Giftige kleine pieterman rukt op in België, hoe zit dat in Nederland?

De kleine pieterman is één van de giftigste dieren die er in Europa voor komen en de vis duikt ook steeds vaker op in de Noordzee. In België is het aantal in 20 jaar tijd vervijfvoudigd en ook in Nederland is het geen onbekende, maar valt het aantal incidenten nog mee. Wat moet u weten over dit venijnige visje?

Zandkleurig visje met giftige stekels

De kleine pieterman (Echiichthys vipera) is een zandkleurige vis van gemiddeld zo’n 10 cm lang, tot uiterlijk 18 cm. Het gevaar zit ‘m erin dat hij zich ingraaft onder zand in ondiep water en is voorzien van stekels die giftig zijn. De eerste rugvin bevat 5 tot 6 giftige doornachtige vinstralen. Als u per ongeluk op de vis gaat staan, dan doet dat flink pijn. Een steek kan tot zo’n 10 keer pijnlijker zijn dan een wespensteek. Uw voet kan opzwellen en in ernstige gevallen treden misselijkheid, hartkloppingen, koorts en duizeligheid op.

Toename door opwarming Noordzee

De kleine pieterman komt van oorsprong vooral voor in de Middelandse Zee, maar door de toenemende warmte van de Noordzee komt hij ook steeds verder onze kant op. De laatste 50 jaar is de Noordzee 1,7 graden warmer geworden. Koudewatersoorten nemen hierdoor af en dieren uit warmere regionen nemen juist toe. Vooral bij onze zuiderburen is dat te merken. In België is de vis al jaren met een opmars bezig.

Een kleine pieterman op de Nieuwe Waterweg. Deze heeft net zo als zn neefje de grote pieterman ook giftige stekels!! pic.twitter.com/fMMDOLp9dW

— Bart Niemeijer (@bartniem) April 9, 2014

Kleine Pieterman in Nederland

In de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw is de kleine pieterman in ons land bijna uitgestorven. Sindsdien neemt het aantal gestaag toe, maar volgens de woordvoerder van de Haagse Reddingsbrigade valt het aantal incidenten nog mee. Er komen de laatste jaren zelfs minder meldingen binnen over deze vis. In Den Haag zelfs maar een enkele melding per seizoen. Desondanks is het raadzaam alert te zijn en wie helemaal goed voorbereid wil zijn, kan het beste stevige waterschoenen dragen.

Wat te doen na een steek?

Het gif van de pieterman breekt af bij hogere temperaturen, dus in het geval van een steek moet u het aangedane lichaamsdeel zo snel mogelijk verwarmen tot een temperatuur van tenminste 45°C. Bijvoorbeeld door het onder te dompelen in een bak met warm water. Is er geen heet water voorhanden? Spoel dan met zeewater of gebruik een hotpack of coldpack, adviseert het Rode Kruis. Verwijder daarnaast eventuele stekels met een pincet. Niet iedereen krijgt een heftige allergische reactie, maar waarschuw bij ernstige klachten voor de zekerheid altijd een arts.

Heftige reactie

Helaas kan de Antwerpse Isabelle van Hulle erover meepraten hoe heftig een steek van een kleine pieterman kan zijn. Eind juni 2019 stapt zij in Knokke op het kleine visje en belandt zij in het ziekenhuis. Volgens Van Hulle heeft de chirurg nog nooit eerder zo’n reactie gezien. Haar opgezwollen voet heeft alle kleuren van de regenboog gekregen. Ze wil strandbezoekers dan ook waarschuwen: “Mijn kleinkinderen gaan nooit meer zonder watersandalen de zee in of het strand op,” zegt zij tegenover de Belgische krant HLN.

(Bron: AD, ANP, indebuurt Den Haag, HNL, Rode Kruis, archief. Foto ©Hans Hillewaert)