Kans op natuurfenomenen zeevonk en lichtende nachtwolken bij gunstig weer

Rondom de langste dag en bij gunstige weersomstandigheden maken we in Nederland extra kans op het zien van de bijzondere natuurfenomenen zeevonk en lichtende nachtwolken. 

Zeevonk

Zeevonk wordt gevormd door algen, die zich bij zonnig en zeer warm weer en weinig wind snel vermenigvuldigen en in bewegend water een chemische reactie veroorzaken. De algen lichten dan op door golfslag of wanneer iemand door het water loopt. ’s Nachts ontstaat er een lichtgevende blauwe gloed, bij daglicht is zeevonk oranjerood van kleur. Overdag is dan al te zien dat het tijdens de nacht een mooie zeevonk zal gaan geven. Het oplichten is een chemische reactie en bedoeld om vijanden af te schrikken. Bij ruw weer gaat de zeevonk naar rustiger, dieper water. Het is echt een fenomeen van niet te ruwe zee en warme zomernachten. Zeevonk kan massaal tot bloei komen. Overdag ziet het zeewater er dan zalmroze uit. Dat komt door de aanmaak van het pigment caroteen, ook wel bekend van de wortels. Als zeevonk eenmaal caroteen aanmaakt, geeft het ’s nachts geen licht meer. Zeevonk is vooral bekend van de Duitse Bocht, maar komt steeds vaker voor langs de Nederlandse kust. Wellicht omdat we de laatste jaren meer zwoele zomernachten hebben gehad.

Planten of dieren?

Van zeevonk weten we niet zo goed of het planten of dieren zijn. Zeevonk heeft geen bladgroen, om met behulp van zonlicht voedsel te maken en moet daarom andere organismen eten om te leven, wat ook veel vleesetende planten doen. Zeevonk leeft van kleinere plankton en visseneitjes.

Gezondheidsklachten

Ondanks dat zeevonk een prachtig verschijnsel is om naar te kijken, is voorzichtigheid geboden. In sommige gevallen kan het veel ammoniak bevatten. In augustus 2015 is een grote hoeveelheid roodgekleurde zeevonk gezien voor de kust van Scheveningen, Wassenaar en Katwijk. Rijkswaterstaat heeft toen gewaarschuwd voor irritatie aan huid en luchtwegen en afgeraden het water in te gaan. Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) zegt daarover: “Zwemmen in de bloei is op zich niet gevaarlijk, maar wel kan er na afloop huidirritatie ontstaan en wij raden mensen aan zich na het zwemmen even met zoet water af te spoelen.” Ziet u op het strand een rode vlag, ga dan ook liever niet het water in of spoel u erna dus af.

De rode vlag op het strand van Scheveningen in 2015, vanwege de aanwezigheid van zeevonk.

Lichtende nachtwolken

Lichtende nachtwolken zijn vaak rondom de langste dagen van het jaar na zonsondergang te zien, bij heldere nachten. De zilverblauw gekleurde wolken kunnen zich ook vormen ruim voor zonsopkomst, tussen 3 en 4 uur ’s nachts. Ze ontstaan op 80 kilometer hoogte door een combinatie van ijskristallen en ruimtestof, die op die hoogte nog door de zon worden beschenen. De kristallen zetten zich af op de stofdeeltjes en weerkaatsen zonlicht naar de aarde. Op een donkere plek is de kans om de wolken te zien het grootst.

Oplichtende wolken boven Gorinchem.

Zeevonk én lichtende nachtwolken

Op het strand bieden warme dagen kans om aan het eind van de avond beide verschijnselen tegelijk waar te nemen. Op 12 juni 2020 zijn er ook tegelijk zeevonk en lichtende nachtwolken te zien geweest.

André Donker is vrijdag 3 juli 2020 bij Tijd voor MAX om over dit onderwerp te praten. Om 17.10 uur op NPO 1. 

(Bron: ANP, Weeronline, Ecomare)