André Donker: winterbloeiers overleven door natuurlijke antivries

Na een gematigde januari- en februarimaand is de lente in de natuur eind februari 2018 al flink losgebarsten als de vorst onverbiddelijk toeslaat. Reden om ons zorgen te maken om de winterbloeiers die dan al hun kopjes hebben opgestoken? Volgens boswachter André Donker niet.

Natuurlijke antivries

Nu, begin maart zijn veel voorjaarsbloeiers al boven de grond verschenen. Betekent dat na de strenge vorst van afgelopen week een vroegtijdig einde van al dat moois? Gelukkig niet. De natuur heeft daar iets heel vernuftigs op gevonden. Bloeiers als kerstroos, sneeuwklokje en krokus zetten zetmeel om in suikers, zodat hun cellen niet kapot vriezen. Een soort natuurlijke antivries. Winteractieve insecten maken er dankbaar gebruik van. Terwijl de rest van de natuur nog wacht op warmere tijden om tot bloei te komen, doen zij zich al te goed aan het eerste stuifmeel van het jaar.

Wintergroenten

En wel eens afgevraagd waarom over wintergroenten als boerenkool, spruitjes en kool eerst de vorst heen moet? Dat heeft ook te maken met het zetmeel, dat dan in suikers wordt omgezet. Na een nachtje vorst krijgen de groenten op die manier veel meer smaak.

Water uitstoten

Naast het omzetten van zetmeel in suikers in de cellen hebben planten nog een foefje om vorst te overleven: water uitstoten. Water houdt de cellen op spanning, maar met vorst kunnen de cellen zoveel uitzetten dat ze kapot vriezen. Door zo min mogelijk water vast te houden, wordt dat voorkomen. Hierdoor zien planten er tijdens vorst zo verlept uit, want ze laten hun bladeren er door hangen. Bladverliezende loofbomen lossen het weer anders op. In de herfst nemen zij belangrijke stoffen uit de bladeren op en vervolgens stoten ze de waterhoudende bladeren af.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op maandag 5 maart 2018, om 17.10 uur op NPO 1.

(Bron: André Donker, Roots, knnv.nl, Trouw)