‘Kan MAX nog wel programma’s blijven maken?’

De beoogde herziening van het omroepbestel van minister Arie Slob zet de toekomst van de publieke omroep onder druk. Jan Slagter maakt zich hier grote zorgen over en deed een oproep aan de lezers van MAX Magazine om hun vragen en zorgen met hem te delen. In onderstaand artikel vertelt hij over de toekomst van MAX en geeft antwoord op de lezersvragen.

Wat is de minister van plan met de publieke omroep?

“Minister Slob wil – naast een heleboel andere plannen – de reclame voor 20.00 uur afschaffen en van jongerenzender NPO 3 een regiozender maken. Door deze maatregelen komt er wéér een enorme bezuiniging op ons af. En daar gaan we tegen vechten. De publieke omroep wordt ten dele gefinancierd uit de opbrengst van de Sterreclame. Volgens de minister scheelt het deels reclamevrij maken ons 60 miljoen aan inkomsten. Maar volgens de directeur van de Ster is het geen 60, maar 80 tot 90 miljoen wat we mislopen. Dat geld is dan weg. Ik ga jullie wel compenseren, zegt de minister dan, maar niet alles; jullie krijgen 40 miljoen erbij. Met andere woorden: dit is een verkapte bezuiniging! Die 40 miljoen moet ook nog eens worden opgebracht door de belastingbetaler.”

Een omroepbestel zonder al die hinderlijke reclames is toch juist een uitkomst?

“Uit onderzoek blijkt dat bijna 70 procent van de kijkers de Sterreclame helemaal niet erg vinden. De kijker heeft een hekel aan programma onderbrekende reclames, zoals bij de commerciële zenders. Wat de minister ook vergeet, is dat het geld dat we mislopen grotendeels niet naar RTL of SBS gaat – die er tenminste nog programma’s van maken – maar naar rijke buitenlandse bedrijven zoals Google en Facebook. Dat blijkt uit proeven die gedaan zijn in Spanje en Frankrijk met een reclamevrije omroep.”

Wanneer gaan deze plannen in? Is het al een gelopen race?

“De plannen moeten eerst nog door de Tweede en Eerste Kamer, dat zal begin volgend jaar zijn. Vervolgens zou het dan in 2021 moeten ingaan. De Eerste Kamer zou het nog tegen kunnen houden, omdat de regeringspartijen daar geen meerderheid hebben.”

Wie is eigenlijk de baas over de publieke zenders; de minister of de belastingbetaler?

“De kijker zou de baas moeten zijn, daar zou de minister naar moeten luisteren. Maar zoals bij veel politieke beslissingen wordt niet  geluisterd naar de burger.”

Gaat de publieke omroep in de toekomst verdwijnen?

“Verdwijnen niet; ik ben wel bang dat straks alleen programma’s gemaakt mogen worden die de commerciële omroepen niet maken. Dat is het stokpaardje van de VVD. Wat je dan krijgt, is een heel smalle publieke omroep met alleen educatie, informatie, cultuur; een beetje grachtengordeltelevisie dus. Er staat nu al in de wet dat alleen amusementsprogramma’s gemaakt mogen worden waar we moeilijk bereikbare doelgroepen mee bedienen. Ouderen zijn een makkelijk bereikbare doelgroep. Daarom moest Smaakt naar Meer van de buis. Daar keken gemiddeld 1,2 miljoen mensen naar. Dat is pure leeftijdsdiscriminatie. Te gek voor woorden dat de politiek al bepaalt welke programma’s we wel en niet mogen uitzenden. Ik zit nu 15 jaar in het bestel en heb al die tijd te maken met bezuinigingen en met steeds meer maatregelen wat wel en niet mag. Als we nou slecht zouden presteren, was er misschien een punt. Maar iedere avond is de NPO  koploper in het bereik van mensen. De NPO heeft  elke avond goud en RTL en SBS zilver of brons.”

Wat betekenen deze plannen voor Omroep MAX?

“Als deze plannen doorgaan, kom ik opgeteld bij de bezuiniging die we al voor onze kiezen hebben gekregen, uit op 109 miljoen minder budget voor de publieke omroep. We kunnen dat niet meer opbrengen, dat gaat ten koste van de programmering. Veel mensen zeggen: zo’n vaart zal het allemaal niet lopen. Totdat hun favoriete programma er niet meer is. Totdat er geen zomerprogrammering meer is en we moeten overgaan op herhalingen. Totdat er geen ochtendprogrammering meer is. De mensen gaan het pas zien als het te laat is. Daarom moeten we nu acteren. Maar dan heb ik wel de steun nodig van onze leden om een vuist te maken tegen de minister: blijf met je handen af van onze programma’s!”

Jan, sta jij hier helemaal alleen voor? Je lijkt wel de enige omroepbestuurder die zich openlijk druk maakt over deze versobering!

“Ik ben wel de enige die zo uitgesproken is en zegt: met ons valt niet te praten over een compromis. Als de regering een – deels – reclamevrije omroep wil, dan moeten ze dit voor de volle 100 procent compenseren. Het probleem is dat iedere regeringspartij een andere agenda heeft. De VVD wil alleen informatieve en educatieve programma’s. D66 wil een reclamevrije omroep. Bij de VVD mag blijkbaar niet gelachen worden. En het CDA wil graag de regio meer bedienen. Het resultaat is een lappendeken, een kaartenhuis waarin iedereen een beetje zijn zin heeft gekregen. Maar als je daar een kaart uittrekt, stort het hele kaartenhuis in.”

Moet MAX straks uitzenduren inleveren en kan ik dan mijn favoriete programma nog wel zien?

“Ik denk dat als deze bezuinigingen doorgaan, de kijker dat gaat merken en er minder programma’s van MAX op de tv zijn. Als Rutte en Slob straks bepalen dat de publieke omroep minder geld krijgt, dan zou het zo maar kunnen dat favoriete programma’s verdwijnen. En dan moeten de kijkers niet bij mij zijn, maar een brief schrijven naar minister-president Rutte of minister Slob!”

Kan de ledenbijdrage niet verhoogd worden zodat MAX al die leuke programma’s kan blijven bekostigen?

“Ik vind dat een heel sympathieke vraag, maar de mensen betalen al voor de publieke omroep. We kunnen er beter voor zorgen dat het kabinet niet de geldkraan dichtdraait. En door de ledenbijdrage te verhogen zouden we ook mensen kunnen benadelen met een kleine beurs.”

Zou de kijk- en luisterbijdrage moeten terugkeren? Is dat een oplossing?

“Daar ben ik een groot voorstander van. Toen het kijk- en luistergeld nog bestond, wisten de kijkers precies waar ze voor betaalden en dat is ongeveer een dubbeltje per dag. Men is het toen gaan innen via de inkomstenbelasting. Dat was een besparing van 25 miljoen aan verstuurde acceptgiro’s en dergelijke. De Tweede Kamer riep toen in koor dat ze verder niet aan de omroep zouden komen. Een paar jaar later hadden we al de eerste bezuinigingen aan onze broek. Nu zitten we met een indirecte financiering die iedere kabinetsperiode weer alle kanten opgaat en telkens tot bezuinigingen leidt. Het herinvoeren hoeft overigens geen geld te kosten, dat kan verdisconteerd worden in het abonnement bij Ziggo of KPN, nadat wat iedereen nu betaalt aan de publieke omroep via de inkomstenbelasting is teruggegeven.”

Wat vind je ervan dat NPO 3 een regiozender moet worden?

“Ik heb een grote liefde voor de regio en de regionale omroep. Wij werken ook heel veel samen met de regionale zenders en maken programma’s in en over de regio zoals bijvoorbeeld Denkend aan Holland en onze uitzendingen over bloemencorso’s en carnaval. De regio is fantastisch, alleen daar kun je geen hele zender mee vullen.”

De overheid wil steeds minder aan de publieke omroep uitgeven, maar geeft gelijktijdig geen mogelijkheid om meer inkomsten te genereren. Is dat geen landmijn onder het publieke bestel?

“Dat is het inderdaad. Ze slaan niet in één keer dood, maar knijpen ons in een wurggreep langzaam de keel dicht. De VVD roept dan weer dat we geen dure amusementsprogramma’s moeten maken waarvoor de publieke omroep niet bedoeld zou zijn, omdat die met belastinggeld gemaakt worden. Het aanbod amusementsprogramma’s is trouwens maar 7 procent van het totale aanbod. Alsof de commerciële omroep gratis is. De commercials die daar worden uitgezonden, worden namelijk óók betaald door de kijker, omdat de kosten daarvan in de kostprijs zitten van de producten die we kopen. Om het heel kort door de bocht te zeggen: wat presentatoren bij RTL en SBS verdienen, betalen u en ik. En door populaire programma’s trekken we kijkers naar de NPO, waardoor de kijkcijfers van informatieve en educatieve programma’s ook veel hoger liggen. Een goed geïnformeerde burger is ook belangrijk voor een goed functionerende democratie.”

Waarom begin je geen eigen commerciële omroep?

“Dat is nu nog niet aan de orde. Als de publieke omroep helemaal verdwijnt, dan kan ik niet anders. Waar ik nu op inzet, is dat de plannen van minister Slob in de prullenbak verdwijnen, zodat we onze programma’s kunnen blijven maken. En als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. Dan moeten we – en dat is een oproep aan onze leden – maar naar het Malieveld of het Binnenhof. Want we gaan dit niet laten gebeuren.”

(Bron: MAX Magazine – nr. 42)