Waarom u misschien ook verslaafd bent aan uw telefoon

U kunt geen krant open slaan of er staat wel nieuws in over het gebruik van de mobiele telefoon van jongeren. Het urenlang naar het scherm staren zorgt waarschijnlijk niet alleen voor verminderde prestaties op school. Uit onderzoek blijkt dat de groep die het meest gebruik maakt van sociale media het minst lekker in hun vel zit. Of dit verband met elkaar heeft, is nog niet helemaal bekend. Maar niet alleen jongeren hebben moeite met het wegleggen van hun mobieltje. Ook steeds meer ouderen zijn verkleefd met hun telefoon, zo blijkt uit data van het CBS.

Overuren op mobieltje

Uit representatief onderzoek van onderzoeksbureau Newcom blijkt dat 14,3 miljoen Nederlanders dagelijks op sociale media zitten via hun mobiele telefoon, computer of tablet. We besteden hier gemiddeld 2 uur per dag aan. Tieners tussen de 15 en 19 jaar zelfs 3 uur per dag. De sociale media die het meest worden gebruikt, zijn WhatsApp, Instagram, Facebook, YouTube en LinkedIn. Onder tieners zijn vooral de apps TikTok en Snapchat razend populair. Om het gebruik van de mobiele telefoon aan banden te leggen, is de telefoon op middelbare scholen sinds 1 januari 2024 verboden. Basisscholen voeren de regel na de zomervakantie van 2024 ook in.

Geen sociale, maar antisociale media

Theo Compernolle is neuropsychiater en noemt de sociale media steevast antisociale media. In het MAX-radioprogramma Villa VdB zegt hij dat de grote techbedrijven er alles aan doen om ons verslaafd te maken. Volgens de Vlaamse neuropsychiater misbruiken ze alle kennis van de gedragspsychologie om zich aan ons te binden. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich gemiddeld minstens 80 keer per dag laten onderbreken door hun telefoon. En dat gaat volgens de Vlaming ten koste van ons aandachtspanne: “Aandacht is als een kostbare grondstof. Die kunt u gebruiken voor dingen die belangrijk voor u zijn of die kunt u laten stelen door de antisociale media. Wij werken eigenlijk gratis voor deze bedrijven. We zijn gewoon verslaafd geraakt.” De trucen die de sociale mediabedrijven gebruiken om u te verleiden langer door te blijven scrollen, zijn volgens Compernolle heel kwaadaardig. Hij trekt de vergelijking met de lobby van de tabaksindustrie: “Het is onethisch en immoreel wat ze doen.”

Ook op het werk zijn mensen steeds sneller afgeleid door allerlei meldingen op het scherm van de smartphone. Toch is het volgens Compernolle niet alleen maar kommer en kwel. Als voorbeeld noemt hij het online vergaderen, dat sinds de corona-periode vaak gebeurt. “Het is fantastisch dat we dat kunnen. We zijn echt met een enorme sprong vooruit gegaan in het goed gebruik maken van de technologie.” Een groot nadeel is er ook. U wordt namelijk overspoeld door berichten. De neuropsychiater zegt dat we moeten leren hoe we dat uitschakelen. En dat we aandacht moeten geven aan wat echt belangrijk voor ons is.

Telefoon slecht voor uw gezondheid

Uit onderzoek blijkt dat de mobiele telefoon stress veroorzaakt. U heeft namelijk meer tijd nodig om af te maken waarmee u bezig bent. Dit zorgt er voor dat u meer stress ervaart. De mobiele telefoon creëert een constant laag niveau van spanning, omdat u steeds met het apparaat verbonden bent. Door deze connectie schakelen we volgens Compernolle alle ‘pauzes’ uit: “Mensen zijn steeds bezig met het scherm. Dit zorgt er voor dat ons brein niet goed kan archiveren.” Bovendien gaat het volgens hem ten koste van de kwaliteit van onze slaap.

Lees ook: Opladen, uitschakelen, vliegtuigstand of slim verbruik: wat moet u met uw smartphone doen als u gaat slapen?

De mobiele telefoon zorgt er ook voor dat de mate waarin u geniet van de dagelijkse dingen achteruit gaat. Of het nu gaat om een gesprek dat u voert met een vriendin, een etentje dat u heeft of tijdens intieme momenten. In het Engels is hier zelfs een speciaal woord voor bedacht: ‘phubbing’. Dit is een samenvoeging van de woorden ‘phone’ (telefoon) en ‘snubbing’ (iemand negeren). Het woord wordt gebruikt wanneer iemand een sociaal moment onderbreekt door de mobiele telefoon erbij te pakken.

Leg uw telefoon aan de kant

Volgens de neuropsychiater zijn we met het afschaffen van de mobiele telefoon op scholen een aardig eind op weg. Uit recent onderzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap blijkt dat de eerste resultaten van dit verbod zeer veel positieve effecten hebben. Leerlingen zijn socialer en kunnen zich beter concentreren. Wel zijn er meer ruzies in de pauze. Maar dit hoort volgens de onderzoekers bij het leven. Bovendien is het leerzaam er mee om te leren gaan.

Voor volwassenen is er nog behoorlijk wat werk aan de winkel. Compernolle geeft als tip dat u met uzelf moet afspreken dat u uw telefoon maar 4 keer per dag pakt. Kies 4 momenten verspreid over de dag waarop u op uw mobieltje mag kijken. Probeer ook de rest van uw dag in blokken in te delen. Zorg dat u 2 keer per dag minimaal 45 minuten ongestoord met maar één ding of gesprek bezig bent, zonder u te laten onderbreken door uw telefoon.

Lees ook: Wat kunt u doen om uw smartphone langer mee te laten gaan?

(Bronnen: NOS, Newcom, Villa VdB/ NPO Radio 1, CBS, RTL Nieuws. Foto: Shutterstock)