Steenmannetjes, dit is waarom u die niet zomaar moet bouwen

Van oorsprong komen steenmannetjes voor in bergachtige en onherbergzame gebieden. Bedoeld om voorbijgangers de weg te wijzen als er geen duidelijk pad is. Tegenwoordig duiken ze ook op veel andere (toeristische) bestemmingen op, maar voor de natuur is dat niet altijd wenselijk.

Mythische en heilige rol

Steenmannetjes als wegbewijzering komen op verschillende plekken in de wereld voor. Daarnaast zijn er ook steenmannetjes met een mythische of heilige rol. In het Engels en Frans heten ze Cairn, in het Duits Steinmännchen. In de Scandinavische mythologie geven ze bijvoorbeeld een plek aan waar zich mythische bergbewoners als trollen bevinden. En op verschillende plekken in de wereld markeren ze plekken van overleden voorouders. Vaak uitgegroeid van kleine steenhoopjes tot grote bouwwerken. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze zijn gemaakt met natuursteen en worden gestapeld zonder bindmiddelen als lijm.

Steenmannetjes als wegbewijzering

In Europa geven steenmannetjes voornamelijk routes aan, doordat ze als een natuurlijke navigatie stuk na stuk te volgen zijn. Ze zijn te vinden op plekken waar andere markeringen, zoals borden niet goed mogelijk zijn. Bijvoorbeeld in de wildernis of op rotsachtige ondergrond. Ook voor de vaak mistige plekken in Engeland en Schotland bieden ze uitsluitsel. Sommige bestaande steenmannetjes in onder andere Scandinavië zijn al eeuwenoud. Ze vormen daarmee cultuurhistorisch erfgoed. Niet zo gek dat nieuwe stapelstenen plaatsen niet altijd gewaardeerd wordt. Zeker niet als oorspronkelijke steenmannetjes afgebroken worden om de stenen te hergebruiken. Het is daarom dan ook niet altijd toegestaan om zelf ook mannetjes te bouwen. Bovendien kan het op de verkeerde plekken ervoor zorgen dat mensen de weg kwijt raken.

Schadelijk voor de natuur

Buiten dat er kans is eeuwenoude bouwwerken en routes te verstoren, is er nog een reden om niet zomaar zelf aan het bouwen te slaan. Ook voor de natuur is het niet altijd wenselijk. Op sommige plekken steken toeristen elkaar enthousiast aan met steenmannetjes bouwen en ontstaan er soms wel hele velden mee. Waar stenen verplaatst worden, wordt de bodem op die plek blootgelegd. De grond spoelt dan weg bij regen en diertjes en organismen die onder de steen leven, worden weggevaagd. Dat geldt ook voor stenen in water. Als daar bijvoorbeeld toevallig door vissen eitjes bij gelegd zijn, komen die nooit meer uit.

Steenmannetjes op Playa Jardín, Tenerife

Op Tenerife zijn er tot juli 2019 2 stranden te vinden geweest, vol met honderden steentorentjes. De stranden Playa Jardín en El Beril hebben zelfs het Europese record aan steenmannetjes staan. Vanwege het negatieve effect op de plaatselijke flora en fauna zijn ze echter weggehaald door tientallen vrijwilligers.

(Bron: Bergwijzer, the hike, InfoNu.nl, Nieuwsblad)