Meer regen in de stad dan op het platteland? Dat is geen toeval
Publicatiedatum: 19 oktober 2024
Houdt u niet van regen? Dan kunt u beter op het platteland wonen dan in een grote stad, stellen onderzoekers van de Universiteit van Texas althans. Want volgens een groot onderzoek, onder ruim 1.000 steden wereldwijd, valt er in de stad meer regen dan op het platteland. Waar komt dit door? En is dit in Nederland ook het geval?
In 2 op de 3 steden: meer regen in de stad dan op het platteland
Veel grijs en weinig groen, dat is vaak het beeld in grote steden. Dat het ’s zomers veel warmer wordt in steden dan daarbuiten, met veel hittestress tot gevolg, is al langer bekend. Volgens de onderzoekers uit Texas valt er in stedelijke gebieden vaak ook nog meer regen. Voor dit onderzoek (Engelstalig) zijn in ruim 1.000 steden, overal ter wereld, de neerslagcijfers tussen 2001 en 2020 in kaart gebracht. Zit er verschil tussen de stad zelf en de plattelandsgebieden daarbuiten?
Jazeker, tamelijk veel verschil zelfs, is in veel gevallen het antwoord. Liefst 63 procent van alle onderzochte steden blijkt een ‘urban wet island’ te zijn. Oftewel, in circa 2 op de 3 steden valt inderdaad structureel meer regen in het stadscentrum, vergeleken met het omringende platteland. De onderzoekers noemen populaire Europese steden als Milaan, Napels en Barcelona als voorbeeld. In en om Ho Chi Minh-stad (voorheen Saigon, Vietnam), Kuala Lumpur (Maleisië) en Lagos (Nigeria) zijn de verschillen het meest extreem. Grote steden zijn dus niet alleen hitte-eilanden, maar vaak ook regenmagneten.
Waarom trekken steden zoveel regenbuien aan?
Hoe komt dit? Een eerste belangrijke factor is de hoogbouw in grote steden. Want wolkenkrabbers, flats en andere hoge gebouwen houden de wind tegen en duwen de lucht omhoog. Deze opstijgende lucht zorgt voor het ontstaan van wolken, waar vervolgens neerslag uit komt. Ten tweede warmen steden sowieso al snel op, wat ook voor warme lucht en het ontstaan van neerslag zorgt. Tot slot werkt luchtvervuiling (bijvoorbeeld aerosolen, broeikasgassen en stofdeeltjes) extreme neerslag in de hand.
Door deze 3 factoren valt er in grote steden vaak significant meer regen dan daarbuiten. Onderzoeker Dev Niyogi vergelijkt dit fenomeen met het uitknijpen van een spons. Want de neerslag wordt in feite samengeperst en komt op 1 bepaalde plek terecht, de stad. “De hoeveelheid water blijft hetzelfde, maar door de dynamiek van de stad komt de neerslag krachtiger naar beneden in bepaalde gebieden”, aldus Niyogi, geciteerd door wetenschapssite Scientias.
Een bijkomend probleem is dat regenwater langer blijft liggen in grote steden. Want al het asfalt en andere bebouwing in de stad zorgen ervoor dat het water minder makkelijk in de bodem kan zakken. Ook in Nederlandse steden is dit een actueel probleem. Denk bijvoorbeeld aan de enorme plassen die na een regenbui in de Amsterdamse en Utrechtse straten achterblijven.
Hoe zit het met steden en platteland in Nederland?
En over Nederlandse steden gesproken, hoe zit het hier met de temperatuurverschillen tussen stad en platteland? Megasteden zoals Tokio, New York, Rio de Janeiro en Parijs, met ruim 10 miljoen inwoners, kennen we hier niet. En de grens tussen stad en platteland is vaak niet zo strikt in Nederland. Toch zijn er wel degelijk verschillen in neerslag, blijkt uit het onderzoek. In Amsterdam, Den Haag, Breda en Almere is het bijvoorbeeld natter dan daarbuiten. Een belangrijke kanttekening is dat deze steden relatief dichtbij de Noordzeekust liggen, waar veel regenbuien ontstaan.
Want in Arnhem en ’s-Hertogenbosch (ook wel bekend als Den Bosch) regent het juist minder dan op het naburige platteland. Niet geheel toevallig liggen deze steden verder landinwaarts. “Ik hoor in het oosten van het land weleens mensen klagen dat de Randstad regen wegvangt”, beaamt klimaatwetenschapper Peter Siegmund (KNMI), in gesprek met De Volkskrant. Aan de andere kant, op de Veluwe, het Drents Plateau en Zuid-Oost Limburg, valt weer relatief veel regen. Want deze gebieden hebben een voor Nederlandse begrippen hoge ligging, zoals we in dit artikel uitleggen.
(Bron: Archief, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), Scientias, De Volkskrant, Het Parool, NRC, KNMI. Foto: Marco del Torchio/Shutterstock)
