Abbey Road, het iconische afscheid van The Beatles

Op 8 augustus 1969 maakt fotograaf Iain McMillan de legendarische foto van de laatste opgenomen plaat van The Beatles, Abbey Road. Zowel de hoes als de muziek hebben in de loop der jaren iconische status gekregen. De hoes met de 4 wandelende Beatles over het zebrapad aan de Abbey Road is één van de meest geïmiteerde en geparodieerde uit de geschiedenis. De impact van de foto zorgt nog dagelijks voor opstoppingen vlakbij de EMI-studio’s waar The Beatles de meeste van hun platen hebben opgenomen. Abbey Road wordt op 26 september 1969 uitgebracht in Groot-Brittannië.

Al tijdens de opnamen van The White Album uit 1968 zijn er onderlinge strubbelingen tussen de bandleden, die tijdens de opnamen van Let It Be doorgaan. Het is Paul McCartney die in die tijd de leider is van de band. Hij is de meest werklustige en geldt als een perfectionist. Lennon daarentegen is tijdens de opnamen teruggetrokken. Harrison ergert zich wild aan de perfectionist McCartney en de ongeïnteresseerde Lennon, die tot overmaat van ramp zijn geliefde Yoko heeft meegenomen in de studio. Harrison verlaat daarom tijdens Let It Be kortstondig de groep vanwege de spanningen. Als toetsenist wordt Billy Preston uitgenodigd, die de twijfelachtige eer heeft tussen die 4 ruziemakende Beatles te zitten. Het geheel wordt verfilmd met de bedoeling dat het een documentaire wordt over hoe The Beatles een plaat maken. In plaats daarvan is de film Let It Be een documentaire over hoe een band uit elkaar valt. Wellicht is de aanwezigheid van camera’s de enige reden waarom ze niet met elkaar op de vuist gaan. De plaat en film komen uit na het uiteenvallen van The Beatles in 1970, dus na het uitkomen van de laatste opgenomen plaat van het viertal, Abbey Road. Niemand is echt tevreden met het eindresultaat van Let It Be en McCartney al helemaal niet met het producerswerk van Phil Spector.

In de loop der jaren is het idee ontstaan dat The Beatles weten dat Abbey Road hun laatste plaat zal worden, vanwege onder andere de ruzies en de verdeeldheid binnen de groep. Maar in 2019 komt de biograaf van The Beatles, Mark Lewisohn, met een geluidsopname van 8 september 1969 naar buiten, waarop te horen is dat The Beatles plannen maken voor een nieuwe plaat. Er is ook sprake van een nieuwe single, die met kerst 1969 moet uitkomen. Lennon stelt voor dat hij, Paul en George ieder 4 nummers voor hun rekening nemen voor de nieuwe LP en Ringo 2 nummers zal bijdragen. Deze nieuwe plaat zal er echter nooit komen. “Deze opname herschrijft alles wat we wisten over The Beatles”, aldus Lewisohn. Ze vragen hun oude producer George Martin terug, die op Let It Be na alle platen van The Beatles produceert. Tijdens de opnamen verbetert de relatie van het viertal enigszins, hetgeen onder andere te zien is als The Beatles worden gefotografeerd voor de hoes van de plaat die Abbey Road wordt genoemd. Abbey Road is de studio in Londen waar The Beatles het grootste deel van hun platen hebben opgenomen. Oorspronkelijk zal de plaat de titel Everest meekrijgen, naar het sigarettenmerk dat geluidstechnicus Geoff Emerick rookt. The Beatles zullen daarvoor met een privévliegtuig naar de voet van Mount Everest reizen, waar een foto zal worden genomen voor de hoes van de plaat. Maar vanwege tijdgebrek stelt Paul McCartney voor gewoon naar buiten te lopen, een foto te nemen en de plaat te noemen naar de straat waar de Abbey Road-studio’s zich bevinden. Deze hoes behoort tot één van de meest iconische in de popgeschiedenis en is nog steeds voer voor discussie over wat er op die foto is te zien.

De foto van Abbey Road

Op 8 augustus, de dag waarop de foto is gemaakt, is het een bloedhete dag in Londen. De fotograaf is Iain McMillan, die een vriend is van John en Yoko. De foto zal worden genomen op het zebrapad van Abbey Road, vlak bij de studio’s. Dat zebrapad is inmiddels de meest gefotografeerde en gefilmde voetgangersovergang ter wereld. Er is zelfs een webcam, waarop is te zien hoe fans de foto van de hoes nabootsen, waardoor er dagelijks verkeersopstoppingen ontstaan. Ook zijn er talloze artiesten en bands die de beroemde hoes hebben gekopieerd zoals The Red Hot Chili Peppers (naakt met een sok over hun geslachtsdelen) en Paul McCartney zelf op Paul is Live uit 1993!

Fans imiteren de foto op de hoes.

Een paar dagen voor de foto-opnamen geeft McCartney aan McMillan een tekening met daarop een schets van wat hij op de foto wil zien. McMillan voegt hierbij zijn eigen ideeën en het concept van de 4 Beatles die over een zebrapad lopen bij de EMI-studio’s aan de Abbey Road in Londen is geboren. De politie zal het verkeer ongeveer 10 minuten tegenhouden om McMillan de kans te geven The Beatles op het zebrapad te vereeuwigen. Linda McCartney, zelf fotografe, maakt opnamen van The Beatles als zij zich voorbereiden op de wandeling over de voetgangersovergang. McMillan staat op een trapje als hij 6 foto’s maakt, 3 van links naar rechts en 3 van rechts naar links. Uiteindelijk haalt de 5e de hoes. Op 4 van de foto’s loopt McCartney op blote voeten, op 2 foto’s loopt hij op sandalen. Op de 5e foto maken The Beatles tegelijkertijd een stap en zijn hun hoofden naar voren gericht. Daarom kiest McCartney de 5e foto uit voor de hoes.

De studio

Op Harrison na dragen The Beatles kleren die zijn ontworpen door Tommy Nutter. Noch de naam van de band of de naam van de plaat prijkt op de iconische hoes. De kentekenplaat van de Volkswagen Kever (Beetle in het Engels), links op de achtergrond, wordt in de maanden na het verschijnen van de plaat herhaaldelijk gestolen. De man rechts op de achtergrond is Paul Cole, een Amerikaanse toerist die er maanden later achter komt dat hij is vereeuwigd op één van de bekendste platenhoezen uit de geschiedenis. Op het moment van de foto heeft Cole geen idee wie de 4 op het zebrapad zijn: hij houdt van klassieke muziek en denkt dat er 4 vreemde vogels over de voetgangersovergang lopen. Verder op de achtergrond, op het trottoir links, staan 3 werklieden die aan het werk zijn in de Abbey Road studio’s. Het zijn Alan Flanagan, Steve Millwood en Derek Seagrove, die net terugkomen van hun pauze.

McMillan wil voor de achterkant van de plaat een straatnaambord van de weg Abbey Road fotograferen. Hij vindt een geschikte, namelijk die op de hoek van Abbey Road en Alexandra Road. Terwijl hij daar zijn foto’s maakt, loopt en nietsvermoedende vrouw in een blauwe jurk door het beeld. Als hij later de foto’s beoordeelt, vindt hij die met de vrouw in de blauwe jurk het interessantst, waardoor deze foto op de achterkant van de hoes prijkt.

‘Paul is Dead’

Al in de jaren 60 gaat het gerucht dat Paul McCartney is overleden en dat de band het vanaf 1966 moet doen met een perfect uitziende dubbelganger, die, eveneens als zijn illustere voorganger, beschikt over een geniaal muzikaal talent. Hij zou in 1966 om het leven zijn gekomen na een ongeluk in zijn Aston Martin. Er zijn websites, filmpjes op YouTube en artikelen verschenen waarin ‘bewijzen’ worden aangevoerd dat de Beatle al geruime tijd niet meer onder ons is. McCartney zelf hierover: “De geruchten over mijn dood zijn zwaar overdreven.” Op verschillende nummers van The Beatles zouden aanwijzingen te vinden zijn over McCartney’s dood, door ze achterstevoren af te spelen. Ook op de platenhoezen zouden aanwijzingen te vinden zijn over zijn vroegtijdige overlijden. Deze speculaties, gemaakt door mensen die geloven in samenzweringstheorieën, zouden ook op de hoes van de plaat Abbey Road aanwezig zijn.

De foto op de voorkant van de hoes heeft iets weg van een begrafenisstoet, met John Lennon in het wit als geestelijk leider van de processie, Ringo Starr volledig in het zwart als begrafenisondernemer, het ‘lijk’ Paul McCartney dat op blote voeten loopt en George Harrison die werkmanskleren draagt, wat hem de doodgraver maakt. McCartney loopt volgens de samenzweringstheorieën op blote voeten, omdat hij als dode blootvoets is begraven. Hij heeft als linkshandige een sigaret in zijn rechterhand, wat zou betekenen dat hij de echte Paul niet is. Ook loopt hij uit de pas: hij heeft op het moment dat de foto wordt gemaakt zijn rechterbeen naar voren in tegenstelling tot de 3 andere Beatles. Tevens heeft hij zijn ogen dicht, wat er op moet duiden dat hij het tijdelijke heeft ingeruild voor het eeuwige.

De Kever links op de achtergrond heeft als kenteken LMW 28IF. Dat laatste, 28If, zou een aanwijzing zijn dat McCartney 28 jaar zou zijn geweest als hij zich in 1966 niet had doodgereden. Ten tijde van Abbey Road is McCartney echter 27. Dat maakt voor de gelovers in de samenzweringstheorie niet uit, want volgens de Indiase mystiek wordt de leeftijd van een persoon bepaald vanaf de conceptie. Dat maakt McCartney dus 28 jaar ten tijde van de foto. LMW zou staan voor ‘Linda McCartney Weeps’, Linda McCartney huilt. Paul ontmoet Linda pas in 1967, 1 jaar dus na zijn ‘dood’. Ook daarop hebben de aanhangers van de samenzweringstheorie een antwoord: het zou ‘Lady McCartney Weeps’ betekenen en zou slaan op Jane Asher, de Britse actrice met wie Paul in 1966 een relatie heeft. De Volkswagen wordt in 1986 bij Sotheby’s aan een Amerikaanse verzamelaar verkocht voor 2530 pond, terwijl het witte pak dat John Lennon draagt op een veiling in Las Vegas ongeveer 100.000 euro oplevert.

Op de achterkant van de hoes zien we de naam van de band staan op tegels op een muur. Er loopt een scheur door de naam, hetgeen een bewijs moet zijn dat The Beatles al in het geheim uit elkaar zijn. In april 1970 beëindigen ze officieel hun samenwerking. Ook zien we een aantal stippen. Door de stippen met een lijn aan elkaar te verbinden, kunnen we het cijfer 3 ontdekken, hetgeen het bewijs moet vormen dat er nog maar 3 echte Beatles zijn. De vrouw in de blauwe jurk zou tevens een verwijzing zijn naar de dood van McCartney: hij zou in 1966 een fan genaamd Rita een lift hebben gegeven, waarna hij een ongeluk krijgt in zijn Aston Martin. Rita zou het ongeluk hebben overleefd en is daarna gevlucht. De muur met de tegels is inmiddels afgebroken. Er zijn 4 tegels gered, die in 2012 7.000 pond opleveren. Het zebrapad aan de Abbey Road staat inmiddels op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Het is belangrijk om te beseffen dat de meeste aanhangers van de samenzweringstheorieën in de jaren 60 en daarna regelmatig geestverruimende middelen tot zich nemen. Dat spul heb je ook wel nodig om de platen van The Beatles achterstevoren te draaien en aanwijzingen te zoeken op hun platenhoezen, ter bevestiging van die paranoïde samenspanningstheorieën. Paul McCartney treedt overigens nog steeds op en ziet er zeer patent uit voor een meer dan 50 jaar oud ‘lijk’!

De muziek op Abbey Road

De muziek op de plaat Abbey Road is fantastisch. Na het debacle van Let It Be zijn de 4 Beatles, op een enkele ruzie na, vriendelijk tegen elkaar, omdat ze zich ervan bewust zijn dat dit wel eens het afscheid kan betekenen. Abbey Road is direct een commercieel succes en behaalt overal de nummer 1-positie in de hitparades. De critici zijn in eerste instantie minder lovend: ze vinden de muziek niet authentiek en klagen over het veelvuldige gebruik van effecten. Later wordt Abbey Road gezien als één van de beste platen van het viertal en sommige critici noemen het zelfs één van de beste platen aller tijden. Opvallend zijn de bijdragen van George Harrison, de stille Beatle, die altijd in de schaduw heeft gestaan van het geniale componistenduo Lennon en McCartney. Met Something en Here Comes the Sun schrijft hij 2 prachtige composities en stapt hij uit hun schaduw. Lennon vindt Something het beste nummer van de plaat en McCartney noemt de compositie de beste die George ooit heeft gemaakt. Frank Sinatra noemt Something “het beste liefdeslied dat ooit is geschreven”.

Abbey Road is het waardige afscheid van de grootste popgroep aller tijden. The Beatles gaan zoals gezegd in april 1970 officieel uit elkaar, als de jaren 60 net voorbij zijn. Het decennium wordt gekenmerkt door grote maatschappelijke veranderingen in de westerse wereld. The Beatles zijn de stem van die veranderingen in het meest optimistische en meest naïeve tijdperk uit de geschiedenis van de mensheid. Vanaf 1962, als in oktober van dat jaar Love Me Do in Groot-Brittannië wordt uitgebracht, tot en met het einde, zijn de 4 Beatles onafscheidelijk geweest en hebben ze zich nauwelijks als individuen kunnen ontwikkelen. Ze zijn feitelijk elkaars familie gedurende de jaren 60. Alle 4 Beatles gaan na het uiteenvallen hun eigen weg en beginnen afzonderlijk aan succesvolle solocarrières. Ze zullen nooit meer met z’n vieren als The Beatles samenspelen.

Lees ook: John en Yoko een week in bed voor wereldvrede en Maxime op reis: Liverpool, waarin we een bezoek brengen aan de thuisstad van The Beatles. Of test uw Beatles-kennis met onze quiz.

En benieuwd naar de waarde van de verschillende versies van de lp van Abbey Road. Bekijk het in Plaatwaarde.

(Bron: Beatlesbible.com, Thebeatles.com, Whizzpast.com, NME.com, Vintag.es, Biography.com, Ultimateclassicrock.com, Rollingstone.com, Nu.nl, ANP, Wikipedia.)