André Donker in de Wieden

Boswachter André Donker gaat varen in natuurgebied de Wieden in Overijssel om de rietvelden, het trilveen en alles wat zich daar in deze tijd van het jaar afspeelt van dichtbij te bekijken.

Cultuurlandschap

De Wieden is onderdeel van het Nationaal Park Weerribben-Wieden, dat met circa 10.000 hectare het grootste aaneengesloten laagveenmoeras van Noordwest-Europa is. De Wieden is een cultuurlandschap, oftewel door de mens gevormd. De plassen (wieden) zijn namelijk ontstaan door turfwinning.

Een stukje geschiedenis

Vanaf de vijftiende eeuw is in De Wieden veen gebaggerd. Na het drogen werd het turf verscheept om er huizen mee te verwarmen. Zogenaamde ’trekgaten’ met water bleven achter. De broze legakkers of ‘ribben’ ertussen bleken niet bestand tegen harde wind en hoge golfslag en braken door. Zo ontstond open water: de grote ‘wijden’, in dialect uitgesproken als wieden. Vanaf 1934 zijn steeds meer gedeelten natuurgebied geworden, vooral nadat veel boeren na 1950 stopten, en inmiddels beslaat De Wieden zo’n 6000 hectare natuur.

Riet

In de moerasgebieden is in vroeger tijden geleefd van turfwinning, rietoogst, visserij en op steviger gronden ook vee. Riet is al vroeg in cultuur gebracht, onder andere om daken van woningen en boerderijen mee te bedekken. Ook tegenwoordig wordt er tijdens de winter nog met riet gewerkt. André neemt een kijkje bij de oogst tot aan de verwerking op het dak. Het bijzondere is dat riet vroeger vooral werd gebruikt omdat het een goedkope dakbedekking was, terwijl het tegenwoordig juist veel in de luxere sectie wordt gebruikt.

Hooien

Er zijn ook gedeeltes waar het riet bewust blijft staan. Dit omdat het een geliefde plek voor vogels is om te broeden of te leven. Ook zijn er percelen waar juist gehooid wordt uit natuuroverwegingen, zodat er vogels zoals de roerdomp of karekiet opduiken en planten zoals koekoeksbloem, ratelaar en orchideeën. Op de bloemen komen weer insecten af, zoals de zeldzame grote vuurvlinder en zilveren maan.

Otter terug van weggeweest

Tegenwoordig komt er een grote populatie otters voor in de Wieden-Weerribben. In 1988 werd de otter uitgestorven verklaard in Nederland, maar in 2002 zijn er opnieuw otters uitgezet. Dat heeft ertoe geresulteerd dat er nu tientallen in Nationaal Park Weerribben-Wieden leven.

Trilveen

Als de mens niets doet in een laagveengebied (moeras) verandert het uiteindelijk weer in land. Het water groeit dan langzaamaan dicht met waterplanten en na enkele tientallen jaren is die vegetatie zo dicht dat er overheen gelopen kan worden. Hierop groeien weer boompjes, waardoor het vervolgens moerasbos wordt. Dit heet verlanden. Om de afwisseling in het gebied te behouden, maakt Natuurmonumenten daarom regelmatig nieuw open water in De Wieden, zoals vroeger de verveners deden. In sommige gevallen ontstaat dan het zeldzame trilveen. De Wieden is één van de laatste West-Europese natuurgebieden waar je dit ‘drijvende land’ tegenkomt.

Bij Tijd voor MAX op maandag 13 februari 2017 vertelt boswachter André Donker over zijn bezoek aan de Wieden.

(Bron: natuurmonumenten.nl)