Bosbranden op Madeira

Madeira: bloemeneiland wordt het ook wel genoemd. Bezongen door Ted de Braak in ‘‘n glaasje Madera, m’dear?’. Een prachtig, vulkanisch eiland, gelegen in de Atlantische Oceaan naast Marokko. De rotsachtige kustformaties, hoge bergpassen en rijkelijk begroeide valleien trekken jaarlijks vele toeristen aan. Maar Madeira zucht onder bosbranden. En daarbij loopt de historische binnenstad van hoofdstad Funchal gevaar. Reisjournaliste Marieke de Ruijter was op Madeira, vlak voordat de bosbranden uitbraken.

Zwart geblakerde huizen

Funchal ligt in het zuiden van het eiland. Het is een gezellige havenstad met veel terrasjes langs lommerrijke straten en kleine steegjes vol boetiekjes, kraampjes en kiosks. Het eiland drijft dan wel op toerisme, de unieke cultuur blijft onaangetast. Het straatbeeld wordt niet bepaald door toeristen-met-plattegrond-en-stevige-stappers, maar vult zich net zo goed met Madeirezen, die zich tijdens de lunchpauze te goed doen aan koffie en bolo do caco, een typisch Madeirees broodje.

De kabelbaan in het centrum leidt naar het het hoger gelegen deel van Funchal, met bovenin de uitbundige botanische tuin van Monte Palace. De rit in de glazen koepel naar boven is een avontuur op zich, met zicht op boten in de haven en slingerende bergwegen, om opeens rakelings langs wapperende was te scheren van hooggelegen huizen De beelden van de branden rondom de stad lijken vanuit dezelfde kabelbaan gemaakt. Wat een trieste aanblik. Zwartgeblakerde gebouwen, hele delen van de groene hellingen verdwenen. Christiano Ronaldo, geboren in Funchal, wenst de Madeirezen sterkte toe. De overheid vraagt toeristen vooral te blijven komen. En ik kan ze geen groter hart onder de riem steken dan te zeggen: zodra het weer kan, doen!

Dolfijnen

Doen, want de bevolking is bijzonder vriendelijk, het klimaat is er het hele jaar door aangenaam en hoe klein het eiland ook is, er is van alles te beleven. Zo maakte ik er een boottocht met 5 andere toeristen vanuit het zuidwestelijk gelegen havenplaatsje Calheta, in de hoop dolfijnen te spotten. Het is altijd een gok, maar op dit rustigere deel van het eiland met een gunstige zeestroming is de kans groot om ze tegen te komen. Onze gids Emanuel Marques dos Santos en zijn matroos Marco krijgen hulp vanaf de wal. Daar tuurt vanuit een ‘vizinha’, een wachtershuisje in de bergen, een walvisspotter met een verrekijker langs de horizon en geeft coördinaten door aan de kapitein. Lang duurt het niet voor een eerste groep dolfijnen is gespot. Met grote voorzichtigheid benadert Emanuel een groep van zo’n 20 dolfijnen. “We varen heel rustig en gaan nooit recht op ze af, maar komen zijdelings de groep binnen”, legt Emanuel uit. “Wij betreden hun wereld. Dit is hun domein en wij moeten ons als gast gedragen.” Nieuwsgierig benaderen enkele dolfijnen onze boot. Een tweetal zwemt synchroon en steekt tegelijkertijd de kop boven het water uit. ‘Kom, volg ons!’, lijkt of ze ons willen zeggen. Rustig varen we een tijdje met ze mee. Het is een sereen moment, één met de natuur. Als het tijd wordt om de groep weer alleen te laten, zet de kapitein de motor af, de dolfijnen zwemmen verder. Als hij ervan verzekerd is dat er geen nieuwsgierige dolfijn bij de boot is achtergebleven, zet Emanuel de motor weer aan en verandert van koers. “Als een dolfijn de groep uit het oog verliest, kan dat z’n dood worden. Alleen in een groep kunnen ze veilig eten.”

Wandelingen

Naast dit bijzondere avontuur op het water leent Madeira zich ook uitstekend voor het maken van prachtige bergwandelingen. De meeste wandelingen gaan door laurierbos, dat in 1999 door Unesco is uitgeroepen tot werelderfgoed. Populair is ook de wandeling langs de 25 fontes, de 25 bronnen. Het is een tocht van zo’n 3 uur en af en toe best een uitdaging, met ruige kloven en paden langs afgronden van zeker 30 meter diep. Maar het uitzicht over de groene valleien is fenomenaal. Af en toe drijft er een wolk voorbij – niet gek, op 1290 meter hoogte. De beloning volgt op het keerpunt van de wandeling: een grote waterval die met enorme kracht in de koude pool dondert. Durfallen nemen er een duik, anderen gunnen er alleen de voeten wat rust en verkoeling.

Natuurlijke baden

De noordkant van Madeira biedt een compleet ander decorum dan het zuidelijk deel. Aan weerszijden van de slingerende bergwegen groeien agapanthussen, de witte en blauwe bollen op rechte stengels, die voor enkele euro’s per stuk bij ons op de markt te koop zijn. Ook hortensia’s, en oleanders kleuren de bermen. In het noordwesten van het eiland ligt het plaatsje Porto Moniz, beroemd om zijn natuurlijke zwembaden. De woeste zee botst hier met een enorme kracht tegen de kust. Tussen de afgesleten rotspartijen hebben zich stille wateren gevormd en is het er heerlijk en veilig zwemmen. Een bijzonder fotogenieke omgeving.

Madeira is een aanrader voor liefhebbers van groen. Laat de bosbranden snel gedoofd zijn en de sporen verdwenen. Aan de natuur ligt het niet, zo weelderig als die op Madeira haar gang kan gaan.