het doek valt definitief voor Doe Maar

In augustus 2021 zal Doe Maar optreden op het Lowlands muziekfestival. Vanwege de coronacrisis kan het concert niet plaatsvinden. De afscheidstournee van Doe Maar, de Lijf aan Lijf tournee, die in het najaar van 2021 van start zal gaan, kan geen doorgang vinden. Henny Vrienten blijkt namelijk ongeneeslijk ziek te zijn. Hij overlijdt op 25 april 2022 op 73-jarige leeftijd. Met zijn dood is het doek voor Doe Maar definitief gevallen.

(Bron: NPOradio5, Doemaar.nl, VN.nl, Ernstjansz.com, 3voor12.vpro.nl, Wikipedia. Foto’s: ANP)