Digitale tentoonstelling VOC-schip de Rooswijk geopend

Een kijkje nemen in een eeuwen geleden vergaan VOC-schip, vanaf maandag 18 juni 2018 kan het. De virtuele tentoonstelling van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) vertelt het verhaal van het schip de Rooswijk, dat in 1740 vergaan is en in 2000 is teruggevonden in zee.

Project #Rooswijk1740

Tijdens een zware storm in januari 1740 vergaat het VOC-schip Rooswijk op de Noordzee, vlak voor de kust van Engeland. Geen van de 237 opvarenden overleeft de ramp. Rond 2000 zijn de restanten van het schip op de zeebodem teruggevonden, waarna verschillende duikexpedities volgen. De overblijfselen worden bedreigd door erosie en schatgravers en in 2017 start daarom het project #Rooswijk1740. De RCE organiseert hiervoor samen met de Engelse erfgoedorganisatie Historic England en diverse andere partners een grootschalige archeologische expeditie. Tegelijkertijd vindt in opdracht van de RCE historisch onderzoek plaats naar de lading en bemanning van het schip, dat door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en 2 genealogen wordt uitgevoerd. Daar komen interessante feiten uit naar voren.

Internationale bemanning

Met veel onderzoek is in beeld gebracht wat er voorafgaand aan het vertrek van het schip en tijdens de korte vaart heeft plaatsgevonden. Zo is achterhaald dat de gevarieerde, internationale bemanning met veel smokkelzilver aan boord vertrokken is. Aanvankelijk is alleen de naam van de schipper bekend, maar hobby-genealoog Willem-Jan van Grondelle en zijn vrouw hebben uiteindelijk 19 namen weten te achterhalen. Zodoende is duidelijk geworden dat er niet alleen Nederlandse bemanningsleden aan boord gegaan zijn, maar ook uit andere Europese landen als Duitsland, Noorwegen en Zweden.

Smokkelzilver

In de digitale tentoonstelling zijn munten te zien die aan boord gevonden zijn. De Rooswijk heeft officieel 36.000 zilveren munten aan boord gehad, ware het niet dat er uiteindelijk een veelvoud van aan boord teruggevonden is. Veelal munten met een veel lager zilvergehalte dan de officiële munten. Daaruit maken de onderzoekers op dat het om smokkelwaar gaat. Maritiem archeoloog Martijn Manders, die het project leidt vertelt tegenover het AD: “In de 18e eeuw was een zilveren munt in Nederland 60 stuivers waard. Maar in Indië kreeg je er 100 stuivers voor. We hebben ook munten gevonden waar een gaatje in zat. Waarschijnlijk zaten die in hun kleren genaaid om diefstal te voorkomen. We denken dat er een enorme hoeveelheid gesmokkelde munten aan boord was.” Gedacht wordt dat alle opvarenden van laag tot hoog zulke ducatons met zich meegesmokkeld hebben. Het mooie is dat het gewoon in de boeken terug te vinden is. De schipper, Daniël Ronzieres, heeft voor het enorme bedrag van 17.000 gulden aan ducatons meegenomen en dat laten vastleggen bij de notaris.

Verder onderzoek

Wat er tot nu toe ontdekt is vindt u vanaf vandaag allemaal in de virtuele tentoonstelling, maar het onderzoek krijgt nog een vervolg. Er is nog geld over van het budget van 2 miljoen euro dat het kabinet uitgetrokken heeft en Manders en zijn team duiken deze zomer daarom weer 2 maanden lang naar de Rooswijk, op zoek naar verdere antwoorden over het verleden.

(Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, AD)