Dierentuinen kijken naar de toekomst: meer innoveren en minder dieren in kleine hokken

Het komt steeds minder voor, dierenverblijven die eigenlijk niet geschikt zijn voor het houden van dieren en kwantiteit boven kwaliteit in dierentuinen. De Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) kijkt naar de toekomst en wil verder hervormen. Van ‘aapjes kijken’ en grote collecties dieren in kleine kooien naar educatie en voorlichting.

Natuurlijk gedrag

De 14 grootste Nederlandse dierentuinen zijn bij de NVD aangesloten. Samen goed voor 11 miljoen jaarlijkse bezoekers. Een aantal dat al jaren redelijk stabiel blijft, ondanks dat veel van de dierentuinen zijn afgestapt van grote dierencollecties. Bezoekers komen inmiddels ook voor educatie en in enkele gevallen voor achtbanen. Vanuit de Rijksoverheid zijn ook veel strengere eisen gekomen aan dierenverblijven: “Dieren moeten de ruimte hebben om hun natuurlijke gedrag te kunnen vertonen, zoals graven, klimmen, zwemmen en nesten bouwen.”

Aapjes kijken

Rob Huppertz van de NVD vertelt tegenover NU.nl dat als het aan hem ligt bezoekers niet meer komen om aapjes te kijken, maar om te leren over natuurbehoud, biodiversiteit en milieubescherming: “De hokken worden groter, we worden beter in het nabootsen van de natuurlijke omgeving van een dier. Dat betekent ook dat de bezoeker ze vaak niet eens ziet. Dieren kunnen zich beter verschuilen, ze slapen overdag en zijn goed gecamoufleerd”, aldus Huppertz. Dierentuinen moeten blijven innoveren en investeren om interessant te blijven, vervolgt hij. “Het is nu nog wat diffuus voor bezoekers, maar iedereen snapt inmiddels wel dat je een dier niet in een hokje zet om naar zijn mooie vacht te kijken. Het laten zien van dieren raakt op de achtergrond.”

Dolfinarium Harderwijk

In het geval van het Dolfinarium hebben de vernieuwingen goed uitgepakt. Het zeezoogdierenpark is negatief in het nieuws gekomen na een undercoveruitzending van het televisieprogramma RamBam waarin dolfijnen onder andere te zien zijn in te kleine bassins. Het heeft geleid tot een uitbreiding van het park met een waterpretpark en een meer educatieve benadering van de dolfijnenshows. Een woordvoerder van het Dolfinarium vertelt: “Onze dolfijnen springen, dat is natuurlijk gedrag. Als er dan water opspat, is het entertainment. Het is een dunne lijn, maar door hoepels springen gebeurt niet meer.” De shows zijn nu presentaties, waarin kinderen leren over roggen, zeeleeuwen en tuimelaars. “We zijn dit jaar eindelijk uit de rode cijfers en gaan voor een uitbreiding van het wildwaterpark.”

Wildlands Emmen

Dierenpark Emmen heeft enkele jaren geleden een metamorfose ondergaan en is van dierenpark veranderd in ‘adventure zoo’ Wildlands. Het dierenpark heeft in de jaren ervoor verlies geleden, maar hier heeft de nieuwe formule niet goed uitgepakt. Het aantal bezoekers blijft teruggelopen en daardoor lijdt het park dit jaar waarschijnlijk 8 miljoen euro verlies. Vrijdag 2 november 2018 is dan ook bekend geworden dat het roer om gaat en Wildlands zich in het vervolg weer gaat profileren als dierentuin. Wildlands zegt dat het park een “onduidelijke identiteit” heeft gekregen door de “samenvoeging van dierenpark en attractiepark”. Dieren moeten nu zichtbaarder worden. Op lege plekken komen “nieuwe, aantrekkelijke dieren”. Het is nog niet bekend welke dat zijn. Ook de toegangsprijs gaat omlaag, maar het bedrag is nog onbekend.

Artis wil dé natuurplek van Nederland zijn

Artis wil de komende jaren flink inzetten op het verbeteren van het dierenwelzijn en zijn rol als verbindende factor tussen de natuur en het grote publiek. “We willen dé natuurplek zijn van Nederland”, bevestigt Artis-directeur Rembrandt Sutorius een bericht hierover in Het Parool. De Amsterdamse dierentuin heeft voor 160 miljoen euro aan plannen gemaakt. “De gemeente heeft onze subsidie iets omlaag gebracht, dus het is een behoorlijke uitdaging om dat geld bij elkaar te brengen”, zegt Sutorius. “Dat hebben we namelijk zelf niet. We zijn continu bezig met bedrijven en sponsoren om te kijken hoe we dit bijeen kunnen brengen.”

Verbeteren van het dierenwelzijn

Artis wil onder meer de verblijven van de uilen, slingerapen, gibbons, gorilla’s en zeeleeuwen vernieuwen. Op termijn kan het verbeteren van het dierenwelzijn, bijvoorbeeld door meer ruimte te creëren, gevolgen hebben voor het aantal diersoorten in de dierentuin. Sutorius heeft verder plannen om organisaties aan te trekken die zich bezighouden met natuur en milieu. Samen bereiken ze een groot publiek, want de dierentuin trekt jaarlijks 1,4 miljoen bezoekers.

Vlees- en rookvrij

Artis zet ook stappen naar een duurzamere omgeving. Zo worden in de ‘eetbare tuin’ planten en bloemen gekweekt die als voedsel dienen voor de dieren. Verder is Artis gestopt met de verkoop van petflessen, wil het op termijn vleesproducten weren uit de horeca in het park en wil het voor 2020 rookvrij zijn.

Meer lezen over het leven in de dierentuin? Lees de eerste column van dierenverzorger Job.

(Bron: NU.nl, Nederlandse Vereniging van Dierentuinen, ANP)