De mysterieuze verdwijning van luchtvaartpionier Amelia Earhart

Op 2 juli 1937 verdwijnen pilote Amelia Earhart en haar navigator Fred Noonan tijdens een vlucht rond de wereld. Het zou een recordpoging moeten worden voor de langste vlucht tot dan toe. Earhart is als pilote wereldberoemd geworden door onder andere in 1932 als 1e vrouw solo over de Atlantische Oceaan te vliegen. Wat er tijdens de vlucht van Earhart en Noonan in 1937 is gebeurd, is nog steeds voer voor speculatie.

Amelia Mary Earhart wordt op 24 juli 1897 geboren in de staat Kansas in de Verenigde Staten. Ze is als meisje al zeer onafhankelijk en avontuurlijk ingesteld. Ze klimt in bomen en jaagt op ratten. In 1920 maakt ze haar 1e vlucht in een vliegtuig. Ze is meteen verknocht en besluit haar vliegbrevet te halen. Ze is slechts de 16e vrouw ter wereld die het brevet weet te bemachtigen. Earhart behaalt met haar 1e vliegtuig haar 1e record: ze wordt de vrouw die tot dan toe het hoogste heeft gevlogen.

In 1928 steekt ze als 1e vrouw als passagier de Atlantische Oceaan over. Earhart is op slag wereldberoemd. In 1931 trouwt ze met George Palmer Putnam, die haar 1e trans-Atlantische vlucht mede heeft mogelijk gemaakt. Het jaar daarop is ze de 1e vrouw die solo over de Atlantische Oceaan vliegt. Earhart geniet van de aandacht van de media en dat doet haar carrière goed. Ze wordt verschillende malen onderscheiden en bewijst dat vrouwen dezelfde capaciteiten kunnen ontwikkelen als mannen. Ze vestigt vele records.

Amelia Earhart rond de wereld

Earhart wil in 1937 de langste vlucht over de evenaar rond de wereld maken van maar liefst 47.000 kilometer. Samen met navigator Fred Noonan, één van de pioniers van de 1e commerciële vluchten over de Stille Oceaan van de luchtmaatschappij Pan American. Ze zal daarmee de 1e vrouw worden die rond de wereld vliegt. Tijdens de 1e poging in maart van dat jaar komen ze niet verder dan Hawaii. De 2-motorige Lockheed Electra krijgt bij de start een klapband en raakt daarbij beschadigd. Dat betekent het einde van de recordpoging.

Zo’n 2 maanden later wil Earhart een nieuwe poging wagen. Het is haar afgeraden om in de zomer boven Afrika te vliegen. Ze besluit in oostelijke richting te vliegen zodat ze Afrika nog voor de zomer achter zich heeft gelaten. Op 21 mei 1937 vetrekken Earhart en Noonan vanuit Oakland in Californië naar Miami in Florida, waar de poging echt moet beginnen. Ze landen echter op de verkeerde plek: in plaats van te landen op de luchthaven van Miami, landen ze op een kleiner lokaal vliegveld. Het vliegtuig raakt hierbij weer beschadigd, waardoor ze 1 week langer in Florida moeten verblijven.

Howland Island

Earhart en Noonan vertrekken op 1 juni 1937 vanuit Miami. Ze maken verschillende tussenstops in Zuid-Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië. Op 29 juni landen ze in Nieuw-Guinea en hebben dan ongeveer 35.000 kilometer afgelegd. Het resterende deel van de reis verloopt over de Stille Oceaan.

Het laatste deel van het traject zal het moeilijkste worden. Om Hawaii te bereiken moeten ze tanken op het kleine eiland Howland Island. Alles wat ze niet nodig hebben, halen ze uit het vliegtuig om de reikwijdte van de Lockheed Electra te vergroten. De Itasca, een schip van de Amerikaanse kustwacht, wacht bij het eiland om het 2-tal per radio naar de landingsbaan te begeleiden. Het schip moet als een baken dienen. Ze stijgen op 2 juli op vanuit Lae, Nieuw-Guinea. Earhart en Noonan zetten koers naar Howland Island, een eiland toebehorend aan de Verenigde Staten in de Stille Oceaan, van niet meer dan 2.6 kilometer lengte en ongeveer 800 meter breed. Het bevindt zich zo’n 3.100 kilometer van Honolulu.

Laatste contact met Amelia Earhart en Fred Noonan

Zowel Earhart als Noonan heeft weinig ervaring met het gebruik van radionavigatie. De frequenties die ze gebruiken, zijn niet geschikt voor het bepalen van de juiste richting en de ontvangst van de berichten zijn zeer slecht. De apparatuur waarmee de Itasca het vliegtuig kan lokaliseren, hebben ze achtergelaten in Nieuw-Guinea.

Aanvankelijk zijn de weersverwachtingen goed. Maar na een tijd komen ze in dikke bewolking en stevige buien terecht. Hierdoor is het moeilijk voor Earhart en Noonan om het kleine eiland te vinden. De Itasca probeert vruchteloos om 2-zijdig contact met Amelia Earhart op te zetten. In de vroege ochtend om 07.42 uur ontvangt de Itasca nog een bericht van Earhart waarin ze meldt dat ze ongeveer boven het eiland moeten zijn, maar het niet kunnen zien. Ook laat ze weten dat de brandstof opraakt. Ze meldt om 08.43 uur: “ We vliegen van noord naar zuid.” Daarna blijft het stil.

Er komt direct een grote zoekactie op gang. De marine en de kustwacht weten het vliegtuig, de pilote en haar navigator niet te vinden. Een half miljoen vierkante kilometer wordt uitgekamd. De zoektocht wordt gestaakt op 19 juli 1937. George Palmer Putnam huurt daarna nog schepen in om te zoeken naar zijn echtgenote en haar navigator. Dat blijkt tevergeefs. Fred Noonan wordt in 1938 doodverklaard, Amelia Earhart in 1939.

Theorieën

De meest voor de hand liggende verklaring voor de verdwijning is dat het vliegtuig zonder brandstof is komen te zitten en dat het daardoor in zee is gestort. Maar er zijn ook andere, soms wilde theorieën die de ronde doen.

Piloot Elgen Long en zijn vrouw doen onderzoek naar de verdwijning van Amelia Earhart en Fred Noonan. Long heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog veel vluchten uitgevoerd boven Howland Island. Hij heeft nooit gesnapt waarom ze het niet hebben kunnen vinden. Hun conclusie luidt dat na een opeenstapeling van fouten het vliegtuig zonder brandstof is gekomen en het ten noorden van Howland Island is neergestort. Noonan heeft niet beseft dat zijn kaarten verouderd zijn, waardoor Howland Island 10 kilometer westelijker is aangegeven dan de werkelijke ligging.

Ook zou het kompas van Noonan een afwijking vertonen van 4 graden. De marconisten van de Itasca hebben niet geweten dat Earhart en Noonan geen morsecode kennen en dat ze niet hetzelfde uurschema hebben aangehouden, waardoor communicatie niet mogelijk is gebleken. Ook zijn er problemen met de frequenties van de radio in het vliegtuig. Geen van deze problemen zijn onoverkomelijk, maar bij elkaar zijn ze rampzalig. 2 zoektochten op basis van berekeningen van het echtpaar Long hebben niets opgeleverd.

Spionnen

In 1966 verschijnt een boek van de Amerikaanse journalist Fred Goerner, waarin hij stelt dat Amelia Earhart en Fred Noonan hebben gespioneerd voor de Verenigde Staten. Ze zouden foto’s hebben moeten maken van eilanden die onder Japans mandaat vallen. Volgens Goerner hebben ze Howland Island gemist en hebben ze moeten landen op de Marshall Eilanden. En zijn ze gearresteerd door de Japanners. Ze zijn meegenomen naar Saipan. Earhart zou zijn overleden aan dysenterie, Noonan zou zijn geëxecuteerd. De Amerikanen zouden hun overblijfselen in 1944 hebben ontdekt, maar de Amerikaanse regering heeft dat nooit naar buiten willen brengen. Ook het vliegtuig zou zijn teruggevonden. De zaak is volgens Goerner in de doofpot gestopt.

Anderen beweren dat Earhart, na haar vlucht rond de wereld, een nieuwe identiteit heeft aangenomen. Ze zou onder een andere naam in de verenigde Staten wonen.

Botten en schedel

In 1940 vindt de Britse officier Gerald Gallagher 12 botten en een schedel op Nikumaroro, een atol ruim 600 kilometer ten zuiden Howard Island. Dr. David Hoodless, hoofd van de medische opleiding in Fiji, concludeert dat de botten en de schedel afkomstig zijn van een man. De restanten van het skelet zijn kwijtgeraakt, maar de aantekeningen van zijn onderzoek zijn bewaard gebleven. In 1998 onderzoeken de fysisch antropologen dr. Karen Burns en dr. Richard Jantz de aantekeningen. Zij komen tot de conclusie dat de overblijfselen van een vrouw zijn en dat het zeer waarschijnlijk de restanten van Earhart betreft.

In 2015 betwisten archeologe dr. Pamela Cross en antropoloog Richard Wright die bevindingen. Zij stellen dat de botten waarschijnlijk toebehoren aan een gedrongen Europese man, zoals Hoodless heeft verklaard. In 2018 doet Jantz wederom onderzoek en concludeert dat “Earhart meer lijkt op de Nikumaroro-botten dan 99 procent van de individuen in een groot referentiemonster, wat de conclusie ondersteunt dat de Nikumaroro-botten van Amelia Earhart zijn”. Andere wetenschappers blijven bij de bevindingen van Hoodless.

Jantz werkt samen met The International Group For Historie Aircraft Recovery, Tighar. Zij doen sinds 1999 onderzoek op en bij Nikumaroro naar de mysterieuze verdwijning. Volgens Tighar zouden Earhart en Noonan uit koers zijn geraakt en op Nikumaroro een noodlanding hebben gemaakt. Ze zouden op het eiland nog enkele weken in leven zijn geweest. Er is een stuk van het soort schoen gevonden die Earhart heeft gedragen tijdens de recordpoging. Ook zijn er resten van een kampvuur gevonden, een wikkel van een voedselblik en een doos voor een sextant die vergelijkbaar is met die van Noonan.

Amelia Earhart als rolmodel

In 2019 gaat dr. Robert Ballard, de man die de Titanic heeft gelokaliseerd, op onderzoek op en rond Nikumaroro naar het vliegtuig van Amelia Earhart. Hij komt met lege handen thuis. Volgens Richard Gillespie, oprichter van Tighar, is dat niet zo verwonderlijk: het vliegtuig zou na de crash in stukken zijn gebroken. Na meer dan 80 jaar zijn die onderdelen begroeid of in het water terecht gekomen. Gillespie blijft erbij dat Earhart op Nikumaroro is overleden.

Het ultieme bewijs dat overblijfselen en voorwerpen onomstotelijk aan Amelia Earhart en Fred Noonan zijn toe te schrijven, is echter (nog) niet geleverd. Tot die tijd blijft het gissen wat er werkelijk met Earhart en haar navigator is gebeurd. Amelia Earhart is uitgegroeid tot een rolmodel voor piloten en vrouwen. Naar  haar zijn scholen, bruggen, schepen, een dam en zelfs een planeet en een krater op de maan vernoemd.

(Bron: Kijkmagazine.nl, Tighar.org, Journals.upress.ufl.edu, Forbes.com, Sciencedirect.com, Nypost.com, Nationalgeographic.nl, Wordssidekick.com, Britannica.com, Cambridge.org, Biography.com, Hln.be, Tiogatours.nl, Wikipedia)