Wat is milieucriminaliteit en maakt u zich daar (onbewust) schuldig aan?

Een schone leefomgeving is belangrijk voor mens en natuur. Milieucriminaliteit heeft een enorme impact op deze leefomgeving. Maar wat is milieucriminaliteit eigenlijk? En wie maakt zich hier schuldig aan?

Wat is milieucriminaliteit?

Er bestaan milieuwetten om onze leefomgeving te beschermen. Deze wetten gaan vervuiling van het water, de lucht, de grond en de natuur tegen. Er is sprake van milieucriminaliteit wanneer deze wetten worden overtreden. Er zijn verschillende vormen van milieucriminaliteit. Enkele voorbeelden hiervan zijn mestfraude, afvalcriminaliteit, de illegale productie van chemische stoffen en de illegale vangst van beschermde planten en dieren.

Wie maakt zich schuldig aan milieucriminaliteit?

Doorgaans plegen (grote) bedrijven deze delicten om financieel gewin te behalen. De afvoer van bijvoorbeeld chemisch afval en olie is duur. Het is dus een stuk goedkoper om dit illegaal te lozen, met alle negatieve consequenties van dien. We ademen deze giftige stoffen in en kunnen ze zelfs via ons eten en drinkwater binnenkrijgen.

In het onderzoek ‘Handhaven in het duister’ brengt de Algemene Rekenkamer circa 500 bedrijven in beeld die veel met gevaarlijke stoffen werken. Bij de meeste van deze bedrijven ontdekken zij tijdens inspecties 0 tot 5 overtredingen, maar er zitten ook bedrijven tussen die 21 tot 50, of zelf meer dan 50 van deze overtredingen maken. Samen zijn 80 van deze 500 bedrijven (17 procent) verantwoordelijk voor de helft van alle milieuovertredingen.

Verder maken drugscriminelen zich veelal schuldig aan het dumpen van drugsafval. U kunt echter zelf ook schuldig zijn aan milieucriminaliteit. Dit is weliswaar niet de grootste boosdoener voor het milieu, maar het is beter om u simpelweg aan de milieuwetten te houden. De meest voorkomende vorm van milieucriminaliteit door individuen is het opzettelijk illegaal dumpen van afval, bijvoorbeeld puin of huishoudelijk afval. Het is goed om te weten dat u veel soorten afval gratis of tegen een laag tarief naar de milieustraat kunt brengen. U kunt de website van een milieustraat bij u in de buurt bezoeken om de lokale tarieven te bekijken.

Lees ook: Hoe zit het? Mag u een appel of ander stuk fruit in de natuur weggooien?

Waarom is handhaving zo moeilijk?

De Algemene Rekenkamer zegt dat goede handhaving lastig is door een gebrek aan betrouwbare gegevens naar aanleiding van inspecties. Het is niet altijd duidelijk hoe zwaar het milieudelict is en hoe de inspectie plaatsvindt. De Algemene Rekenkamer raadt daarom aan om de uitkomsten van inspecties openbaar te maken. Dit geeft de landelijke overheid een beter inzicht, waardoor zij provincies gerichter kunnen aanspreken op hun verantwoordelijkheid om te handhaven op het niet overtreden van de milieuregels.

De daders komen er vaak ongestraft mee weg, omdat er geen duidelijk slachtoffer is en omdat de gevolgen vaak pas na jaren duidelijk worden. Daardoor geeft de politie meer prioriteit aan zaken als mishandeling en verkrachting, omdat het slachtoffer hierbij duidelijk is en er directe gevolgen zijn. Als bedrijven al gestraft worden voor milieucriminaliteit, krijgen ze meestal een boete van minder dan 10.000 euro. Dit terwijl de schade volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in 2020 4,35 miljard euro bedraagt. Het gaat hierbij om gezondheidskosten en kosten voor natuurherstel, zoals het opruimen van asbest.

(Bron: NPO Kennis, Algemene Rekenkamer, UGent, Politie, OM. Foto: Shutterstock)