Vergeten uit te checken op het station? Dat heeft een logische verklaring

Bent u weleens vergeten uit te checken op het station? U bent niet de enige. Heel veel mensen vergeten dit weleens en dat blijkt niet zonder reden te zijn.

Niet uitgecheckt? Dan betalen

Op veel Nederlandse stations staan inmiddels poortjes die niet open gaan als een reiziger niet in- of uitcheckt, maar er zijn ook nog genoeg stations zonder poortjes. Op die plekken wordt het uitchecken sneller vergeten, wat reizigers geld kan kosten. In principe heeft iedere NS-reiziger 6 uur om alsnog uit te checken. Als iemand dicht bij het uitstapstation woont is teruggaan een plausibele oplossing, maar dit kan natuurlijk niet altijd. Als iemand niet teruggaat om uit te checken, wordt het volledige instaptarief berekend. Dit geld is wel weer terug te vragen, maar toch.

Afleiding ligt op de loer

Vergeten uit te checken kost dus geld, maar waarom doen mensen het dan toch? Hier is een duidelijke verklaring voor. In 2013 bericht de NOS er al over. Een verslaggever gaat samen met psycholoog Leonard Verhoef op zoek naar een verklaring. “Als je de trein uitloopt wordt in je hoofd alle informatie niet met het reizen te maken heeft gewist. Het reizen is voorbij. Klaar”, zegt hij. “Maar voor de ov-chipkaart is het nog niet klaar”, gaat hij verder. In de video loopt Verhoef over het dan nog niet vernieuwd Utrecht Centraal naar de uitcheck-poortjes. Deze poortjes zijn omgeven door winkels die allemaal aandacht van de reiziger vragen, waardoor de aandacht voor het uitchecken verslapt.

Beperkte opslagcapaciteit

Dat zaken als winkels het uitcheckproces verstoren heeft alles te maken met het menselijk werkgeheugen, dat we ook wel het kortetermijngeheugen noemen. In het werkgeheugen wordt vooral aan taken gerelateerde informatie opgeslagen, zoals bijvoorbeeld het uitchecken op een station. De ‘opslagcapaciteit’ van dit werkgeheugen is beperkt. Al in de jaren 50 komt de Amerikaanse psycholoog George Armitage Miller tot de conclusie dat de mens slecht 7 dingen tegelijk kwijt kan in het werkgeheugen. Wie uit de trein is gestapt weet dat er uitgecheckt moet worden, maar als zich vervolgens 7 andere prikkels aandienen is het lastig om het uitchecken nog uit te voeren.

Eten gaat voor

Volgens Leonard Verhoef wordt het vooral lastig om deze taak nog te volbrengen als de reiziger bij de uitcheckpaaltjes wordt geconfronteerd met eettentjes. Dat heeft alles te maken met de natuurlijke selectie die het brein toepast. Eten is een eerste levensbehoefte, waardoor dit altijd voorrang krijgt boven het uitchecken op een station.

Ook stress is een valkuil. Het werkgeheugen werkt doorgaans minder goed als iemand gestrest is, waardoor er sneller dingen worden vergeten.

(Bron: NOS, Quest, NS, Arriva,