Varroamijt mogelijk de oorzaak van massale bijensterfte

Bijen hebben het sowieso al zwaar, maar in de winter van 2022-2023 is de bijensterfte uitzonderlijk hoog geweest. Het lijkt erop dat de varroamijt de boosdoener is. Onderzoek moet uitwijzen of dat inderdaad het geval is.

Grootste bijensterfte sinds jaren

Ruim een kwart van de bijenvolken in ons land (25,6 procent) heeft de afgelopen winter niet overleefd. “Daarmee beleeft de landelijke bijensector de grootste wintersterfte sinds 2010, toen de bijensterfte op 29,1 procent lag”, aldus Wageningen University & Research (WUR). Daarnaast ligt de wintersterfte voor het eerst sinds 2012 weer boven de 20 procent. Van 2779 ondervraagde bijenhouders, blijken 280 hun volken verloren te hebben. Met 41,6 procent ligt de winterse bijensterfte het hoogst in Utrecht. En met 16,6 procent het laagst in Limburg.

Varroamijt oorzaak van winterse bijensterfte?

Bijen sterven eerder als ze verzwakt de winter ingaan. Bijvoorbeeld als gevolg van een droge zomer en ermee gepaard gaande verminderde voedselaanbod. Maar de onderzoekers hebben daarnaast reden om aan te nemen dat de hogere sterfte is te wijten aan de varroamijt. En bijenvirussen die hiermee in verband worden gebracht. De varroamijt is een exotische parasiet, afkomstig uit Azië, die zich voortplant via het broed van de honingbij en die lichaamssappen zuigt. De parasiet kan larven en poppen flink beschadigen en de varroa mijtziekte overbrengen op bijen. Varroamijten zijn actief binnen een bijenvolk, maar liften ook mee op bijen. Hierdoor kunnen ze zich ook naar andere volken verplaatsen. Nader onderzoek van WUR moet duidelijk maken of de mijt inderdaad de oorzaak is van de massale bijensterfte. De resultaten worden later dit jaar verwacht.

Onschuldige mijt

Naast de schadelijke varroamijt hebben bijenvolken ook te maken met mijten die onschuldig en soms zelfs nuttig voor ze zijn. Zo is er een mijt, die in symbiose leeft met de hommel. Misschien heeft u het weleens gezien, een hommel met vele spinachtige diertjes op het lijf. De mijten liften mee met de hommels. Dit kan geen kwaad, mits het er niet te veel worden. Want het komt ook wel voor dat een hommel bezaaid is met mijten en dan niet meer normaal kan vliegen. Maar over het algemeen gaat het goed en voeden de mijten zich met afval en dode hommels in het nest. Ook gaan ze mogelijk schimmels tegen. Sommige bijen- en wespensoorten hebben zelfs speciale plekken op hun lijf om nuttige mijten te vervoeren.

Hulp voor de bij

Niet alleen de varroamijt vormt een bedreiging voor de bij. Ook het verdwijnen van bloemen (en dus voedsel) en het gebruik van bestrijdingsmiddelen om gewassen te beschermen, zijn niet goed voor de populaties. Daarnaast bedreigt ook de Aziatische hoornaar de bij. In een eerder artikel vertellen we hoe u kunt meehelpen de opmars van de schadelijke wespensoort te stoppen. Daarnaast kunt u de bij helpen door bloemen te zaaien en door in de tuin te kiezen voor planten die nuttig zijn voor bijen. Hoe de bij aan het Nederlandse en Britse hof wordt geholpen, leest u tenslotte in de column van Josine Droogendijk.

(Bron: Wageningen University & Research, Nederlandse Bijenhoudersvereniging, ANP, Nu.nl, Vroege Vogels, De Bijenstichting. Foto’s: Shutterstock)