Naar cookieinstellingen
regen

Weken zonder regen: wat betekent dit voor onze natuur?

De zomer van 2018 gaat de boeken in als warm en droog, met maar liefst 2 hittegolven. Wat zijn de gevolgen van dit weer voor onze natuur? Wij spreken erover met Paul Copini, onderzoeker op het gebied van bosbeheer aan de Universiteit van Wageningen (WUR).

Droogterecord verbroken

Op het moment van schrijven hangt er een dreigende lucht boven Hilversum waar regen uit valt. Hoe anders is dat eind juli. Het neerslagtekort uit 1976 wordt gebroken en op veel plekken tikt het kwik de 35 graden aan. Bijzonder warm voor ons, maar ook voor onze natuur. Nederland is immers een waterrijk land waar het vaak regent en niet al te warm wordt, waardoor er eigenlijk altijd genoeg grondwater is voor de planten en bomen. De vegetatie in ons land is ook aangepast op deze situatie. Het is daarom ook niet zo gek dat veel beplanting het behoorlijk zwaar heeft tijdens de droogte. Uitgedroogde grasvelden, bomen zonder blaadjes, afgestorven tuinplanten en verdorde struiken zijn aan de orde van de dag.

droogte

Normaal allemaal groen, maar door de droogte is het gras flink verkleurd.

Hopen op nieuw groen

Nu het weer regent vragen we ons natuurlijk allemaal af hoe veerkrachtig de natuur is. Krijgen de bomen weer blaadjes en worden de grasvelden weer groen? En hoe zit het met de struiken? Volgens Paul Copini, die namens de WUR onder meer onderzoek doet naar de droogteresistentie van bepaalde boomsoorten, moeten we hier niet te veel op hopen. “Deze buien maken nog geen einde aan de droogte, daarvoor is meer regen nodig. Gras kan natuurlijk na een goede regenbui snel weer groen kleuren maar voor bomen kan dit een ander verhaal zijn”, vertelt hij. “Als zo’n droogteperiode aan het begin van het jaar plaatsvindt, zullen verschillende bomen opnieuw uitlopen na de droogte, maar ik denk dat het voor verschillende boomsoorten, zoals de eik en de berk, nu wel gedaan is. Daar komt dit jaar waarschijnlijk geen nieuw blad meer aan.”

Wachten op nieuwe houtvaten

Dat veel bomen dit jaar niet opnieuw groen zullen worden, komt doordat bij sommige boomsoorten de houtvaten niet meer werken. Een boom maakt houtvaten aan als deze gaat groeien in het voorjaar en zijn bedoeld om water efficiënt van de bodem naar de bladeren te transporten. Tijdens aanhoudende droogte lopen vaten schade op waardoor er geen watertransport meer kan plaatsvinden. “Aangezien de droogte nog niet voorbij is vermoed ik dat die vaten pas in het voorjaar van 2019 vervangen gaan worden. Voor die bomen is het groeiseizoen nu voorbij.”

Dode bomen

Sommige bomen zullen langdurig een herfstige uitstraling houden, maar er zijn ook bomen waar nooit meer blad aan zal komen. Deze zijn afgestorven. Het gaat vooral om bomen die al verzwakt waren en om exemplaren die jonger zijn dan 10 jaar, legt Copini uit. Deze zijn nog niet zo diep geworteld als oudere bomen en daardoor hebben zij niet genoeg water tot zich kunnen nemen. Ook bomen die net zijn aangeplant hebben problemen. Copini illustreert met een voorbeeld: “Wij hebben samen met Staatbosbeheer aan het begin van dit jaar in de Flevopolder een nieuw bos aangeplant van 2,5 hectare. Normaal redden 1 of 2 bomen het niet, maar dat zijn er nu veel meer.”

Omvallende bomen?

De droogte heeft veel bomen dus geen goed gedaan, maar dat betekent niet dat ze massaal zullen omvallen als er een harde najaarsstorm over ons land trekt. “Je ziet dat er aan sommige bomen wel wat dode takken zitten, die zullen er eerder afvallen, maar in principe denk ik niet dat de bomen dusdanig verzwakt zijn dat ze massaal zullen omvallen bij een storm.”

Truc met de twijg

Naast de bomen, heeft andere beplanting het ook behoorlijk moeilijk door de droogte. Neem bijvoorbeeld planten of struiken in de tuin, het park of natuur. “Die zijn vaak ook minder diep geworteld dan oudere bomen, waardoor ze sneller in de problemen komen bij gebrek aan grondwater.” Toch is de overlevingskans van dit soort vegetatie toch groter dan wij denken. “Ik verwacht niet dat 1 zo’n zomer voor massale sterfte zal zorgen”, vertelt Copini. Ook planten en struiken hebben verschillende overlevingsstrategieën om met droogte om te gaan. “Sommige soorten kunnen zelfs bovengronds afsterven en volgend jaar gewoon weer uitlopen vanuit de wortels. Andere planten komen volgend jaar via zaad weer op. Wel zien we in tuinen veel dode perkplanten. Voor houtige planten kan je overigens snel zien of ze nog leven: als je met je nagel over de bast van de twijg gaat dan is deze normaal groen. Als het bruin is en er ook verkleuring op de takken zit, dan is het meestal wél gedaan.”

bomen

Deze dorre bladeren worden dit jaar niet meer groen.

Houd er overigens wel rekening mee dat struiken of planten die nu nog leven alsnog kunnen afsterven als gevolg van de droogte. “We hebben 2 tot 3 maanden typisch Nederlands weer nodig om de (grondwater, red)voorraad weer aan te vullen”, aldus de directeur-generaal van Rijkswaterstaat op Twitter.

Positief effect van de droogte?

Hoewel de natuur zwaar te lijden heeft gehad onder de droogte en misschien pas volgend jaar opknapt, lijkt de droogte volgens sommigen ook een positief effect te hebben gehad. In De Stentor van 7 augustus 2018 staat een verhaal over bossen in Flevoland die gebukt gaan onder de essentaksterfte, een schimmelziekte die essen zo ziek maakt dat ze gekapt moeten worden. In het artikel vertelt boswachter Harco Bergman dat het aantal nieuwe besmettingen in 2018 mee lijkt te vallen. “Waarschijnlijk komt het door de droogte. De schimmel verspreidt zich moeizamer”, zegt hij erover in de krant. Hij krijgt bijval van Joke Bijl van Staatsbosbeheer: “Door de droogte is de aantasting van de essen een beetje vertraagd.” Bijl benadrukt wel dat de ziekte niet weg is en dat de schimmel nog evenveel schade kan aanrichten.

Evenveel dode essen

Paul Copini, die ook onderzoek doet naar essentaksterfte, ziet in verschillende gebieden ook minder aantasting. Maar hij sluit zich aan bij Bijl en zegt dat we nu niet ineens van de essentaksterfte af zijn. “Zo steeg het percentage doden essen in de genenbank in boswachterij Roggebotzand in 2018 naar 44% en dit zal ook volgend jaar weer meer zijn.” Wel kan het zijn dat de verspreiding van de ziekte vertraagd wordt door de droogte. “De schimmel verspreidt zich via afgevallen blad. Als dit blad kurkdroog is, dan kunnen er waarschijnlijk ook geen sporen in ontwikkelen en verplaatst de ziekte zich minder makkelijk.”

(Bron: NOS, KNMI, De Stentor)

Geef een reactie

Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.