Eikenprocessierups kruipt bijna uit ei, help mee met de natuurlijke bestrijding

Hij komt er weer aan, de eikenprocessierups. Het Kenniscentrum Eikenprocessierups verwacht dat de eerste rupsen rond 6 april 2020 uit hun eitjes kruipen. De overlast is vanaf half mei te verwachten, wanneer de brandharen zich ontwikkelen en de rupsen nesten gaan vormen. Gemeenten zijn hard bezig met (natuurlijke) bestrijding, maar ook u kunt meehelpen door zoveel mogelijk natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups aan het werk te zetten.

Hoeveel overlast is er dit jaar te verwachten?

In de zomer van 2019 heeft de eikenprocessierups heel veel overlast en gezondheidsklachten veroorzaakt. In het hele land zijn maatregelen genomen in de hoop het probleem komende zomer binnen de perken te houden, maar op basis van de vlinderdichtheid wordt veel overlast verwacht. Volgens het kenniscentrum hebben steekproeven aangetoond dat de rupsen en de eitjes geen last hebben gehad van de vele regen van de afgelopen maanden. Als de jonge rupsen uit de eitjes komen, moeten ze het nog een tijdje zonder voedsel stellen, omdat de eikenbomen pas later in april blad krijgen. Maar rupsen die in een goede conditie zijn, kunnen het geruime tijd in de boom volhouden zonder voedsel.

Meer diversiteit in boomsoorten

Op veel plekken zijn momenteel nog eindeloze eikenlanen aangeplant in ons land. Het is inmiddels bekend dat door een geringe biodiversiteit problemen met ziekten en plagen worden vergroot. Dit kan worden verholpen door het aantal eiken te verminderen en te vervangen door andere boomsoorten. In Nederland zijn er nu pas enkele gemeentes die zijn overgegaan op meer afwisseling in de beplanting, maar op de langere termijn kan de maatregel zeker helpen.

Jonge rupsen zijn kwetsbaar

Op de kortere termijn wordt al wel veel gedaan aan het bevorderen van natuurlijke vijanden van de rups. Jonge rupsen zijn kort nadat ze uit de eitjes zijn gekomen erg kwetsbaar voor natuurlijke vijanden zoals vogels. Veel gemeenten hebben daarom afgelopen winter nestkastjes opgehangen en die ook gratis uitgedeeld. Met als doel zoveel mogelijk vogels te lokken die de rupsen opeten. Daarnaast kan het helpen om anders te maaien. Onderzoeken in verschillende Nederlandse gemeenten, waaronder Ede en Rheden, wijst uit dat in een omgeving met een rijke variatie aan wilde planten en diersoorten, de rupsen veel minder talrijk worden dan op plekken met een ‘monocultuur’ aan eiken langs strak gemaaide wegbermen. In een gezond ecosysteem, met veel soorten bij elkaar, krijgt 1 soort minder de kans om erg talrijk te worden. Een dier dat dan opeens toeneemt, vestigt de aandacht van roofdieren extra op zich. In het geval van de eikenprocessierups betekent dit bijvoorbeeld dat onder andere sluipwespen en (kool)mezen zich op de rupsen kunnen storten.

Natuurlijke vijanden

Ook met uw eigen tuin, balkon of straat kunt u een bijdrage leveren aan het vergroten van de rijkdom aan dieren en planten. Waardoor het aantal natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups toeneemt.

Op het gebied van insecten en geleedpotigen zijn dat:

Sprinkhanen, kevers, sluipwespen, oorwormen, mieren, gaasvlieglarven, lieveheersbeestjes, roofwantsen, roof-, dans- en strontvliegen, zweefvliegen, wespen, sluipvliegen en spinnen.

Op het gebied van vogels en zoogdieren zijn dat:

Pimpelmees, roodborst, koolmees, ringmus, winterkoning, boomklever, boomkruiper, spreeuw, kauw, koekoek, wielewaal, spechten, gaai, ekster, merel en vleermuis.

Wat kunt u doen?

Om het aantal natuurlijke vijanden te vergroten kunt u zelf ook meehelpen.

• Hang nestkasten, vleermuiskasten en insectenhotels op.
• Plant verschillende soorten dichte of stekelige struiken (liefst met bessen). Dit trekt vogels en insecten aan.
• Zorg voor verschillende soorten bloeiende planten in uw tuin. Haal daar bijvoorbeeld wat tegels voor weg.
• Gebruik geen gif.
• Plaats een vijvertje of zet een platte waterschaal neer, als drinkplaats voor vogels en insecten.
• Vraag uw gemeente om bloemrijke bermen en insectenvriendelijk beheer. Bloemrijke tuinen en bermen bieden leefgebied aan talloze insecten en daarmee voedsel voor vogels.

Ondanks alle maatregelen zullen de rupsen er niet direct door verdwijnen, maar de overlast is er wel drastisch mee te verminderen.

Lees ook: natuurlijke bestrijding eikenprocessierups hoopgevend.
Experts beantwoorden ruim 100 veelgestelde vragen over eikenprocessierups.
Aanpassen maaibeleid honderden hoogspanningsstations zorgt voor enorme toename insecten- en plantensoorten.
Geen vogels in de tuin? Dat kan hierdoor komen.
Zo krijgt u meer vogels en minder muizen in de tuin.
Slakken, luizen en ander ongedierte in de tuin bestrijden zonder gif.
Last van jeuk? Dit kunt u eraan doen.

(Bron: ANP, Nature Today, Vogelbescherming, Kenniscentrum Eikenprocessierups)