Waar komt het uitbrengen van een toost vandaan?

Het uitbrengen van een toost is niemand onbekend. We zeggen bijvoorbeeld in koor ‘proost’ terwijl we ons glas heffen wanneer een feestje begint. Deze traditie is natuurlijk ooit ergens begonnen. Maar wanneer? En waarom?

Het is niet helemaal te zeggen waar het proosten precies vandaan komt. Wel zijn er 5 interessante mogelijke theorieën.

1. Proosten voorkomt vergiftiging

Deze theorie vindt zijn oorsprong in de Middeleeuwen. In deze donkere tijden zou men bang zijn geweest voor vergiftiging. Daarom drinkt de gastheer bijvoorbeeld vaak met zijn bezoek uit 1 en dezelfde beker, zo kan hij bewijzen dat de drank niet vergiftigd is. Maar ook in de Middeleeuwen wordt soms uit aparte glazen gedronken, deze worden dan hard tegen elkaar geslagen waardoor er een beetje drank van het ene in het andere glas terecht komt. Hierdoor kan iedereen erop vertrouwen niet vergiftigd te worden, aangezien iedereen hetzelfde drinken drinkt.

Helaas is deze theorie volgens de feitencheckers van onderzoekswebsite Snopes vrij onwaarschijnlijk. In de Middeleeuwen zou vergiftiging namelijk niet zo vaak voorkomen dat het de dagelijkse gebruiken als maaltijden en feesten kon beïnvloeden.

2. Boze geesten verjagen

Als proosten dan geen vergiftiging voorkomt, zou het weleens kunnen afstammen van het verjagen van boze geesten. Ook deze theorie stamt uit de Middeleeuwen waarin mensen klinken met hun glazen en luid gingen juichen om demonen en boze geesten af te schrikken. Daarnaast zorgt het klinken van de glazen ervoor dat er steeds wat drank op de vloer morst, dit wordt in de Middeleeuwen achtergelaten voor de slechte geesten in de hoop dat zij de mensen met rust zouden laten. Maar wat blijkt? Ook deze theorie lijkt volgens de feitencheckers van Snopes niet te kloppen. In de Middeleeuwen wordt wel gedacht dat geluid maken boze geesten zou verjagen, maar het proosten is pas later ontstaan toen er niet meer in boze geesten werd geloofd.

3. De smaak van wijn verbeteren

Volgens het genootschap Onze Taal komt de uitdrukking ‘een toost uitbrengen’ mogelijk van de middeleeuwse gewoonte om stukjes gekruid brood (ook wel toast genoemd) in een beker wijn te stoppen. Het brood zou op deze manier een beetje zuur opnemen waardoor de wijn beter gaat smaken. Deze theorie verklaart enkel waar de uitdrukking ‘een toost uitbrengen’ vandaan komt, maar niet waarom wij tijdens het uitbrengen van die toost graag met onze glazen klinken.

4. Het glas heffen op de goden

Volgens de Amerikaanse antropoloog Dwight Heath is proosten afgeleid van oude offerrituelen. Dit schrijft hij in zijn boek The International Handbook of Alcohol and Culture. Vroeger zouden mensen bijvoorbeeld drank en eten aan de goden aanbieden in ruil voor een gunst. Bij een toost ging de beker met wijn dan niet alleen van hand tot hand, zoals tegenwoordig nog steeds gebeurt in sommige kerken, maar werd de beker ook in de lucht geheven waarbij een wens wordt uitgesproken. Volgens Heath is dat bij het hedendaagse proosten eigenlijk nog steeds het geval. Wanneer mensen een toost uitbrengen zeggen zij vaak ‘op onze gezondheid’ wat eigenlijk ook vragen om een gunst is.

5. Alle zintuigen gebruiken

Maar volgens Snopes is ook de theorie van Dwight Heath niet correct. De echte reden dat we proosten is volgens hen omdat wij dan al onze zintuigen kunnen laten meedoen bij het drinken. U kunt de drank natuurlijk al zien, proeven, ruiken en het glas voelen. Om ook het laatste zintuig horen te kunnen gebruiken, worden glazen tegen elkaar aan getikt. Op die manier genieten al uw zintuigen van het drankje.

(Bron: Snopes, Quest, The International Handbook of Alcohol and Culture, Genootschap Onze Taal)