Bosatlas viert 140-jarig bestaan met online museum

De Bosatlas, wie kent ‘m niet? Menig scholier heeft aan de hand van dit boek geleerd hoe de aarde cartografisch gezien in elkaar zit. Op 14 juni 2017 bestaat deze atlas precies 140 jaar. Dit wordt gevierd met een online tentoonstelling op de site van de Universiteitsbibliotheek Utrecht.

De tentoonstelling

De tentoonstelling behelst alle 36 edities die zijn verschenen voor de Tweede Wereldoorlog. Elke editie is volledig door te bladeren en te vergelijken met andere. Door deze functie kan de bezoeker goed zien wat er in de jaren is veranderd op de wereld. Ook staat er bij elke atlas een uitgebreide beschrijving.

Geschiedenis

De allereerste Bosatlas stamt uit 1877. Maker en naamgever Pieter Roelf Bos wordt gevraagd om een atlas te maken die gebruikt kan worden bij het onderwijzen van het nieuwe vak aardrijkskunde. Dat doet hij. Het boek heet dan overigens nog Schoolatlas der gehele aarde.

De tweede maakt Bos in 1879. Het feit dat dit boek zo snel na de eerste verschijnt, geeft aan dat het voorziet in een duidelijke onderwijsbehoefte. Editie 2 heet Bos’ Schoolatlas en is het eerste exemplaar dat de naam van de maker draagt.

Begrip

De derde en vierde editie volgen snel. In 1882, het jaar waarin nummer 4 uitkomt, heeft de Bosatlas al een vaste plek veroverd in het Nederlandse onderwijs. Het groeit uit tot een begrip en in 1968 wordt het miljoenste exemplaar van De Grote Bosatlas gedrukt. Deze wordt overhandigd aan prins Bernhard. Hieronder ziet u een foto van deze feestelijke gebeurtenis.

Heden

Een begrip is het overigens nog steeds. In alle onderwijslagen wordt het boek gebruikt. Zo is er Mijn eerste Bosatlas, dat jonge kinderen kennis laat maken met het fenomeen atlas. In de hogere groepen wordt vooral De Junior Bosatlas veel gebruikt. Op het voortgezet onderwijs worden de De Kleine Bosatlas en De Grote Bosatlas vaak uit de kast gepakt. Deze boeken zijn waarschijnlijk de meest bekende van het stel en al toe aan hun respectievelijk 61ste en 55ste editie.

Inmiddels zijn er naast de atlassen voor het onderwijs, ook verschillende uitgaven die leuk zijn om buiten de schoolmuren te gebruiken. Zo is er een speciale Bosatlas over Friesland en richt eentje zich volledig op Amsterdam. Ook is er een versie die de geschiedenis van Nederland in kaart brengt. Dit laatste boek stamt uit 2011 en (toen nog) prins Willem-Alexander heeft het eerste exemplaar in ontvangst genomen.

(Bron: ANP, site Bosatlas, Universiteitsbibliotheek Utrecht)