Eikenprocessierupsseizoen nadert einde

De eikenprocessierups plaagt al maanden ons land. Maar voor wie er last van heeft is er goed nieuws, want de eerste vlinders zijn uitgevlogen. Het einde van het eikenprocessierupsseizoen lijkt eindelijk in zicht. Als alle vlinders eind september zijn uitgevlogen maken gemeenten, bestrijders en andere betrokken organisaties de balans op en bekijken hoe zij de rups beter kunnen beheersen en beheren in het komende jaar. 

De rups heeft Nederland in zijn greep

Sinds april 2019 houdt de eikenprocessierupsenplaag Nederland in zijn greep. De haren van de rupsen geven de overlast, met veel jeuk als gevolg. De rups komt al sinds begin jaren 90 in ons land voor. Maar het is vooral de laatste jaren dat de rups in grote getallen toeslaat. 2019 lijkt het record van 2018 zelfs te verbreken. De Universiteit van Wageningen heeft dit jaar op sommige plekken al 3 keer zoveel rupsen gezien als in 2018.

Nachtvlinder

De eikenprocessierups is een nachtvlinder. Als ze het nest verlaten is dat ook aan het begin van de avond, want ze vliegen vooral ’s nachts. De vlinder is sterk, want een mannetje kan wel tot 20 kilometer vliegen, een vrouwtje tot wel 5 kilometer. De vrouwtjes gaan nadat ze zijn uitgevlogen en bevrucht op zoek naar een volgende eik om de eitjes te kunnen leggen. Tot op heden leggen ze alleen op eikenbomen eitjes aangezien deze boom de ideale omstandigheden heeft. Bij 1 leg kunnen er wel 250 eitjes ineens gelegd worden. Soms verdeelt ze de leg om de overlevingskans te vergroten. Een droog en warm voorjaar en zomer zijn ideaal voor de rups, ze zijn immers dol op warmte. Er zijn niet veel zaken die de rups in de weg liggen om zicht voor te planten, maar snelwegen, wateren en rivieren kunnen een rol spelen. Daarom heeft het lang geduurd voordat de rups vanuit het zuiden over de grote rivieren is gekomen. Want in de jaren 90 komt de rups voornamelijk in het zuiden van het land voor.

Uitvliegen en eitjes leggen

De hitte heeft de afgelopen periode dus voor optimale omstandigheden gezorgd. Sinds eind juni hebben de eerste nesten zich gesloten. Dat is een signaal dat het popstadium wordt afgebroken en de eerste vlinders uitvliegen. Eind juli zijn de eerste vlinders uitgevlogen. Ze maken gaten in de nesten om naar buiten te kunnen. De nog natte, net uit hun huls gekomen vlinders, laten zich aan de buitenkant van het nest drogen en maken zich klaar om uit te vliegen.

Goed nieuws dus dat ze het nest verlaten. Maar diezelfde vlinders vliegen uit om weer pakketjes met uitjes af te zetten voor het komende jaar. En hoewel deze eitjes pas volgend jaar uitkomen en de vlinder zelf geen brandharen heeft, blijven de haren in de nesten actief en kunnen dus nog steeds voor overlast zorgen.

Beheren en beheersen

Om zicht te krijgen op het aantal eikenprocessierupsen in ons land, worden er metingen gedaan. Dit gebeurt met zogeheten feromoonvallen. Deze vallen scheiden een stofje uit, een sekslokstof, om mannetjes vlinders te lokken. Deze methode wordt sinds 2009 gebruikt om de vlinders te tellen en een schatting te maken van het aantal vlinders in een bepaald gebied. De vallen staan door het hele land. Op basis van deze gegevens kan een plan van aanpak worden gemaakt voor de bestrijding in het komende jaar. Voor die aanpak zijn de volgende factoren bepalend:

• Het aantal (oude) rupsnesten en het formaat van de nesten
• De gegevens geven een goede indicatie van het aantal rupsen per regio
• De Quercus-eik is favoriet bij de eikenprocessierups. Dus daar waar meer van dit soort eiken staan, is de kans groter dat de rups zich ook het volgende jaar weer laat zien
• En de omgevingsdichtheid is bepalend voor de overlast. Hoeveel mensen/dieren wonen er dicht bij de eiken, daar zal meer overlast worden ervaren

Op 25 september 2019 komen gemeenten en andere betrokken organisaties bijeen om te kijken naar een brede aanpak in de bestrijding van de rups.  Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door de samenwerkende partijen van het Kennisplatform Processierups. De bijeenkomst waarin informatie vanuit verschillende gemeenten wordt uitgewisseld, moet lijden tot een verbeterde aanpak van de processierups in 2020.

Lees ook: Experts beantwoorden ruim 100 veelgestelde vragen over eikenprocessierups , Eikenprocessierups-plaag 2019: veel overlast, maar ook lichtpuntjes, De eikenprocessierups in grote delen van Nederland een probleem, Eikenprocessierupsen breken vermoedelijk eigen record en Eikenprocessierups zorgt dit jaar voor extreem veel problemen.

(Bron: Nature Today)