Betaalmiddelen door de jaren heen

Ooit betaalden we door te ruilen, erna kwamen de florijnen en de guldens en in 2015 betaalden we voor het eerst meer aankopen met de pinpas dan met contant geld. De manier waarop we betalen blijft zich ontwikkelen.

Mijlpaal

In 2015 werd de meest recente mijlpaal behaald op het gebied van betalen in Nederland. Consumenten rekenden voor het eerst meer met de pinpas af dan contant. De Nederlandsche Bank bracht samen met Betaalvereniging Nederland het betaalgedrag in ons land in kaart. Het aantal contante betalingen aan de kassa is gedaald van 3,44 miljard in 2014 naar 3,19 miljard in 2015. De totale waarde van die transacties is afgenomen van 42 miljard naar 40 miljard euro. Het aantal pinbetalingen is toegenomen van 2,91 miljard naar 3,23 miljard. De totale waarde ging omhoog van 89 miljard naar 93 miljard euro.

Contactloos betalen

Ook kleine bedragen worden steeds meer met de pinpas afgerekend. In 2015 pinden we 30 procent van onze aankopen onder de 5 euro. Dat was in 2010 nog maar 11 procent. Die toename is mede toe te schrijven aan de invoering van contactloos betalen. De relatief nieuwe vorm van pinnen, waarbij bedragen tot 25 euro kunnen worden betaald zonder de pincode in te toetsen.

Pinnen

Als we terug in de tijd kijken, dan is er in enkele tientallen jaren een hele hoop veranderd. Voor de komst van de geldautomaten, in de jaren 70 en 80 moesten we nog naar de balie om geld te halen. Tot de jaren 90 werden nog veel betalingen gedaan met cheques. Eind jaren 90 werden die nauwelijks nog gebruikt en dus afgeschaft. Dat was te danken aan het succes van het pinnen. In 1985 werd de 1e betaling via pin gedaan en werd betalen via papieren betaalkaarten steeds minder populair. Bij veel banken is ook het papieren rekeningafschrift inmiddels grotendeels afgeschaft en internetbankieren wordt volop gepromoot.

Chipknip

2015 was naast het jaar dat we voor het eerst meer pinden dan contant betaalden ook het jaar dat de Chipknip definitief het veld ruimde. Toen het betaalsysteem, waarbij geen pincode nodig was, in 1996 werd geïntroduceerd werd eigenlijk al snel duidelijk dat het niet bijzonder populair zou worden. Veel mensen bleken toch liever gewoon te pinnen. Toch bleef chippen nog tot 1 januari 2015 in gebruik, omdat het wel werd gebruikt in bedrijfskantines en voor snoepautomaten.

Florijn

Op 1 januari 2002 namen we afscheid van de gulden en deed de euro zijn intrede. Daarmee verdwenen ook veel wisselkantoren, want die waren ineens veel minder nodig, nu grote gedeeltes van Europa dezelfde munt deelden. De geschiedenis van de gulden begint al in de 13e eeuw in Italië. In 1252 wordt in Florence als 1e een nieuwe gouden munt geïntroduceerd, de fiorino d’oro. In het Nederlands: gulden (gouden) florijn. De Florentijnse munt is al snel in vele Europese landen het betaalmiddel en in Nederland is het de voorloper van de gulden.

Gulden

In de 15e eeuw beslist Philips de Goede dat in de Nederlandse gewesten de gulden voortaan de grondslag van het muntwezen moet vormen. De eeuwen erna heeft de gulden steeds een andere waarde in stuivers. Tijdens de Franse overheersing was de Frank tijdelijk het wettige betaalmiddel, maar na de bezetting keerde de gulden terug en werd er inmiddels op grote schaal briefgeld gebruikt. Vanaf 1816 wordt de gulden niet langer onderverdeeld in 20 stuivers, maar in 100 centen. Vanaf dat moment staat ook het portret van de heersende vorst op de voorzijde van de munten. Bij elke troonswisseling keken de vorsten op de munten een andere kant op, zodat zij niet naar elkaars nek keken.

Verre verleden

Het eerste echte betaalmiddel was zout, wat een kostbaar product was, aangezien er levensmiddelen in bewaard konden worden. In het Romeinse Rijk werden soldaten uitbetaald in ‘sal’, het Latijnse woord voor zout. Hieraan dankt ook het woord ‘salaris’ haar bestaan. De 1e geldmunten doken 700 voor Christus op. Klompjes goud en zilver werden hiervoor plat geslagen.

Toekomst

De ontwikkeling van betaalmiddelen is na duizenden jaren nog steeds niet beëindigd. Zoals de introductie van de Bitcoin in 2009. Het betaalmiddel werd in 1e instantie niet serieus genomen, maar steeds meer bedrijven accepteren de bitcoin inmiddels als legaal betaalmiddel. Op dit moment wijst alles erop dat we steeds vaker met onze mobiel zullen gaan betalen en dat de portemonnee steeds minder gebruikt wordt. Mobiel contactloos betalen is al beperkt mogelijk en zal alleen maar toenemen. Ook maken veel consumenten al gebruik van een App op hun mobiel om geld over te maken. Op den duur gaat de telefoon de bankpas misschien wel helemaal vervangen. De tijd zal het leren.

(Bron: ANP, Metro, knm.nl, isgeschiedenis.nl)