Amerikaanse presidenten en Nederland
Publicatiedatum: 18 januari 2017
Met de inauguratie van Donald Trump als 45e president van de Verenigde Staten is de aandacht in Nederland gericht op de VS. Slechts 5 keer zijn de rollen omgedraaid als een Amerikaanse president ons land bezoekt. 3 van de 4 presidenten die ons land hebben aangedaan, hebben historische familiaire banden met Nederland. Via die banden blijken George Bush sr., George Bush jr. en Barack Obama verre familie van elkaar.
De Nederlandse betrekkingen met de VS gaan terug tot aan het begin van de oprichting van het land. The Pilgrim Fathers worden gezien als de mensen die de eerste aanzet geven voor wat later leidt tot een onafhankelijke Verenigde Staten. The Pilgrim Fathers zijn Engelse calvinistische gelovigen die begin 17e eeuw hun land verlaten wegens religieuze vervolging. Ze vestigen zich 11 jaar in Leiden.
The Mayflower
Een deel van hen vaart in 1620 op het schip The Mayflower naar Amerika en richt in wat nu de staat Massachusetts is, de Plymouth Colony op. Ze ondertekenen samen een verklaring om een eigen bestuur op te richten. Het document is het eerste dat het bestuur van de kolonie regelt voornamelijk op basis van hun geloof.
The Pilgrim Fathers nemen een aantal Nederlandse gebruiken over. Zo introduceren zij het burgerlijk huwelijk dat is gebaseerd op het Nederlandse huwelijksrecht uit die tijd. Tevens vieren zij voor het eerst het Amerikaanse oogstfeest, Thanksgiving. Dit feest zou onder meer zijn gebaseerd op het Nederlandse 3 oktoberfeest, oftewel Leidens Ontzet.
Maar liefst 9 presidenten hebben banden met de Pilgrim Fathers. Ulysses Grant, Calvin Coolidge, John Adams, John Quincy Adams, Zachary Taylor, Franklin Delano Roosevelt , George H. W. Bush, George W. Bush en Barack Obama zijn nazaten van de Leidse Pilgrims.
Bush sr. en jr. en Obama familie
Via deze Nederlandse connectie zijn George Bush sr., George Bush jr. en Barack Obama familiair met elkaar verbonden. Zij zijn verre neven van elkaar en bloedverwanten van de Leidse Pilgrimfamilie Blossom, één van families die naar Nederland zijn gevlucht voor religieuze vrijheid. De familie krijgt 6 kinderen, onder wie Peter en Elizabeth. Bush jr. en sr. zijn afstammelingen van Peter, Obama is via zijn moeders kant een afstammeling van dochter Elizabeth Blossom.
John Adams
Nederland erkent als tweede land ter wereld de onafhankelijke Verenigde Staten op 19 april 1782. John Adams, na George Washington de tweede president van de Verenigde Staten, is de eerste ambassadeur in Nederland. Aan de Fluwelen Burgwal 44 in Den Haag opent Adams de eerste ambassade van de VS in de wereld.
Ondanks de soms moeilijke onderhandelingen tussen Adams en de Nederlanders, houdt hij warme gevoelens over aan ons land. 50 jaar na de onafhankelijkheidsverklaring van 4 juli 1776 schrijft hij over ons: “Recht aan de Hollanders voor hun verdienste in het bevorderen van de letteren, wetenschap, zeevaart, handel, patriottisme, vrijgevigheid, tolerantie is nooit gedaan. Ik ben het eens met elke lofspraak op de Nederlandse natie. De Grieken zelf hebben hen nooit overtroffen, behalve in smaak.”
John Quincy Adams
John Quincy Adams is de zoon van John Adams. Hierdoor verblijft hij voor een deel van zijn jeugd in Nederland. Hij studeert onder andere in Leiden en spreekt vloeiend Nederlands. President George Washington benoemt John Quincy Adams tot ambassadeur in Nederland op 6 november 1794. Hij verlaat zijn post op 20 juni 1797. Van 1825 tot 1829 is hij de 6e president van de Verenigde Staten.
Nederlands sprekende president
President Martin van Buren is de 8e president van de Verenigde Staten. Hij is de enige Nederlands sprekende Amerikaanse president uit de geschiedenis. Engels is zijn tweede taal. Van Buren is de eerste Amerikaans geboren president: de presidenten voor hem zijn geboren onder Brits bewind.
Claes Martenszoon van ‘t Rosevelt
Als Theodore Roosevelt na zijn presidentschap in 1910 Nederland bezoekt, wordt hij regelmatig herinnerd aan zijn Nederlandse afkomst. Hij is familie van de Zeeuw Claes Martenszoon van ‘t Rosevelt die midden 17e eeuw naar Nieuw-Amsterdam verhuist. Roosevelt zegt dat het hem spijt dat de naam van Nieuw-Amsterdam is veranderd in New York en dat zijn familie er alles aan heeft gedaan deze naamswijziging te voorkomen. Roosevelt heeft van zijn grootvader een Nederlands kinderrijmpje geleerd dat begint met “Trippel, trippel, toontjes…”. Hij draagt het voor. Niemand verstaat er een woord van maar het enthousiasme is er niet minder om.
Ook Franklin Delano Roosevelt, de 32e president van de VS, en zijn vrouw Eleanor hebben hun roots in Nederland. Via Claes Martenszoon van ’t Rosevelt zijn hij en zijn vrouw verre familie van Theodore Roosevelt. FDR zoals hij wordt genoemd, is zeer trots op zijn Nederlandse afkomst. Hij wordt 4 keer ingezworen als president van de Verenigde Staten en doet dat alle 4 keer met zijn hand op zijn Nederlandse familiebijbel. Tevens is FDR peetoom van onze prinses Margriet. Eleanor Roosevelt bezoekt in 1950 Oud-Vossemeer in Zeeland waar de verre voorouder van de Roosevelts vandaan komt.
De generaal en latere president Dwight D. Eisenhower heeft ook Nederland bezocht, zij het niet als president maar als oorlogsheld. Hij ontvangt van koningin Wilhelmina een gouden erezwaard.
Ronald ‘Dutch’ Reagan
De enige president van de Verenigde Staten die als bijnaam Dutch (Nederlander) draagt, heeft zover bekend geen banden met ons land. Ronald ‘Dutch’ Reagan krijgt zijn bijnaam van zijn vader. Vader Reagan vindt dat zijn zoon met zijn kapsel er uit ziet als de kleine dikke Nederlander zoals die op de potten van verffabrikant Dutch Boy Paint prijkt.
George H. W. Bush in Leiden
De toen nog vicepresident George H. W. Bush bezoekt ons land voor het eerst in 1983 als veel West-Europeanen zich keren tegen de plaatsing van middellange afstandsraketten. Hij probeert steun te krijgen voor het plaatsen van die raketten. Dan, in 1989, bezoekt hij als eerste president van de Verenigde Staten ons land. Hij gaat onder andere naar Leiden waar zijn voorouders hebben gewoond. Hij ontvangt een penning ter nagedachtenis van de tocht van The Pilgrim Fathers naar Amerika. In 1991 is Bush sr. voor de tweede maal in ons land. Hij is aanwezig op het halfjaarlijkse overleg tussen de EU en de VS in Den Haag.
Huis ten Bosch, 1983
1991, op weg naar Den Haag.
Dutch-American Heritage Day
Op 16 november 1776 beantwoorden Nederlandse troepen voor het eerst een saluutschot van een Amerikaans oorlogsschip op het eiland St. Eustatius. Het is het eerste saluut aan de vlag van de dan pas opgerichte onafhankelijke staat. Daarom roept president George Bush sr. op 16 november 1991 16 november uit als Dutch-American Heritage Day, de Nederlands-Amerikaanse Cultuurgoed Dag.
Clinton verliefd in Amsterdam
President Clinton is in 1997 eveneens als zijn voorganger in Nederland voor het halfjaarlijkse overleg tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Tevens is hij aanwezig bij de herdenking van 50 jaar Marshallhulp aan West-Europa, leningen na de Tweede Wereldoorlog van de VS voor de wederopbouw.
Clinton grapt tijdens een speech dat hij ons vergeeft dat New York eens Nieuw-Amsterdam heeft geheten. Hij heeft goede herinneringen aan onze hoofdstad omdat hij in de jaren 60 als student Amsterdam heeft bezocht. Hij wordt straalverliefd op een Nederlandse vrouw en er wordt gesproken van een onstuimige liefdesrelatie. De vrouw in kwestie wil niet naar buiten komen met haar verhaal.
1997, transatlantische besprekingen tussen de EU en de VS, in Den Haag.
Bush jr. in Margraten
President George W. Bush is de derde president die ons land aandoet. Hij is in 2005 hier om samen met koningin Beatrix het Limburgse Margraten te bezoeken waar meer dan 8300 Amerikaanse soldaten begraven liggen. Het is in mei van dat jaar precies 60 jaar geleden dat nazi-Duitsland zich onvoorwaardelijk overgeeft.
2005, Margraten
Obama heeft het gezellig
“Ik hou van uw land.” Met deze woorden zet president Obama in 2014 voet op Nederlandse bodem. Hij is hier voor een nucleaire topontmoeting en een bijeenkomst van de G-7, een groep van vooraanstaande industriële landen. Obama houdt een persconferentie voor de Nachtwacht van Rembrandt in het Rijksmuseum in Amsterdam. Obama: “Ik heb in mijn leven veel persconferenties gegeven maar dit is veruit de meest indrukwekkende achtergrond waarvoor ik een persconferentie heb mogen houden.” Hij noemt Nederland als één van de belangrijkste bondgenoten van de VS. Hij beëindigt de persconferentie met de woorden “Dank u wel”.
Obama ontmoet koning Willem-Alexander en koningin Màxima en blijft dineren. Als hij afscheid neemt, doet hij dat in het Nederlands: “Het was erg gezellig.”
2014, Rijksmuseum.
2014, Rijksmuseum.
Trump
Donald Trump heeft Nederland ook aangedaan. Hij heeft in Makkum zijn jacht, de Trump Princess, laten opknappen. In 1988 komt hij hier om de vorderingen te inspecteren. Tevens bezoekt hij Amsterdam en geeft een interview aan Lieke Noorman van Avenue, onder andere over zijn aspiraties om president te worden.
Yankees
De Nederlandse invloed op de VS is aanzienlijk voor een klein land als het onze. “Nederland is het grootste kleine land”, verklaart president Clinton tijdens zijn bezoek aan ons land. Tot rond 1900 wordt er op bepaalde plaatsen in de VS Nederlands gesproken. Veel plekken in New York getuigen met hun naam nog aan het Nederlandse verleden, zoals Flushing (Vlissingen) en Brooklyn (Breukelen).
Zelfs het scheldwoord voor de Amerikanen is afgeleid van het Nederlands. Yankees is een samentrekking van Jan en Kees: spreek Jankees maar eens uit met een Engels accent!
Met dank aan Jos van Tegelen van het Information Resource Center van de Amerikaanse Ambassade in Den Haag.
(Bron: Historisch Nieuwsblad, Elsevier, Trouw, NRC, Departement of State, Universiteit van Leiden, Wikipedia, Youtube.)
Lees ook: De Amerikaanse presidentsverkiezingen van na 1945, deel 1, deel 2 en deel 3.
