90 jaar HEMA

Op 4 november 2016 bestaat HEMA maar liefst 90 jaar. Ooit begonnen als warenhuis voor de gewone man en nog steeds niet uit het straatbeeld weg te denken.

Eenheidsprijzen

Voor de komst van de HEMA konden alleen rijkbedeelden hun goederen kopen bij warenhuizen. In die warenhuizen was het een chique bedoening en er werd Frans gesproken. De directie van de Bijenkorf wilde daar verandering in brengen en bedacht een warenhuis voor de gewone man waar producten werden verkocht tegen eenheidsprijzen van 10, 25 en 50 cent.

Opening eerste winkel

Op 4 november 1926 openden Bijenkorf-directeuren Arthur Isaac en Leo Meyer de deuren van het eerste filiaal van hun Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam: HEMA in de Kalverstraat in Amsterdam. Een warenhuis waar mensen met een klein inkomen voor weinig geld artikelen van goede kwaliteit voor het dagelijks leven konden kopen. Al een paar dagen later werd het tweede filiaal geopend in de Oude Hoogstraat. Het concept sloeg aan en in 1927 werd de eerste winkel buiten Amsterdam geopend. Een jaar later waren er al 10 vestigingen.

Hier Eet Men Afval

Het personeel bestond vooral uit ongehuwde vrouwen die in witte bedrijfskleding, zo’n 75 uur per week werkten. Door de lage prijzen werd de winkel lang gezien als ‘armeluiswinkel’ en de afkorting werd ook wel verbasterd tot ‘Hier Eet Men Afval’. Sommige mensen wilden zelfs niet in de HEMA gezien worden. In 1928 werd het prijzenaanbod uitgebreid en konden er ook artikelen gekocht worden met bedragen van 75 cent en 1 gulden. Na de Tweede Wereldoorlog had de gemiddelde Nederlander meer te besteden en HEMA liet het prijzensysteem varen. In 1969 zou de prijs van 100 gulden echter pas worden overschreden. De kassa’s waren niet op zulke hoge bedragen berekend en het personeel loste dat op door 2 bedragen aan te slaan: één van fl. 99,- en één met het resterende bedrag.

‘Wereldberoemde’ rookworst

Laat mensen 1 product van de HEMA opnoemen en grote kans dat zij als eerste ‘rookworst’ zullen zeggen. De verkoop van de warme rookworsten begon in 1936 in het filiaal Nieuwendijk in Amsterdam. Eerder werden de worsten ook al verkocht, maar dan koud. Dat daar verandering in is gekomen komt doordat de filiaalhouder teveel worsten besteld had en besloot ze op te warmen en zo te verkopen aan het winkelend publiek. Dat viel in de smaak en andere filialen namen dit initiatief over.

Unox

Tijdens een staking bij Unilever in 2007 klapte een medewerker uit de school en vertelde dat de HEMA worst bij Unox gemaakt wordt.

Rookworst in het buitenland

Het is de bedoeling dat op termijn ook in de buitenlandse filialen rookworsten te koop zijn. Dat dat nu nog niet het geval is, is een logistieke keuze. Nu rijdt HEMA nog niet zo ver met gekoelde vrachtwagens, maar als er steeds meer buitenlandse winkels bij komen, wordt het aanbieden van versproducten daar veel aantrekkelijker.

Franchiseorganisatie

Het aantal vestigingen bleef snel groeien en het doel was in elke grote plaats een filiaal te openen. Uitiendelijk ging HEMA ook over de grenzen. Inmiddels zijn er ruim 700 winkels in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland Spanje en Engeland. Daarvan is 40% een ‘aangesloten bedrijf’. HEMA was in de jaren ’50 de eerste franchiseorganisatie in Nederland en is nog steeds de grootste franchisegever van Nederland.

Le Lapin fluitketel

Sinds 1983 houdt HEMA jaarlijks een ontwerpwedstrijd voor studenten van vormgeversopleidingen. Het winnende ontwerp wordt opgenomen in de vaste collectie van de HEMA en het bekendste voorbeeld van zo’n winnend ontwerp is de fluitketel Le Lapin, die in 1990 door Nïkolai Carels werd ingezonden en sinds 1991 te koop is. Inmiddels is het uitgegroeid tot een echt iconische HEMA-klassieker.

Toekomst

Van de ruim 700 filialen liggen er nu zo’n 600 in Nederland. Over 10 jaar wil HEMA het grootste gedeelte van zijn omzet uit het buitenland halen. Volgens topman Tjeerd Jegen is internationaal uitbreiden hét antwoord op de huidige problemen in de detailhandel. Daarbij wil de keten online sterk groeien en HEMA is al begonnen met het drastisch vernieuwen van zijn webwinkels.

Jubileum

In de winkels kunt u niet om het 90-jarig bestaan heen en HEMA viert het jubileum onder andere met een speciale verjaardagstaart, die in de winkels te koop is. Ook is er een speciale HEMA-editie van damesblad LINDA.

(Bron: hema.net, isgeschiedenis.nl, wikipedia.nl, sprout.nl, ANP)