Meldpunt: minister De Jonge over aanpak gebrek aan verpleeghuisplekken

Circa 20.000 kwetsbare ouderen zijn toe aan verzorging in een verpleeghuis, maar krijgen dit niet omdat er geen plek is. Honderden nieuwe verpleeghuizen zijn nodig. Hoe gaat minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) deze monsteropdracht uitvoeren? Presentatrice Elles de Bruin gaat langs bij de minister en vraagt hem het hemd van het lijf over verpleeghuiszorg.

200 nieuwe verpleeghuizen nodig

In juni en november 2019 laat Meldpunt zien dat de wachtlijsten in de verpleeghuiszorg hard oplopen. Met in deze uitzendingen schrijnende voorbeelden van ouderen die het thuis niet meer redden, maar ook niet terecht kunnen in een verpleeghuis. Om de 20.000 wachtende ouderen de zorg te bieden die ze nodig hebben, zijn acuut 200 nieuwe verpleeghuizen nodig. Maar ook dat is nog niet genoeg, want de komende jaren zal door de vergrijzing de vraag naar verpleeghuiszorg hard toenemen. Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) vindt dat zorgkantoren harder aan de slag moeten om meer capaciteit voor verpleeghuiszorg te organiseren. Samen met gemeenten moeten zij dit jaar per regio in kaart brengen hoeveel er bijgebouwd moet worden. Het Rijk zal daarbij assisteren. Verder wil de minister af van zzp’ers in de zorg.

Tandje erbij

Circa 18.500 mensen staan op de wachtlijst voor een verpleeghuis. Dat betekent dat zij zo hulpbehoevend zijn dat zij intensieve verpleeghuiszorg nodig hebben. Hiervoor is onvoldoende capaciteit en dat probleem wordt door de vergrijzing alleen maar groter. Minister De Jonge wijst vooral naar zorgkantoren en gemeenten om dit capaciteitsprobleem aan te pakken. “Er moet een tandje bij”, zegt hij.

Het Rijk zet nog dit jaar een ondersteuningsteam op om samen met gemeenten de bouwopgave voor de komende jaren vast te stellen. De Jonge belooft de regie te nemen. “Het is mijn rol om de urgentie hiervoor aan te wakkeren en ondersteuning te bieden waar nodig.”

In de studio reageren Caro Verlaan (zorgkantoor CZ), Ronald Schmidt (bestuurder Cordaan) en Toosje Valkenburg (huisarts) op de uitlatingen van de minister.

Dwingend

Caro Verlaan, bestuurder van zorgkantoor Haaglanden (CZ), erkent dat zorgkantoren en gemeenten harder aan de slag moeten, maar ziet ook beperkingen. “Wij bouwen zelf geen verpleeghuizen”, zegt zij. “Als gemeenten en zorgaanbieders niet willen bouwen, hebben wij geen pressiemiddelen. Wij kunnen alleen dwingende gesprekken voeren.” En toch hebben zorgkantoren de wettelijke plicht om voor voldoende zorgaanbod te zorgen. Verlaan: “Het wordt voor de toekomst een uitdaging, een opgave. Het wordt absoluut moeilijk.”

Vergrijzingsgolf

Alleen al in Amsterdam zijn de komende 10 tot 15 jaar 8.000 extra verpleeghuisplekken nodig. Dat is een verdubbeling van de huidige capaciteit. Ronald Schmidt, bestuurder van zorgorganisatie Cordaan zegt: “Dat gaat op geen enkele manier lukken. Er is onvoldoende bouwgrond, er zijn onvoldoende bouwers en dan moet er ook personeel zijn om in die huizen te werken. Dat is niet realistisch. We moeten durven erkennen dat met de vergrijzingsgolf meer op ons af komt dan alleen een bouwopgave.”

Als de benodigde verpleegplekken er niet komen worden de huidige wachtlijstproblemen nog groter, verwacht huisarts Toosje Valkenburg, deelnemer van actiecomité Het Roer Moet Om. “Dat betekent dat wij en de wijkverpleging nog harder moeten lopen. Dat nog verder oprekken lukt niet meer. Het aantal schrijnende situaties zal verder toenemen.”

Onrecht

Minister De Jonge denkt overigens dat het wachtlijstenprobleem minder groot is dan gesteld in Meldpunt. Hij gaat uit van 1.500 urgent wachtenden. Terwijl de 18.500 wachtenden een officiële indicatie van het CIZ hebben voor intensieve verpleeghuiszorg. Valkenburg zegt in Meldpunt dat de minister hiermee het wachtlijstprobleem bagatelliseert. “Hij maakt het probleem te klein. Dat doet onrecht aan de mensen die in deze situatie zitten”, aldus Valkenburg.

Zzp’er

Minister De Jonge zegt in Meldpunt dat hij af wil van zzp’ers in de zorg. “Dit zijn helemaal geen zzp’ers, maar gewoon werknemers met een baas. We zijn bezig om de wet zo aan te passen dat we alleen nog loondienst mogelijk maken.”

Campagne

De Jonge vindt verder dat zorgkantoren meer contact moeten onderhouden met de mensen die op de wachtlijst staan voor verpleeghuiszorg. “Zij moeten zeker weten dat het thuis nog allemaal goed gaat. En de wijkverpleegkundige kan het zorgkantoor opbellen en aandringen om actief te gaan bemiddelen”, aldus De Jonge.

Zorgkantoren zijn nog onvoldoende zichtbaar. Daarom start later deze maand een campagne om meer bekendheid te geven aan de diensten van zorgkantoren.

MAX: Meldpunt, vrijdag 10 januari 2020 om 19.20 uur op NPO 2.