Vlooienband kan schadelijke bestrijdingsmiddelen in de natuur brengen, hier moet u op letten
Publicatiedatum: 20 januari 2023
Om vlooien en teken bij honden te lijf te gaan, wordt er veelvuldig gebruik gemaakt van vlooienbanden, druppels en tabletten. Die zijn effectief, doordat ze stoffen bevatten die het ongedierte doden. Die stoffen, zoals de bestrijdingsmiddelen imidacloprid en fipronil zijn in de landbouw inmiddels verboden of sterk gereguleerd, omdat ze schadelijk zijn wanneer ze in de natuur terecht komen. Maar onderzoekers van Wageningen University & Research hebben ontdekt dat de bestrijdingsmiddelen via honden alsnog in de natuur terecht komen.
Hoge concentraties schadelijke bestrijdingsmiddelen bij rioolzuiveringsinstallaties
Bij rioolzuiveringsinstallaties blijken hoge concentraties van schadelijke bestrijdingsmiddelen te worden waargenomen, die niet langer aan de landbouw toe te schrijven zijn. Voor Ivo Roessink, ecotoxicologisch onderzoeker bij Wageningen University & Research en zijn collega’s reden om er onderzoek naar te doen. “We vermoedden dat de stoffen onder andere in het milieu terechtkomen via honden die met deze middelen zijn behandeld. Met dit onderzoek wilden we verkennen of dit inderdaad mogelijk is,” zegt hij hierover tegen Nature Today.
Besmette haren en urine door stoffen in vlooienband
Uit het onderzoek is gebleken dat honden schadelijke stoffen overbrengen naar de directe omgeving. Dit is het geval wanneer zij plassen of wanneer er buiten haren achter blijven na bijvoorbeeld vachtverzorging. Ook bij zwemmen in natuurwater blijken er schadelijke stoffen in het water achter te blijven. De verzamelde monsters van urine, haren en zwemwater zijn getest op de aanwezigheid van afoxalaner, fluralaner, fipronil en imidacloprid en deze stoffen zijn ook daadwerkelijk aangetroffen. Van bijvoorbeeld fipronil en imacloprid is aangetoond dat deze stoffen een gevaar vormen voor bijen. Fipronil is in Europa verboden als bestrijdingsmiddel en imidacloprid mag niet meer gebruikt worden om gewassen te bespuiten. Zo mag fipronil niet meer worden ingezet tegen bloedluis in de kippenhouderij, om te voorkomen dat het gif in de eieren terecht komt. Maar via vlooienbanden komen de stoffen dus alsnog in de natuur terecht, wat erg zorgelijk is volgens Roessink.
Geldt dit dan ook voor katten, waarvoor immers ook vlooienmiddelen gebruikt worden, vragen wij aan Roessink. “Een deel van de genoemde risico’s gaat inderdaad ook op voor katten. Deze huisdieren zwemmen weliswaar niet, maar haren verliezen ze wel. Daar de dieren met dezelfde middelen behandeld worden gaat het verhaal ook voor hen op en is dit is zeker bij langharige soorten een punt van aandacht,” beantwoordt hij onze vraag bevestigend.
Dit kunt u zelf doen
Om ervoor te zorgen dat de schadelijke stoffen niet via uw hond in de natuur terecht komen, kunt u een aantal voorzorgsmaatregelen nemen. Laat uw hond ten 1e niet in natuurwater zwemmen wanneer hij een vlooienband draagt, of wanneer u hem net met druppels of pillen tegen vlooien behandeld heeft. Kamt u uw hond, gooi de uitgekamde haren dan bij het restafval om te zorgen dat ze niet in de natuur terecht komen. Wanneer vogels de haren anders bijvoorbeeld meenemen om hun nest te bekleden, kan dit namelijk erg schadelijk zijn voor pasgeboren kuikens. Tegenover RTL Nieuws geeft Roessink hondeneigenaren nog de tip om te bekijken of hun hond wel het gehele jaar door de bestrijdingsmiddelen nodig heeft.
Zijn vlooienbanden ook schadelijk voor de mens en de hond zelf?
Als een vlooienband schadelijk is voor de natuur, rijst de vraag of dat dan ook niet geldt voor de hond zelf. En de mensen die ermee in aanraking komen. In 2021 doet Pesticide Action Network (Pan) al een dringende oproep aan dierenartsen. Daarbij vragen zij om geen giftige bestrijdingsmiddelen tegen vlooien, luizen en teken meer voor te schrijven aan katten en honden. Uit oriënterend onderzoek van het netwerk komt dan naar voren dat insecticiden in vlooienbandjes, druppels en sprays schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van mensen, dieren en de natuur. Pan stelt dat de aangetroffen stoffen kankerverwekkend en hormoonverstorend zijn en dat ze effect hebben op het zenuwstelsel. Daarnaast wordt volgens hen de biodiversiteit in tuinen, parken en natuurgebieden verstoord.
Oppassen met aaien
Tegenover Blok&Toine beaamt Martin van den Berg, emeritus hoogleraar toxicologie aan de Universiteit Utrecht, destijds dat de door Pan aangetroffen stoffen bij een hoge concentratie in het lichaam het zenuwstelsel beïnvloeden, waardoor gedragsafwijkingen kunnen optreden. Hij stelt dat er voorzichtigheid geboden is, maar is er niet voor om de middelen helemaal niet meer te gebruiken. Dit omdat ze uitvoerig op hun veiligheid getest zijn. Daarnaast benadrukt hij het gevaar dat wanneer er niets tegen ongedierte gedaan wordt, die vervolgens weer ziektes met zich mee kunnen brengen. Wel raadt hij aan om 24 uur nadat een dier behandeld is, de behandelde plek niet aan te raken. Volgens Roessink is er geen direct gevaar voor de hond of eigenaar. Maar kan het voor kleine kinderen wel een gevaar vormen. Het is volgens hem sowieso beter de hond de 1e dagen niet te aaien.
(Bron: RTL Nieuws, Nature Today, AD, Trouw, NPO Radio 1. Foto: Shutterstock)
