VOC servies

Midden jaren 80 is het VOC servies zeer populair. Mensen van over de hele wereld willen het hebben. Ze zien het als een investering voor later. Veilinghuizen als Christie’s varen er wel bij en verkopen dit servies. Maar nu, 30 jaar later, blijkt het servies nog maar weinig waard.

Porselein

Porselein is een zeer hard gebakken, maar fijn en dun aardewerk. Nadat het in een bepaalde vorm in de oven is gebakken wordt het geglazuurd. Dit gebeurt ook in de oven. Porselein is populair door de beschilderingen die zowel bovenop als onder het glazuur kunnen worden aangebracht.

Porseleinproductie begint in China

De bakermat van de porseleinproductie ligt in China. Eind 13^de eeuw wordt in een reisverslag voor het eerst melding gemaakt van porselein. In Japan dateert de productie van de 16^e eeuw en in Europa, met name in Duitsland, vanaf het begin van de 18^e eeuw. Al in de 16^de eeuw vervoeren Portugezen porselein uit Azië naar Europa. De VOC volgt in de 17^de eeuw dat voorbeeld. Het gaat hier om porselein uit China en Japan. Met de theeschepen wordt het porselein in grote hoeveelheden naar Europa getransporteerd.

Geldermalsen

Het VOC servies is een verzameling porselein die onder andere afkomstig is uit het VOC-schip Geldermalsen. De Geldermalsen is een spiegelrouteschip, het belangrijkste type transportschip van de VOC. In 1748 vertrekt het schip voor haar eerste reis naar Oost-Indië. Het bereikt China en vertrekt eind 1751 weer terug naar Zeeland. Het schip is beladen met onder andere thee, zijde, een kist goud én porselein. Op 3 januari 1752 loopt de Geldermalsen tegen een klif en zinkt in de Zuid-Chinese zee. 80 bemanningsleden gaan met het schip ten onder en de waarde van de verloren gegane lading wordt door de VOC geschat op ruim 700.000 gulden.

Nanking Cargo

In 1984 wordt het wrak van de Geldermalsen ontdekt. Het porselein is na 233 jaar nog intact. De thee, die door het zeewater is gaan uitzetten, heeft het porselein met een beschermende laag omhuld. Dat terwijl het porselein voor de VOC eigenlijk bijzaak is en de thee had moeten beschermen tegen water. De lading Chinese porselein die wordt geborgen bestaat uit ruim 160.000 voorwerpen in voornamelijk blauw en wit. Een deel van de geborgen lading is in mei 1986 bij Christie’s geveild. In totaal brengt de hele inhoud, de Nanking Cargo, van het schip ruim 37 miljoen gulden op.

In de verzameling porselein die wordt aangeboden in Van onschatbare waarde, bevinden zich ook voorwerpen uit de Vung Tau Cargo uit circa 1690 en de Diana Cargo uit circa 1817. Deze heeft Christie’s geveild in 1992 en 1995.

Benieuwd naar de experts? Bert Degenaar, Ilse Daatselaar, Ebert Roest en Arnold Wegh stellen zich graag aan u voor?

Het VOC servies is aangeboden aan de experts in aflevering 1 van Van onschatbare waarde op 2 maart 2017, 21.30 uur op NPO 1.