Hoe zit het? Waarom zijn er zo weinig linkshandigen (maar relatief veel in Nederland)?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom zijn er zo weinig linkshandigen (maar relatief veel in Nederland)?

Hoeveel linkshandigen zijn er in Nederland (en daarbuiten)?

Wereldwijd is ongeveer 1 op de 10 mensen linkshandig, maar Nederland zit iets boven dat gemiddelde. Net als in Canada en de Verenigde Staten ligt het percentage linkshandigen rond de 13 procent, meldt de BBC in 2022. Overigens komt linkshandigheid onder 65-plussers iets minder vaak voor. Deze generatie heeft op school nog vaak verplicht met rechts moeten schrijven.

Hoe ontstaat linkshandigheid?

De vraag hoe linkshandigheid precies ontstaat, heeft wetenschappers jarenlang beziggehouden. Het is deels erfelijk, al kunnen linkshandige ouders wel degelijk rechtshandige kinderen krijgen. Daarnaast heeft het te maken met de opbouw van lichaamscellen, heeft een team onderzoekers van het Nijmeegse Max Planck Instituut in 2024 onderzocht. Een specifieke samenstelling van eiwitstructuren in lichaamscellen, met de naam TUBB4B, blijkt veel vaker voor te komen bij linkshandigen dan bij rechtshandigen.

Daarnaast is de verhouding tussen links- en rechtshandigen cultureel bepaald. In de islamitische cultuur geldt het gebruik van de linkerhand bijvoorbeeld als onethisch en onrein. Daarom moeten moslims vaak handen schudden, eten én schrijven met hun rechterhand, ook al zijn ze van origine linkshandig. En dat terwijl Arabische woorden juist van rechts naar links worden geschreven… In Japan is er nog steeds een taboe op linkshandigheid. Het komt nog voor dat scholieren met rechts moeten leren schrijven, net zoals vroeger in Nederland het geval is geweest.

Tot slot speelt het toeval een rol. De Noord-Ierse psycholoog Peter Hepper heeft jarenlang onderzoek gedaan naar het duimzuigen van baby’s, voor hun geboorte en in de eerste jaren van hun leven. Aanvankelijk doen ze dit willekeurig, rond hun 2e levensjaar ontwikkelen ze een voorkeur voor links of rechts. 9 op de 10 baby’s die toevallig op hun rechterduim zuigen, blijken uiteindelijk ook rechtshandig te worden. En van degenen die op hun linkerduim zuigen, wordt 3 op de 4 linkshandig.

13 augustus: internationale dag van de linkshandigen

Desondanks zijn linkshandigen nog altijd zwaar in de minderheid. Volgens sommige wetenschappers verklaart dit waarom ze vaak creatiever zijn dan rechtshandigen. Rechtshandigheid is namelijk de standaard en linkshandigen moeten continu manieren vinden om zich hieraan aan te passen. Mede hierdoor is er sinds 1976 een internationale dag van de linkshandigen, om aandacht te vragen voor de praktische problemen waar zij in een rechtshandige wereld tegenaan lopen. En de datum voor deze dag, 13 augustus, is niet toevallig gekozen. Linkshandigheid wordt eeuwenlang beschouwd als een ongelukkige afwijking en in 1976 valt deze 13e augustus op een vrijdag.

(Bron: Archief, NRC, BBC, BNR Nieuwsradio, ANP, Nature Communications, Financial Express, Quest. Foto: Shutterstock)