Zijn de dagen voor Kerst echt zo donker?
Publicatiedatum: 12 december 2022
De donkere dagen voor kerst. Zo wordt er vaak gerefereerd naar de dagen rondom dit feest. Is het slechts een uitspraak, of zijn de dagen voor kerst ook echt zo donker?
Echt het donkerst?
Zodra de zomer plaatsmaakt voor het najaar, worden de dagen steeds korter. De kortste dag van het jaar, de dag met het minste zonlicht en de langste nacht, valt in Nederland altijd op 21 of 22 december. De astronomische winter begint dan én het is dan natuurlijk bijna Kerstmis. Men noemt dit ook wel de winterzonnewende. Vanaf de aarde bekeken bereikt de zon dan de meest zuidelijke positie, waardoor bij ons in Nederland de zon het laagst aan de hemel staat.
Naast deze echte kortste dag, zijn de dagen rondom kerst vaak ook vrij donker. Volgens weersite Weeronline schijnt de zon tijdens de meeste decemberdagen vaak maar een half uur per dag. De uitspraak donkere dagen voor kerst is dus niet zomaar uit de lucht gegrepen, maar wel degelijk ook feiten gebaseerd.
Stand van de zon
Het is overigens niet zo dat op de allerdonkerste dag voor Kerst de zon het laatst opkomt en het vroegst weer onder gaat. Dat dit zo is heeft volgens weerinstituut KNMI te maken met de baan van de zon om de aarde, die niet rond is maar elipsvorming. Een elips ziet er ongeveer zo uit:
Omdat het geen cirkel is, is de zon soms wat verder weg dan op andere momenten. Tijdens de winterperiode draait de aarde sneller als de zon dichterbij is. Zodoende is het dus niet altijd zo dat de kortste dag ook samenvalt met de vroegste zonsondergang of laatste zonsopkomst.
Vieringen
De winterzonnewende is iets wat in veel culturen uitbundig wordt gevierd. Zo kent men in Scandinavië het Luciafeest, vernoemd naar Sint-Lucia, die bleef zien ondanks dat zij haar eigen ogen uitsteekt. Tijdens het Luciafeest wordt in Scandinavische landen gevierd dat de kortste dag weer voorbij is. Tevens markeert het Luciafeest het begin van de kerstperiode. Vooral in Zweden is dit een belangrijke traditie, maar in andere noordelijke landen wordt dit feest ook gevierd.
(Bron: Weeronline, KNMI, archief. Foto: Shutterstock)
