Naar cookieinstellingen
Kunstmatige intelligentie

Hoe zit het? Wat is kunstmatige intelligentie (AI)?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: wat is kunstmatige intelligentie (AI)?

Wat is de definitie van kunstmatige intelligentie?

Kunstmatige intelligentie, het is een term die nogal eens in het nieuws voorkomt. Dat gebeurt vaak met de afkorting AI, van het Engelse Artificial Intelligence. Wanneer een elektronisch apparaat zelfstandig kan handelen, zoals mensen dat ook kunnen doen, spreken we van kunstmatige intelligentie. Computers zijn bijvoorbeeld in staat om te redeneren en te communiceren, net zoals mensen dat zijn. In de hedendaagse tijd komen we kunstmatige intelligentie vrijwel overal om ons heen tegen.

veilig internetten
Lees ook: Veilig internetten? Deze digitips helpen een handje

Hoelang bestaat kunstmatige intelligentie al?

Maar een bekend voorbeeld van kunstmatige intelligentie dateert al uit de jaren 90. Schaakcomputer Deep Blue neemt het op tegen grootmeester Garry Kasparov en weet zelfs partijen te winnen. De intelligente schaakcomputer kan liefst 200 miljoen mogelijke zetten per seconde uitrekenen. Bovendien denkt Deep Blue 12 stappen vooruit, afhankelijk van hoe de stukken op het bord staan. De zeges op Kasparov zijn een historisch bewijs dat een machine zich met de mens kan meten.

We gebruiken al decennialang rekenmachines, die eigenlijk ook kunstmatig intelligente apparaten zijn. Ze kunnen in een fractie van een seconde de meest ingewikkelde berekeningen maken, veel sneller dan mensen dat kunnen. In de loop der jaren is kunstmatige intelligentie nog geavanceerder geworden. Zo worden zoekmachines als Google worden steeds intelligenter. U voert een zoekterm in en de zoekmachine komt direct met suggesties. Platforms als YouTube, Spotify en Netflix kunnen u video’s, muziek, films en series aanbevelen, omdat ze uw persoonlijke kijk- en zoekgedrag registreren. Daarnaast zijn er smartphone- en computersystemen met spraakherkenning. Die apparaten zijn dus in staat om gesproken tekst om te zetten in geschreven tekst. Het dicteren van tekst in Microsoft Word is hier een voorbeeld van.

Bluetooth
Lees ook: Wat is bluetooth en kunt u het de hele dag aan laten staan?

Wat betekent de opkomst van ChatGPT?

Eind 2022 en begin 2023 breekt een nieuw tijdperk aan op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het programma ChatGPT, dat zelfstandig teksten kan schrijven, beheerst wereldwijd het nieuws. U geeft een onderwerp door, het systeem maakt daar vervolgens een vlot lopende tekst van. Of een mens of een computerprogramma die tekst heeft geschreven, het is op het 1e oog nauwelijks te zien. Er zijn zelfs vergelijkbare programma’s, die op commando schilderijen en muziekstukken kunnen maken. U geeft bijvoorbeeld als opdracht ‘schilder een portret in de stijl van Johannes Vermeer‘ en het programma voert dit voor u uit. Miljoenen gebruikers over de hele wereld storten zich op deze technologieën, net als de grote bedrijven Google en Microsoft. Via deze link kunt u het gratis het programma uitproberen, al dient u daarvoor wel inloggegevens aan te maken.

Door de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie wordt het onderscheid tussen menselijke producties en automatisch geprogrammeerd materiaal steeds moeilijker. In de videowereld is er al langere tijd een vergelijkbare trend, namelijk de deepfake video’s. Handige videomakers kunnen het hoofd en de stem van – bijvoorbeeld – Koning Willem-Alexander in een bedrieglijk realistische video plakken. In dit artikel geven we meer uitleg over deepfake, nepvideo’s die niet van het echt te onderscheiden zijn.

Updates laptop telefoon
Lees ook: Automatische updates van levensbelang voor uw laptop en telefoon: “Stel het niet te lang uit”

Waar zit de intelligentie van deze apparaten in?

Intelligente apparaten hebben een vrijwel oneindig geheugen en kunnen snel patronen herkennen. Luistert u bijvoorbeeld regelmatig klassieke muziek op Spotify? Dan raadt het programma u na verloop van tijd klassieke muziekstukken aan. En als u het ChatGPT-programma vraagt om een tekst over risotto of de Tachtigjarige Oorlog te schrijven? Dan verzamelt het programma razendsnel alle beschikbare informatie over dit onderwerp. De kunstmatige intelligentie is inmiddels zo ver ontwikkeld dat ChatGPT dit in goed geformuleerde, grammaticaal kloppende zinnen doet.

Maar denken de AI-computers hier wel bij na? Of zijn het een soort papegaaien, die simpelweg mensen nabootsen? “Het is een programma dat heel goed is in patronen herkennen, in data. En zinsconstructies aan elkaar kan koppelen. Maar zonder referentie naar enige betekenis of een bepaalde waarheid”, benadrukt Marjolein Lanzing, hoogleraar techniekfilosofie, tegenover Nieuwsuur. Een programma als ChatGPT baseert zich op informatie die op internet te vinden is. Of die informatie ook correct is, is dan weer de vraag. Vooral de kennis over gebeurtenissen na 2021 is vaak beperkt, geven de makers van ChatGPT zelf ook toe. “Wie stopt die data erin? Wat gaan we hem leren? Waar voeden we de machine mee?”, vult schrijver Tommy Wieringa aan, in de Nieuwsuur-reportage over ChatGPT. “Daar schuilt het grote gevaar in.” Want hoe intelligent de apparaten ook zijn, ze blijven voorlopig afhankelijk van de opdrachten die hun menselijke gebruikers ze geven.

donkere-modus
Lees ook: Donkere modus op een telefoon of computer, hoe werkt het en waar is het goed voor?

Wat zijn de voordelen en de gevaren van kunstmatige intelligentie?

Van rekenmachines tot zelfschrijvende tekstprogramma’s. Kunstmatige intelligentie is, vooral in de 21e eeuw, een steeds prominentere rol in de samenleving gaan spelen. Met de opkomst van programma’s als ChatGPT is zelfs een nieuw tijdperk aangebroken. Dit programma kan een nuttige vervanger van tijdrovende klusjes zijn, zoals het bijhouden van patiëntendossiers in de zorg. Maar aan de andere kant, het risico op plagiaat en de verspreiding van nepnieuws wordt groter. AI-onderzoeker Jelle Zuidema deelt in Nieuwsuur een ander punt van zorg. “Als je het bijvoorbeeld in de zorg gaat toepassen, dan wil je natuurlijk niet dat de patiëntendossiers van witte, hoog opgeleide mannen er veel beter uitzien dan die van andere mensen.” De AI-apparaten zijn namelijk (nog) niet in staat om zelf dit onderscheid te maken.

Op donderdag 6 april 2023 schuift trendwatcher Lieke Lamb aan bij Tijd voor MAX, om over kunstmatige intelligentie en ChatGPT te praten. De uitzending op NPO 1 begint om 17.10 uur.

(Bronnen: Archief, SeniorWeb, Oracle.com, IBM, TechPulse, House of Control, Nieuwsuur, Bright, ChatGPT. Foto: Shutterstock)

Geef een reactie

Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.